Kanał Augustowski – śluzy Paniewo i Augustów – inwestycje w przyszłość
Wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku Kanał Augustowski to perła wśród szlaków wodnych Europy. Na ponad 100-kilometrowym szlaku znajduje się 14 zabytkowych śluz, które – podobnie jak drewniane wrota i inne elementy Kanału – zachowały w dużej mierze kształt zbliżony do tego z projektu generała Ignacego Prądzyńskiego. Rosnąca z roku na roku popularność tej niezwykłej drogi wodnej to jednocześnie duże wyzwania związane z koniecznością podejmowania inwestycji poprawiających zarówno bezpieczeństwo, jak i jakość żeglugi. W latach 2021-2023 ich wartość przekroczy 15 milionów złotych.
Historia Kanału Augustowskiego sięga 1823 r., kiedy to powstał jego projekt. Od początku swojego istnienia pełnił rolę lokalną, wykorzystywany był przede wszystkim do spławu drewna. Choć decyzja o jego budowie była podyktowana zgoła innymi przesłankami, miał być bowiem panaceum na nakładane przez Prusy na Królestwo Polskie ogromne opłaty za towar spławiany Wisłą do portu w Gdańsku. Lokalna ranga szlaku wodnego uchroniła go jednak przed znaczącymi przebudowami i modernizacjami, dzięki czemu zachował swój unikalny charakter. Na 14 śluz znajdujących się w granicach Polski aż 9 posiada oryginalną XIX-wieczną konstrukcję, pozostałe zaś nie odbiegają od autentyków gabarytami (na ogół działają one według zasad obowiązujących w latach 30. ubiegłego wieku). Także obecnie realizowane inwestycje prowadzone są w sposób gwarantujący zachowanie historycznej specyfiki obiektów.
Współcześnie Kanał Augustowski stanowi malowniczy szlak wodny, którego fenomen polega na harmonijnym połączeniu wyjątkowo cennych walorów przyrodniczych z zabytkową strukturą obiektu. Na jego krajobraz kulturowy składają się wszystkie elementy przyrody ożywionej i nieożywionej (to przede wszystkim lasy Puszczy Augustowskiej, jeziora, podmokłe łąki i torfowiska), w warstwie kulturowej zaś obszary przekształcone przez człowieka, w tym układy ruralistyczne i urbanistyczne. Zapoczątkowany jeszcze przed I wojną światową rozwój turystyki związanej z Kanałem zaowocował powstawaniem w miejscowościach letniskowych pensjonatów, hoteli i schronisk turystycznych – dziś zabytkowych obiektów architektury okresu międzywojennego. Już w latach 60. ubiegłego wieku Kanał uznany został za zabytek, a w 2007 r. za Pomnik Historii.
Popularność Kanału Augustowskiego z roku na rok rośnie, w sezonach żeglugowych liczby śluzowań jednostek wynoszą po kilkadziesiąt tysięcy. Dbając o zachowanie bezpieczeństwa i wysokiej jakości żeglugi Polskie Gospodarstwo Wodne Wody Polskie prowadzi od kilku lat znaczące prace inwestycyjne. W 2021 r. zakończyła się warta blisko 1,5 miliona złotych inwestycja na śluzach Paniewo i Goryczyca, które zyskały nowe wrota. Co ważne – wykonane z drewna modrzewiowego, co pozwoliło na zachowanie historycznego charakteru obiektów.
Kolejną dużą inwestycją na Kanale Augustowskim realizowaną w latach 2022–2023 jest remont śluzy Augustów. Jej koszt to około 10 milionów złotych. Wyremontowana śluza Augustów ma zostać oddana do użytku w 2023 roku, który jest rokiem jubileuszu 200-lecia rozpoczęcia budowy Kanału Augustowskiego. Rok ten będzie obfitował w różne wydarzenia o charakterze promocyjnym, informacyjnym i edukacyjnym w ramach uroczystych obchodów dwusetnej rocznicy.
Wraz z rozpoczęciem remontu śluzy Augustów ruszy wart 4 miliony złotych remont jazu na stopniu wodnym Augustów. Na 2022 rok Gospodarstwo Wodne Wody Polskie zaplanowało także remonty jazów w miejscowościach Rygol i Dębowo, a w latach kolejnych: Sosnowo, Spichlerzysko, Gorczyca oraz wrót górnych i dolnych śluz Przewięź i Kudrynki.
