Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Olsztynie

W województwie warmińsko-mazurskim badaniami badania przeprowadzono w 40 szkołach.

Oceną ciężkości plecaków objęto 8417 uczniów (4142 dziewcząt i 4275 chłopców) z 514 oddziałów, było to: 65 klas pierwszych (45 w miastach i 20 na wsi), 65 klas drugich (44 w miastach, 21 na wsi), 68 klas trzecich (46 w miastach, 22 na wsi), 68 klas czwartych (46 w miastach, 22 na wsi), 67 klas piątych (46 w miastach, 21 na wsi), 66 klas szóstych (47 w mieście, 19 na wsi), 54 klasy siódme (35 w miastach, 19 na wsi) oraz 61 klas ósmych (39 w miastach, 22 na wsi). 6641 uczniów uczęszczało do szkół miejskich, a 1776 pobierało naukę na wsi.

 

W trakcie bieżącej oceny za właściwy stosunek ciężaru plecaka do wagi jego użytkownika przyjęto wartość do 15%, choć metodyka przewidywała również rozpoznanie sytuacji w zakresie do 10%.

 

Jacek Szydłowski, kierownik Oddziału Higieny Dzieci i Młodzieży Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Olsztynie przedstawił „Raport z oceny obciążenia uczniów tornistrami w 2023 roku”. Poniżej niektóre wnioski.

 

W szkołach podstawowych przeciążone plecaki miało ogółem 1135 uczniów (13,5%). Pozostali uczniowie nosili plecaki ważące mniej niż 15% masy ich ciała. Największą grupą z przeładowanymi plecakami są czwartoklasiści (26,6%), zaś najlepiej w tej kategorii wypadli uczniowie klas ósmych, wśród których jedynie 2,7% nosiło zbyt ciężki tornister.

 

W miastach na 6641 zbadanych uczniów u 939 stwierdzono nadmierny ciężar plecaka (14,1%). Z kolei spośród 1776 uczniów wiejskich podstawówek, zbyt ciężkie plecaki miało 196 (11%), zatem większy odsetek uczniów noszących przeładowane plecaki odnotowano u uczniów miejskich szkół podstawowych.

 

Analizie poddano również strukturę obciążenia u poszczególnych płci. Oceną objęto 4142 dziewczęta i 4275 chłopców; zbyt ciężki plecak nosiło 585 dziewcząt (14,1% ocenionych), a wśród chłopców grupa ta liczyła 550 osób (12,9%).

 

Plecaki z zawartością ważyły od 0,50 kg do 15,80 kg. Stosunek wagi plecaka do masy ciała osoby, która go nosiła wyniósł natomiast od 0,8% do 31%.

 

Ocena obciążenia ciężaru plecaków szkolnych przeprowadzona w 2023 roku była szóstą akcją tego typu na terenie naszego województwa. Ostatnie dwa badania poświęcone temu zagadnieniu  przeprowadzono w szkołach podstawowych  roku 2018 i 2022. W porównaniu do roku 2022 odnotowano nieznaczny wzrost odsetka uczniów, u których stosunek masy plecaka do wagi ciała był nieprawidłowy: 11% w roku 2022 i 13,5% w roku 2023. Większy odsetek uczniów z przeciążonymi plecakami odnotowano w roku 2018, gdzie wyniósł on 19,2%.

 

W porównaniu do roku 2022 nie utrzymała się również tendencja, w której w części szkół stosunek ciężaru plecaka do masy ciała był prawidłowy u wszystkich uczniów. O ile w roku 2022 stwierdzono 3 takie szkoły, to w roku 2023 wśród badanych nie odnotowano żadnej placówki, w której wszyscy uczniowie mieli prawidłową wagę plecaków.

 

Kolejnym negatywnym aspektem oceny jest fakt, że wzrósł największy ciężar plecaka stwierdzony u ucznia. W roku 2022 najcięższy plecak ważył 14,3 kg zaś w roku 2023 było to 15,8 kg (w 2018 – 20 kg).

 

W trakcie bieżącej oceny stwierdzono również zwiększenie maksymalnego stosunku masy plecaka do wagi ciała – w 2022 było to 29,9%, zaś w roku 2023 – 31,0%.

Zaskakująca i trudna do wyjaśnienia jest utrzymująca się tendencja, że grupą z największym odsetkiem przeciążonych plecaków są czwartoklasiści (zarówno w roku 2018, 2022, jak i 2023). 

 

Szczegółowy raport: