Polska pomoc

W 2015 r. badanie ewaluacyjne współpracy rozwojowej koordynowanej przez Ministra Spraw Zagranicznych dotyczyło wybranych działań Fundacji Solidarności Międzynarodowej (FSM) oraz programów i projektów na rzecz Mołdawii, zrealizowanych w latach 2012-2014.

Badanie zostało przeprowadzone na terenie Polski oraz Gruzji, Tunezji, Ukrainy i Mołdawii.

Głównym celem ewaluacji było zidentyfikowanie czynników, które mają największy wpływ na efektywność polskiej pomocy rozwojowej, a także przedstawienie rekomendacji dotyczących działań planowanych na najbliższe lata. Projekty przestudiowane zostały pod kątem trafności, użyteczności, trwałości, efektywności i skuteczności.

Ocena została podzielona na dwa komponenty. W ramach Komponentu I. analizie podlegały inicjatywy prowadzone przez FSM w ramach zadań zlecanych przez Ministra SZ na mocy ustawy o współpracy rozwojowej. Komponent II. dotyczył polskiej pomocy w Mołdawii.

Analiza zrealizowanych przedsięwzięć pokazała, że:

Komponent I

1. Inicjatywy pomocowe związane ze wspieraniem demokracji były kierowane zazwyczaj do osób, które z racji wykonywanego zawodu będą dalej przekazywać zdobytą wiedzę i umiejętności. Efektem potwierdzającym trafność przeprowadzonych działań jest przede wszystkim widoczna zmiana postaw oraz stylu pracy, wynikające ze zdobycia nowych umiejętności i poznania nowych wzorów.
2. Użyteczność projektów dla beneficjentów wynikała m.in. z wysokiej jakości prowadzonych działań, uwzględniania lokalnej specyfiki oraz cenionego przez odbiorców partnerskiego podejścia. Istotne jest również, że z uwagi na niedawne doświadczenia z transformacji, Polska w roli dawcy pomocy postrzegana jest jako kraj bardziej wiarygodny niż inni donatorzy.
3. Dla trwałości wpływu projektów kluczowa jest kontynuacja działań projektowych po zakończeniu zewnętrznego dofinansowania, co wymaga dalszego organizacyjnego i finansowego angażowania się lokalnych partnerów. W przypadku części badanych inicjatyw te warunki nie zostały spełnione. Niekorzystnie na trwałość wielu projektów wpływa także jednoroczność finansowania.
4. System instytucjonalny, w którym Fundacja realizowała zlecone przez MSZ zadania w Gruzji, Tunezji i Ukrainie, sprzyjał wzrostowi efektywności i skuteczności polskiej pomocy rozwojowej.

 

W najbliższych latach rekomenduje się m.in.:

• • • wprowadzanie rozwiązań systemowych usprawniających realizację projektów i współpracę z projektodawcami, w tym realizację projektów wieloletnich oraz zwiększenie ich skali;
    • przykładanie większej wagi do całościowej i systematycznej diagnozy potrzeb na etapie przygotowywania koncepcji projektów;
    • powrót do mechanizmów wsparcia polskich podmiotów w pozyskiwaniu finansowania
      na projekty rozwojowe ze źródeł innych niż budżet RP poprzez zapewnienie części wymaganego przez grantodawców wkładu własnego;
    • zwiększenie zaangażowania placówek dyplomatycznych w realizację działań polskiej pomocy, m.in. poprzez tworzenie stanowisk dedykowanych w krajach priorytetowych;
    • zwiększanie obecności FSM w krajach priorytetowych polskiej pomocy, w których prowadzone będą działania Fundacji;
    • konsekwentny podział zadań pomiędzy MSZ i FSM, co pozwoli uniknąć dublowania działań finansowanych z różnych źródeł;
    • zwiększenie synergii między projektami polskiej pomocy realizowanymi w danym kraju;
    • większe powiązanie efektów projektów z korzyściami biznesowymi polskich przedsiębiorców.

Komponent II

1. Realizowane działania były zgodne z polityką wprowadzania przez Mołdawię reform mających na celu zbliżenie z Unią Europejską. Efekty najwyraźniej widać w projektach związanych z rozwojem rolnictwa oraz rozwojem przedsiębiorczości na obszarach wiejskich. Dotyczy to zarówno inicjatyw podejmowanych przez administrację, jak i polskie samorządy oraz organizacje pozarządowe. Projekty były w większości dobrze dopasowane do potrzeb odbiorców, co wynikało z dobrej znajomości realiów panujących w Mołdawii oraz doświadczenia poszczególnych koordynatorów. Osiągnięte rezultaty zachowują trwałość; to wiąże się przede wszystkim z dużym zaangażowaniem partnerów mołdawskich. Istotne dla prowadzonych działań było również postrzeganie Polski jako bardziej wiarygodnego niż inne kraje dawcy pomocy, z uwagi na niedawne doświadczenia z transformacji.
2. Szczegółowej analizie zostały poddane efekty projektu dotyczącego stworzenia i prowadzenia Centrum Informacyjnego dla władz lokalnych w Ialoveni. Ewaluatorzy wysoko ocenili działalność tej placówki.
3. Inicjatywy realizowane w Systemie Małych Grantów były trafne, użyteczne, efektywne i trwałe, jednak w przyszłości należy zwiększyć ich powiązanie z celami polskiej polityki rozwojowej.

W najbliższych latach rekomenduje się m.in.:

• • • w projektach realizowanych przez administrację położenie nacisku na wsparcie przy tworzeniu aktów prawnych lub wdrażaniu już istniejącego prawa, przy jednoczesnym odchodzeniu od projektów skupiających się na podnoszeniu kompetencji pracowników instytucji;
    • kontynuowanie projektów wsparcia przedsiębiorczości na terenach wiejskich oraz wdrażania ekologicznych technologii;
    • realizację projektów wspierających walkę z korupcją;
    • wprowadzenie rozwiązań systemowych usprawniających realizację projektów, w tym wprowadzenie wieloletniego finansowania i wzmocnienie współpracy z projektodawcami;
    • zwiększanie potencjału organizacji polskich działających w Mołdawii, m.in. poprzez wspieranie ich w aplikowaniu o środki zewnętrzne;
    • zwiększenie zaangażowania Ambasady RP w Kiszyniowie w realizację polskiej pomocy;
    • dalsze wspieranie działalności Centrum Informacyjnego dla władz lokalnych w Ialoveni;
    • podjęcie działań mających na celu zaangażowanie polskiego biznesu w projekty rozwojowe;
    • poprawę działań informacyjno-promocyjnych dotyczących zarówno polskiej polityki rozwojowej, jak i poszczególnych projektów;
    • rozważenie zakończenia realizacji projektów z zakresu wsparcia demokracji w Mołdawii;
    • poprawę współpracy między MSZ a projektodawcami.