Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Postępowanie o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego, w tym z ubezpieczenia społecznego rolników, które podlegają zasadom koordynacji wspólnotowej systemów zabezpieczenia społecznego, wszczynane jest na wniosek osoby zainteresowanej.

Gdzie składać wnioski

Zgodnie z art. 45 Rozporządzenia 987/2009 wniosek o emeryturę powinien być złożony do instytucji miejsca zamieszkania,  na zasadach określonych w wewnętrznym ustawodawstwie, jakie stosuje ta instytucja. Nie zawsze wnioskodawca posiada okresy ubezpieczenia w państwie zamieszkania, a więc wniosek może również złożyć do instytucji państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu ostatnio podlegał. W takiej sytuacji wniosek składany jest na zasadach określonych przez ustawodawstwo tego państwa i na formularzu obowiązującym w tym państwie.

Zgodnie z polskimi przepisami za wniosek uważa się zgłoszone przez osobę zainteresowaną na piśmie lub ustnie do protokołu żądanie przyznania świadczenia. Wniosek może złożyć również pełnomocnik osoby zainteresowanej, którym może być każda osoba fizyczna, lub która nie jest ograniczona w zdolności do czynności prawnych, jeżeli działa na podstawie pełnomocnictwa. Pełnomocnikiem może być także członek najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, opiekun społeczny, jeżeli działa za zgodą zainteresowanego. Nie ma problemu ze złożeniem wniosku, gdy zainteresowany posiada w danym państwie członkowskim ubezpieczenie tylko w jednej instytucji - ubezpieczenie tylko w jednym systemie - np. ubezpieczenie rolnicze. Gdy jest to ubezpieczenie w Polsce, wniosek o emeryturę rolniczą powinien być złożony w jednostce terenowej KRUS. W danym państwie członkowskim może być jednak kilka instytucji, w których zainteresowany podlegał ubezpieczeniu. Taka sytuacja często występuje w Polsce.

W przypadku osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., zamieszkałych w Polsce, posiadających "mieszane" okresy ubezpieczenia np. w systemie rolniczym (KRUS) i w systemie powszechnym (ZUS) oraz okresy ubezpieczenia przebyte za granicą - instytucją właściwa do rozpatrzenia takiego wniosku jest ta instytucja, do której osoba zainteresowana złoży wniosek - KRUS lub ZUS. Ta instytucja, do której wpłynie wniosek będzie instytucją kontaktową współpracującą z instytucjami zagranicznymi.

W przypadku osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. zamieszkałych w Polsce, posiadających "mieszane" okresy ubezpieczenia w systemie rolniczym (KRUS) i w systemie powszechnym (ZUS) oraz okresy ubezpieczenia przebyte za granicą - instytucja właściwa do rozpatrzenia takiego wniosku jest ta instytucja, do której osoba zainteresowana złoży wniosek - KRUS lub ZUS. Osoba zainteresowana może złożyć wniosek zarówno do ZUS, jak i do KRUS - wówczas obie te instytucje będą rozpatrywały prawo do świadczenia.

Zobacz wykaz jednostek terenowych KRUS wyznaczonych przez Prezesa KRUS do załatwiania wniosków emerytalno-rentowych podlegających koordynacji (w dziale: Instytucje właściwe)Według analogicznych zasad realizują rozporządzenia unijne dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oddziały ZUS wyznaczone przez Prezesa ZUS. 

Fakt wytypowania jednostek właściwych i ZUS do koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie oznacza, że wniosek o emeryturę musi być złożony tylko w jednej, wskazanej jednostce terenowej KRUS.

W przypadku wniosków o emeryturę rolniczą, wniosek może być zgłoszony we właściwym terytorialnie - wg miejsca położenia gospodarstwa rolnego - oddziale regionalnym KRUS lub w placówce terenowej KRUS. Jednostka ta, o ile nie jest jednostką wyznaczoną, wniosek przyjmie, skompletuje, a następnie niezwłocznie przekaże do wyznaczonej jednostki właściwej KRUS, która będzie rozpatrywała prawo do emerytury, a w razie przyznania świadczenia - wypłaci emeryturę (również za granicę).

Wnioskodawca zamieszkały w Polsce, posiadający okresy ubezpieczenia za granicą i w Polsce, który ubiega się o przyznanie emerytury rolniczej, powinien złożyć wniosek o to świadczenie na obowiązującym formularzu KRUS SR-20. Do tego formularza wnioskodawca, zamiast krajowego formularza KRUS SR-21, powinien dołączyć formularz unijny E-207 Informacja dotycząca przebiegu okresu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej (w Polsce i za granicą). Wnioskodawca powinien w nim wskazać między innymi okres ubezpieczenia (od - do), zawód, nazwę i adres pracodawcy, miejsce zamieszkania w okresie zatrudnienia. Do wniosku powinny być dołączone wszystkie dokumenty i oświadczenia wymagane przy ustalaniu prawa do krajowego świadczenia i jego wysokości. W przypadku zagranicznych okresów ubezpieczenia lub zamieszkania, wnioskodawca powinien przedstawić dokumenty, które potwierdzą te fakty, a w razie ich braku - powinien wskazać instytucję, w której był ubezpieczony lub nazwę i adres pracodawcy.

