Edukacja Ekologiczna

Czym jest efektywność energetyczna?

Efektywnością energetyczną budynku nazywamy jego sprawność energetyczną, czyli stopień przygotowania budynku do zapewnienia użytkownikom komfortu cieplnego podczas użytkowania przy możliwie najniższym zużyciu energii do jego ogrzania bądź ochłodzenia. Im więc wyższa jest efektywność energetyczna budynku, o tym większej oszczędności energii mówimy. A trzeba również pamiętać, że oszczędzanie energii to nie tylko sposób na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym także gazów cieplarnianych, które powstają podczas procesu energetycznego spalania paliw do celów ogrzewania budynku, ale także realne źródło oszczędności w domowym budżecie. Warto więc zadbać o to, by okna, drzwi czy ściany były odpowiednio zabezpieczone (np. poprzez właściwe uszczelnienie), by nie tracić niepotrzebnie ciepła, a tym samym nie zwiększać rachunków za ogrzewanie. Jak więc zaoszczędzić, jednocześnie nie pogarszając komfortu użytkowania pomieszczeń? Przede wszystkim warto przeprowadzić termomodernizację.

Termomodernizacja, czyli co?

Terminem termomodernizacja określany jest szereg działań, które prowadzą do zmniejszenia zapotrzebowania na energię cieplną do ogrzania budynku czy przygotowania ciepłej wody użytkowej – czyli tzw. podniesienie efektywności energetycznej budynków. W skład tych działań wchodzą m.in. następujące przedsięwzięcia:

• wymiana lub modernizacja systemu grzewczego, w tym wymiana istniejącego źródła ciepła na charakteryzujące się wyższą klasą efektywności energetycznej, a także wymiana instalacji centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej,
• ocieplenie przegród zewnętrznych budynku,
• ocieplenie pozostałych przegród, takich jak stropy, dachy i podłogi,
• wymiana stolarki okiennej, drzwi zewnętrznych i bram garażowych.

Do zabiegów wchodzących w skład termomodernizacji należą również działania zmierzające do zmniejszenia zużycia energii elektrycznej, takie jak wymiana istniejącego oświetlenia, instalacji czy sprzętów na bardziej energooszczędne.

Audyt energetyczny – dlaczego warto?

Zanim jednak podejmiemy się zadania wprowadzenia często kosztownych zmian budowlanych dotyczących poprawy efektywności energetycznej budynku, warto najpierw wraz z ekspertem przeanalizować wszystkie niezbędne działania i przeprowadzić tzw. audyt energetyczny.

Audyt energetyczny sporządzany jest w celu określenia stopnia energooszczędności budynku, ale także przedstawienia zakresu i parametrów technicznych prac, które należy wykonać w ramach termomodernizacji. Audyt określa, w których przestrzeniach budynku ubytki energii są największe i wskazuje tym samym, jakie obszary wymagają najpilniejszych działań, by otrzymać oszczędności energii. Ponadto audyt pomaga również w stworzeniu kosztorysu niezbędnych prac, a w jego wyniku uzyskuje się szczegółowy opis stanu technicznego budynku, a także jego instalacji, informacje o optymalnie zaplanowanej modernizacji systemu ogrzewania oraz poprawie izolacyjności termicznej czy oszacowanie oszczędności, jakie zyskamy dzięki powziętej termomodernizacji. Audyt wskaże nam kierunek, w którym powinniśmy podążać z naszymi pracami, by były one optymalne i najmniej kosztowne. Jednocześnie – sporządzenie tego dokumentu ułatwia procedurę uzyskania dofinansowania na termomodernizację nieruchomości, np. ze środków unijnych czy budżetu państwa. Można również wystąpić o zwrot kosztów wykonania audytu. Jest to szczególnie ważne w przypadku budynków wielorodzinnych, gdzie koszt termomodernizacji będzie wysoki i wiele spółdzielni czy wspólnot mieszkaniowych z góry zakłada, że planuje skorzystać z dofinansowania na ten cel.

Co po sporządzeniu audytu?

