Edukacja Ekologiczna

Co oznacza pojęcie działań mitygacyjnych zmian klimatu?

Mitygacja, czyli łagodzenie, to całokształt działań, które mają na celu ograniczanie emisji gazów cieplarnianych (czyli dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu, fluorowęglowodorów, perfluorowęglowodorów, itd.) i zwiększenie ich pochłaniania przez ekosystemy. Działania takie mogą mieć różny przebieg. Głównym wyzwaniem jest ograniczenie emisji ze spalania paliw kopalnych (czyli węgla, ropy oraz gazu), które odpowiadają za około 70% ogółu emisji gazów cieplarnianych i zastąpienie ich bezemisyjnymi lub niskoemisyjnymi źródłami energii. Energia wiatrowa, fotowoltaika czy energetyka jądrowa mogą coraz częściej być konkurencją pod względem ekonomicznym dla ropy naftowej, gazu czy węgla, ze względu na duże spadki kosztów instalacji. Zmiana źródła zasilania wiąże się jednak z koniecznością rozbudowy sieci elektroenergetycznych oraz wprowadzenia rozwiązań w zakresie przechowywania energii. Ten sam cel można osiągnąć również dzięki poprawie efektywności energetycznej. Wśród tych działań możemy wyróżnić te mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię poszczególnych sektorów gospodarczych i gospodarstw domowych. Warto tu również wspomnieć, że w sektorze energii elektrycznej technologie nisko- i zeroemisyjne są najbardziej rozwinięte, a ich koszt spada, przy jednoczesnym zapewnieniu największej procentowej redukcji emisji dwutlenku węgla w ramach efektywnej polityki klimatycznej.

Przykładowym działaniem mitygacyjnym jest zmniejszanie emisji dwutlenku węgla poprzez zmianę ogrzewania na nisko- bądź zeroemisyjne. Inne działania obejmują swoim zakresem m.in. zmianę praktyk biznesowych (wykonywanie audytów środowiskowych, proekologiczne zmiany w zarządzaniu przedsiębiorstwami) oraz produkcyjnych (wprowadzanie bardziej przyjaznych dla środowiska technologii), a także stopniowe zastępowanie zasilania opartego na paliwach kopalnych przez produkcję niskoemisyjnej energii elektrycznej, dzięki nisko- i zeroemisyjnym źródłom energii oraz energetyce atomowej. Istotna jest także wymiana taboru komunikacji miejskiej na zasilany alternatywnymi źródłami energii oraz rozwój infrastruktury rowerowej i zastąpienie samochodów osobowych napędzanych silnikami benzynowymi pojazdami elektrycznymi lub hybrydowymi, których emisja zanieczyszczeń oraz ogólne zużycie paliwa jest dużo niższe.

Co oznacza pojęcie adaptacji do zachodzących zmian klimatu?

Adaptacją do zmian klimatu nazywamy działania podejmowane, by zmniejszyć skutki zmian klimatu dla gospodarki, społeczeństwa oraz środowiska. Adaptacja to proces przystosowywania się do zmieniających się warunków klimatycznych, gdy mamy świadomość, że bez względu na wysiłki czy działania mające na celu łagodzenie zmian klimatu, zjawiska klimatyczne nadal będą dla nas coraz większym zagrożeniem. We wspomnianym raporcie wskazano, że adaptacja do zmian klimatu powinna obejmować działania dostosowujące systemy naturalne lub takie, które stworzył człowiek, do obecnych oraz spodziewanych warunków i efektów zmian klimatu w taki sposób, by szkody i negatywne skutki zmian były jak najmniej odczuwalne, natomiast skutki pozytywne były w pełni wykorzystane. 

Przykładami takich działań jest wprowadzanie w miastach proekologicznych rozwiązań, takich jak:

• zmiana w zakresie gospodarki przestrzennej miasta, która zakłada eliminację betonowych pustyń i zastępowanie ich terenami zieleni,
• właściwe planowanie przestrzenne, zachowujące jak najwięcej terenów zieleni,
• unikanie zabudowy, np. terenów zalewowych,
• rozbudowa lokalnych systemów retencji, pozwalających zminimalizować np. skutki gwałtownych ulew.

Działań oczywiście jest więcej, a większość z nich może być częściowo dofinansowana, np. ze środków unijnych.

Dlaczego to takie ważne?

Przede wszystkim musimy sobie uświadomić, że Polska również odczuwa efekty zmian klimatycznych, które widzimy, zmagając się z materialnymi skutkami wywołanych przez nie gwałtownych zjawisk pogodowych, takich jak burze, ulewy czy susze. Obserwowane trendy, w tym scenariusze zmian klimatu, w dalszym ciągu pokazują, że mimo iż roczne sumy opadów będą się zwiększać, to nastąpi zmiana ich rozkładu geograficznego. Jednocześnie zaburzona zostanie temporalność zjawisk atmosferycznych, a znacząco zwiększy się sama ich intensywność, w momencie, gdy środowisko nie będzie w stanie przyjąć np. zwiększonej ilości wody w czasie deszczu nawalnego. Ponadto wzrastać będzie temperatura roczna, co wymusi, np. na rolnikach, inwestycje w inne rodzaje upraw niż te dotychczas stosowane. W zależności od warunków geograficznych część regionów Polski będzie narażona na takie zmiany bardziej, inne mniej. Ważne jest, aby działania zaradcze objęły swoim zasięgiem całą powierzchnię naszego kraju i były dostosowane do specyfiki poszczególnych regionów. Dlatego tak istotne jest działanie jednostek samorządu terytorialnego w zakresie opracowania planów adaptacji do zmian klimatu dla miast – szczególnie tych najbardziej na nie narażonych, w których skutki (np. w postaci susz, gwałtownych wezbrań czy opadów) są już odczuwalne.