Jeżeli wnioskodawca mieszka w Polsce, ale ubiega się o prawo do emerytury za okresy przebyte wyłącznie za granicą, wówczas wniosek może zgłosić do:

• polskiej instytucji miejsca zamieszkania, która przekaże wniosek właściwej instytucji zagranicznej, wskazując datę złożenia wniosku w Polsce,
• bezpośrednio do instytucji właściwej państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo miało ostatnio zastosowanie.

Gdy wnioskodawca mieszka za granicą

Wnioskodawca niezamieszkujący w Polsce, który posiada łączone okresy ubezpieczenia (w Polsce i za granicą), powinien złożyć wniosek o emeryturę do zagranicznej instytucji miejsca zamieszkania lub do instytucji właściwej państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu ostatnio podlegał, jeżeli ustawodawstwo miejsca instytucji zamieszkania nie miało do niego zastosowania.

Jeżeli ostatnim okresem ubezpieczenia w państwach członkowskich był okres ubezpieczenia społecznego rolników w Polsce, wniosek powinien być zgłoszony do jednostki właściwej KRUS. Jeżeli wnioskodawca zamieszkały za granicą posiada wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia, wniosek o emeryturę powinien złożyć za pośrednictwem zagranicznej instytucji miejsca zamieszkania lub bezpośrednio do polskiej instytucji właściwej. Wniosek osoby zamieszkałej za granicą sporządzany jest na formularzu przewidzianym przez ustawodawstwo zagranicznej instytucji miejsca zamieszkania. Instytucja ta sprawdza prawidłowość informacji podanych przez wnioskodawcę i są one wiążące dla instytucji innych państw członkowskich, które będą rozpatrywały prawo do "swojej" emerytury. Wnioskodawca będący obywatelem państwa członkowskiego, zamieszkały w państwie nie będącym państwem członkowskim, legitymujący się okresami ubezpieczenia (zamieszkania) w jednym lub kilku państwach członkowskich, powinien złożyć wniosek o emeryturę w instytucji właściwej tego państwa członkowskiego, którego ustawodawstwu ostatnio podlegał, lub w instytucji państwa członkowskiego, którego jest obywatelem. 

Data złożenia wniosku

Data złożenia wniosku jest terminem szczególnie istotnym przy wypłacie przyznanej emerytury. Od daty złożenia wniosku zależy data, od kiedy zostanie podjęta wypłata świadczenia emerytalnego. Zgodnie z przepisami polskimi, wypłata polskiej emerytury może nastąpić nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został złożony wniosek o przyznanie tego świadczenia. Jeżeli w procesie rozpatrywania prawa do emerytury uczestniczy kilka państw członkowskich (kilka instytucji), to wnioski wpływają do tych państw (instytucji) w różnym czasie. Przepisy unijne stanowią, że: złożenie wniosku o przyznanie emerytury w instytucji jednego z państw członkowskich powoduje konieczność jednoczesnego ustalenia emerytur we wszystkich państwach członkowskich, w których wnioskodawca posiadał okresy ubezpieczenia (z wyjątkiem, gdy wnioskodawca złoży wniosek o odroczenie ustalania prawa do emerytury).Instytucja, do której osoba zainteresowana złożyła wniosek o odroczenie rozpatrywania emerytury w danym państwie członkowskim, musi przekazać tę informację do wszystkich państw członkowskich, które uczestniczą w rozpatrywaniu prawa do emerytury. 

Data złożenia wniosku w instytucji jednego z państw członkowskich jest zatem datą, którą przyjmują wszystkie instytucje właściwe rozpatrujące prawo do emerytury.

Instytucja, do której zostanie złożony wniosek, oprócz tego, że rozpatruje prawo do świadczeń emerytalnych na podstawie własnego ustawodawstwa, niezwłocznie przekazuje wniosek (na stosownym formularzu unijnym) do wszystkich instytucji, w których wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu, podając datę złożenia wniosku w tym państwie. Szczególną rolę w procesie rozpatrywania wniosku o emeryturę odgrywa instytucja kontaktowa wniosek o emeryturę.

---

Zobacz także:
http://www.zus.pl/ue/erkoordwspol.htm#_tabela