Centrum Edukacji Artystycznej

Po dostarczeniu przez ucznia lub jego prawnych opiekunów opinii psychologiczno-pedagogicznej należy niezwłocznie zapoznać z treścią opinii nauczycieli uczących tego ucznia. Zapoznanie się nauczycieli z treścią opinii powinno być poświadczone podpisem na stosownym dokumencie zawierający treść "Zapoznałem się z treścią opinii psychologiczno-pedagogicznej dotyczącej ucznia Jana Kowalskiego"; poświadczone podpisem nauczyciela.

Dyrektor, powołując zespół nauczycieli sprawujących opiekę psychologiczno-pedagogiczną nad uczniem winien wymagać od każdego z nauczycieli indywidualnie opracowanego dostosowania wymagań edukacyjnych do potrzeb i możliwości ucznia opisanych w opinii, ale z uwzględnieniem specyfiki i wymagań prowadzonego przez siebie przedmiotu. Podczas przygotowania takiego dokumentu warto pamiętać, aby w opisie wymagań edukacyjnych uwzględnić nie tylko deficyty rozwojowe dziecka, ale aby także wskazać na jego zalety, które ułatwią uczniowi wywiązywanie się ze wskazanych zaleceń.

Z przygotowaną dokumentacją należy zapoznać rodziców/prawnych opiekunów lub (w zależności od wieku dziecka) także samego ucznia. Spotkanie z uczniem i/lub jego rodzicami/prawnymi opiekunami winno odbyć się w atmosferze dającej uczestnikom poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia dla potrzeb dziecka, z jednoczesnym określeniem wymagań i uwrażliwieniem ucznia i jego rodziców o przestrzeganiu zaleceń sporządzonych przez nauczycieli.

Wybrana część kategorii trudności (specjalnych potrzeb edukacyjnych) uszczegółowionych w Rozporządzeniu MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach nie jest pierwotnie diagnozowana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną lub przez specjalistyczny zespół orzekający, ale jest efektem obserwacji nauczycieli i reagowania na bieżące okoliczności życiowe doświadczane przez uczniów.

Zgodnie z ww. Rozporządzeniem, do zadań nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i specjalistów w szkole należy w szczególności:

1) rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów;
2) określanie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów;
3) rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu szkoły lub placówki;
4) podejmowanie działań sprzyjających rozwojowi kompetencji oraz potencjału uczniów w celu podnoszenia efektywności uczenia się i poprawy ich funkcjonowania;
5) współpraca z poradnią w procesie diagnostycznym i postdiagnostycznym, w szczególności w zakresie oceny funkcjonowania uczniów, barier i ograniczeń w środowisku utrudniających funkcjonowanie uczniów i ich uczestnictwo w życiu szkoły lub placówki oraz efektów działań podejmowanych w celu poprawy funkcjonowania ucznia oraz planowania dalszych działań.

Często to nauczyciele są pierwszymi osobami, które zauważają specyficzne trudności w funkcjonowaniu ucznia. Wówczas pierwszym krokiem do niesienia specjalistycznej pomocy psychologiczno-pedagogicznej będzie przede wszystkim poinformowanie wychowawcy lub dyrektora szkoły, a następnie rodziców, o konieczności objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną albo o konieczności rozpoczęcia specjalistycznej diagnozy dziecka.

Zakres pomocy jest ściśle uzależniony od specyfiki doświadczeń. Nie ma algorytmów postępowania w sytuacjach kryzysowych lub traumatycznych, bowiem zależy to od rodzaju doświadczenia. Choć oczywistym jest fakt, iż także nauczyciel ma prawo poszukiwać odpowiednich instytucji pozwalających mu na udzielenie uczniowi fachowej i jak najlepszej pomocy.

Jeśli funkcjonowanie ucznia wymaga organizacji specjalistycznych form zajęć, dyrektor szkoły ustala formy udzielania tej pomocy, okres ich udzielania oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane.

W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz przez zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, a także w formie:

1) klas terapeutycznych;
2) zajęć rozwijających uzdolnienia;
3) zajęć rozwijających umiejętności uczenia się;
4) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
5) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
6) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu - w przypadku uczniów szkół podstawowych oraz uczniów szkół ponadpodstawowych;
7) zindywidualizowanej ścieżki kształcenia;
8) porad i konsultacji;
9) warsztatów.

Jeśli problem nie wymaga uczestnictwa ucznia w specjalistycznych zajęciach, ale jego stan emocjonalny lub zdrowotny wymagają udzielania mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w trakcie bieżącej pracy z uczniem, każdy z nauczycieli powinien opracować dokument potwierdzający, w jakim stopniu uwzględnia specyfikę funkcjonowania ucznia w ramach prowadzonych przez siebie zajęć lekcyjnych.

Zasady organizacji kształcenia specjalnego określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Na podstawie zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego zespół nauczycieli przygotowuje dwa dokumenty opisujące funkcjowanie ucznia i możliwości realizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Pierwszym z nich jest Wielospecjalistyczna Ocena Poziomu Funkcjonowania ucznia (WOPFU), a drugim jest Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny (IPET)

WOPFU zawiera:

• informacje o indywidualnych potrzebach rozwojowych i edukacyjnych ucznia,
• uwzględnia charakterystykę ucznia uwzględniającą różne sfery jego rozwoju (m.in. rozwój fizyczny, rozwój intelektualny i osiągnięcia edukacyjne, rozwój społeczno-emocjonlany) z perspektywy potencjału ucznia oraz z perspektywy doświadczanych przez niego trudności,
• opis dostrzeżonych w szkole przyczyn niepowodzeń edukacyjnych
• rekomendowane obszary wsparcia ucznia, z uwzględnieniem jego indywidualnych potrzeb i możliwości.

IPET zawiera:

• zakres i sposób dostosowania odpowiednio programu wychowania przedszkolnego oraz wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, w szczególności przez zastosowanie odpowiednich metod i form pracy z uczniem;
• zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem,
• formy i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane,
• działania wspierające rodziców ucznia oraz – w zależności od potrzeb – zakres współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, organizacjami pozarządowymi, innymi instytucjami oraz podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży,
• zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia [zajęcia rewalidacyjne nie przysługują uczniom kształcącym się w państwowych szkołach muzycznych I stopnia, bowiem uczniowie ci powinni realizować ww. zajęcia w swoich szkołach podstawowych];
• zakres współpracy nauczycieli i specjalistów z rodzicami ucznia,
• w przypadku uczniów niepełnosprawnych – w zależności od potrzeb - rodzaj i sposób dostosowania warunków organizacji kształcenia do rodzaju niepełnosprawności ucznia, w tym w zakresie wykorzystywania technologii wspomagających to kształcenie;
• w zależności od indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia wskazanych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego lub wynikających z wielospecjalistycznych ocen, wybrane zajęcia edukacyjne, które są realizowane indywidualnie z uczniem lub w grupie liczącej do 5 uczniów.

Z uwagi na fakt, iż na poziomie rozporządzeń oraz w dostępnych publikacjach nie ma szczegółowego wykazu zadań, form i metod wsparcia uczniów z poszczególnymi deficytami - bowiem funkcjonowanie każdego dziecka może być inne - to od nauczycieli i specjalistów oczekuje się przygotowania takich form dostosowania wymagań edukacyjnych aby uwzględniały one indywidualne możliwości rozwojowe każdego dziecka.