Komenda Wojewódzka
Państwowej Straży Pożarnej
w Toruniu

Początki straży pożarnej w Toruniu datuje się na dzień 21 maja 1862 roku, kiedy to utworzono straż ochotniczą. Powstanie zawodowej Miejskiej Straży Ogniowej, przewidziano zapisem w projekcie Statutu dla Straży Pożarnej w Toruniu z roku 1878, gdzie wydzielono dwie jednostki organizacyjne: Straż Ochotniczą i Straż Miejską. Lata 90-te XIX wieku to okres intensywnych prac projektowych, dotyczących wybudowania w Toruniu prawdziwie reprezentacyjnej, w pełni samowystarczalnej, remizy strażackiej. Ostateczna wersja projektu powstała w roku 1899. Budynek dzisiejszej Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Toruniu, wybudowano na podstawie tych planów w latach 1901-1903. Wówczas przeniesiono z ratusza staromiejskiego siedzibę główną straży.
W latach 1912-1913 zaprojektowano i wybudowano istniejący do dziś budynek pomocniczy, przylegający do budynku głównego od wschodu. Miał on pomieścić warsztaty specjalistyczne, mające zaspokoić rosnące potrzeby Straży.

24 stycznia 1793 roku wojska pruskie zajęły Toruń, a od 6 kwietnia tegoż roku komisarze pruscy formalnie objęli miasto w posiadanie. Zdjęli z urzędu dotychczasowe władze, a w ich miejsce powołali tymczasowy organ – Deputację Rady. 6 maja 1794 roku wszedł w życie nowy regulamin, dający podstawę organizacji władz samorządowych Torunia. Na mocy tego regulaminu powołany do życia został tzw. Złączony Magistrat z dwoma departamentami: Magistratem Policyjnym i Sądem Miejskim. W ramach organizacji Magistratu Policyjnego powstała struktura, której rolą było dbać o spokój i bezpieczeństwo, co wiązało się również z ochroną przed pożarami.

Mimo wielu reform samorządu w mieście, w roku 1860 działająca w Toruniu przymusowa straż, nie spełniała oczekiwań, jakie z nią wiązano. W roku 1862 powstało Ochotnicze Towarzystwo Gaśnicze i Ratunkowe, które w 1866 roku przyjęło nazwę Ochotnicza Straż Pożarna.  

„Przyrządy” do gaszenia rozmieszczone były w różnych punktach miasta, co w razie pożaru prowadziło do dużych utrudnień. Wówczas władze miejskie zdecydowały o wybudowaniu remizy. Spośród kilku projektów, ostateczny przyjęto w 1899 roku, przewidujący budowę strażnicy między liniami obwarowań międzymurza nowomiejskiego. Budowa remizy prowadzona była w latach 1901 – 1903. Budynek łączył pomieszczenia o różnym przeznaczeniu: były tam pomieszczenia administracyjne, mieszkalne, komendantura i sypialnie dla strażaków. Na parterze znajdowały się stajnie dla koni wraz z magazynem na paszę, wozownie dla pojazdów i beczkowozów oraz magazyny na przyrządy do gaszenia i ratowania: pompy, drabiny, bosaki. Najistotniejszym elementem budowli była masywna wieża służąca do obserwacji, suszenia węży, a także jako wspinalnia do doskonalenia umiejętności walki z pożarami na wysokości.

W roku 1918 dla potrzeb strażaków w Toruniu postanowiono zniwelować teren w miejscu muru obronnego niskiego i fosy oraz zaadoptować stojący tam budynek wozowni artyleryjskiej. Potrzeba wynikała ze wzrostu liczebności powojennej załogi. Do momentu wkroczenia wojsk polskich do miasta, komendy strażackie wydawane były w języku niemieckim. Całkowite spolszczenie nastąpiło po objęciu komendantury straży pożarnej w Toruniu przez decernenta Polaka, dyrektora straży pożarnej Teofila Kilińskiego.
W końcu XIX wieku, większe miasta zaboru pruskiego wyposażane były w zawodowe straże pożarne – dobrze i sprawnie zorganizowane. Również w Toruniu, 15 listopada 1909 roku, uchwałą Magistratu, powołano do życia Zawodową Straż Pożarną, na czele której stanął Brandinspektor Kuhnof – Haupt Feuerwache. W latach 1912 – 1913 dobudowano do wschodniej ściany głównego budynku strażnicy, niski budynek warsztatowo-pomocniczy.