Po sporządzeniu audytu możemy wprowadzać w życie wykonanie zadań termomodernizacyjnych, które pozwolą nam na zwiększenie efektywności energetycznej budynku, pamiętając o tym, że proces powinien opierać się na racjonalnym i optymalnym zużyciu oraz gromadzeniu energii, a także zapobieganiu jej utraty. Zastosowanie odpowiedniego ocieplenia przegród zewnętrznych budynku (np. współczynnik przenikania ciepła ścian zewnętrznych od 2021 roku może wynosić maksymalnie 0,20 W/(m²·K) pomaga znacznie obniżyć koszty ogrzewania domu, które to pochłaniają często znaczną część domowego budżetu.

Dodatkową oszczędnością energii będzie również wykorzystanie termostatów, które pozwalają na optymalne sterowanie wykorzystywaną energią cieplną w ciągu dnia, dostosowując ją do panujących na zewnątrz warunków.

Działaniem zwiększającym efektywność energetyczną jest także wymiana instalacji elektrycznej na taką, która jest mniej awaryjna oraz gdzie straty energii są niższe. To wiąże się również z używaniem mniej energochłonnych sprzętów gospodarstwa domowego o odpowiedniej klasie energetycznej. Najprostszym działaniem w tym zakresie jest również wymiana żarówek na energooszczędne typu LED, które zużywają aż 75% energii mniej niż zwykłe żarówki, przy jednoczesnej dłuższej żywotności sprzętowej. Również zastosowanie odnawialnych źródeł energii, takich jak panele fotowoltaiczne, znacząco pomaga ograniczyć zużycie energii elektrycznej z sieci.

Dlaczego to takie ważne?

Poprawa efektywności energetycznej powinna stać się priorytetem w kwestii projektowania nowych budynków oraz modernizacji budynków już istniejących, a oszczędzanie energii powinno odbywać się na zasadach racjonalnego jej gromadzenia i zużycia. Warto sobie uświadomić, że walka ze zmianami klimatu oraz konieczność poprawy stanu powietrza to również problem, który dotyka nie tylko państwa, ale przede wszystkim każdego z nas – i to od nas powinny rozpocząć się zmiany. W perspektywie wciąż wzrastającego zapotrzebowania na energię, również w kontekście zastępowania jej źródeł alternatywnymi modelami jej pozyskiwania, efektywność energetyczna jest obszarem, do którego Polska przywiązuje ogromną wagę. Objawia się to, chociażby w angażowaniu się w projekty zmierzające do implementacji przepisów prawa w tym zakresie, a także uczestniczeniu w programach krajowych oraz tych odbywających się na szczeblu lokalnym, pozwalających na wprowadzenie efektywności energetycznej również w gospodarstwach domowych.

Ważnym wsparciem w realizacji inwestycji w zakresie termomodernizacji jest możliwość uzyskania dofinansowania z programu „Czyste Powietrze”. Program jest systematycznie usprawniany, aby jak najwięcej beneficjentów mogło skorzystać z oferowanego wsparcia (m.in. uproszczono wniosek o dotację, skrócono czas ich rozpatrywania czy umożliwiano korzystanie z e-wniosku na portalu gov.pl). Ponadto w 2020 r., w drugiej części programu „Czyste Powietrze”, uruchomiono podwyższony poziom dofinansowania (do 37 tys. zł), a w styczniu 2022 r. wystartowała jego trzecia część z najwyższym dofinansowaniem do 69 tys. zł przy miesięcznym dochodzie nie większym niż 900 lub 1260 zł na osobę (dotyczy odpowiednio gospodarstw wieloosobowych i jednoosobowych), oraz dla osób z ustalonym prawem do zasiłku.

Warto również zwrócić uwagę na możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej, która pozwala na odliczenie od dochodów (przychodów) wydatków związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych, wymiany źródeł ogrzewania oraz instalacji odnawialnych źródeł energii w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych.

To oczywiście tylko niektóre przykłady wsparcia w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków. Warto się tym tematem zainteresować, ponieważ środowisko mamy jedno i niewątpliwie musimy o nie zadbać. A kolejnym istotnym argumentem są czynniki ekonomiczne – dobrze ocieplony dom to mniejsze rachunki za ogrzewanie.

Informacji na temat możliwości dofinansowania w tym zakresie można szukać na stronach internetowych gmin czy powiatów, ale także na stronach Wojewódzkich Funduszów Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, czy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Informacje o dofinansowaniach można również uzyskać bezpośrednio w Gminnych Punktach Informacji.