Prokuratoria Generalna
Rzeczypospolitej Polskiej

28 października 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów, po rozpoznaniu zagadnienia prawnego dotyczącego organu właściwego do nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji wydanej przez naczelnika urzędu celno-skarbowego, podjął następującą uchwałę (II FPS 2/24):

„W stanie prawnym obowiązującym od 1 marca 2017 r. organem podatkowym pierwszej instancji, w rozumieniu art. 239b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.), nadającym rygor natychmiastowej wykonalności decyzji wydanej przez naczelnika urzędu celno-skarbowego, o której mowa w art. 83 ust. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947 ze zm.), jest właściwy dla strony naczelnik urzędu skarbowego”.

Rozstrzygnięcie zagadnienia jest zgodne z poglądem (amicus curiae) przedstawionym przez Prokuratorię Generalną w trybie art. 15 ustawy o Prokuratorii Generalnej.

Prokuratoria w swoim stanowisku przede wszystkim wskazywała, że kompetencje naczelnika urzędu celno-skarbowego zostały ustawowo ograniczone wyłącznie do wymiaru, ustalania lub określania należności publicznoprawnych w drodze decyzji w ściśle określonych przypadkach. Zakres właściwości tego organu w postępowaniu, o którym mowa w art. 83 ust. 4 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, został określony jako przeprowadzenie postępowania podatkowego i wydanie decyzji. Wszelkie dalsze czynności, związane z szeroko rozumianym poborem i egzekucją danin, w tym z wykonaniem decyzji wymiarowych, leżą natomiast w wyłącznej właściwości naczelnika urzędu skarbowego. W konsekwencji to naczelnik urzędu skarbowego w postępowaniu incydentalnym - niezależnym od głównego postępowania podatkowego - na podstawie przesłanek niezwiązanych bezpośrednio z treścią decyzji wymiarowej naczelnika urzędu celno-skarbowego, zgodnie z art. 239b § 3 Ordynacji podatkowej, nadaje decyzji naczelnika urzędu celno-skarbowego rygor natychmiastowej wykonalności.

Prokuratoria Generalna może przedstawiać sądom powszechnym, sądom administracyjnym, Sądowi Najwyższemu oraz Trybunałowi Konstytucyjnemu poglądy istotne dla spraw przez nie rozpatrywanych, w których nie bierze udziału w postępowaniu. Możliwość ta pozwala występować w roli tzw. przyjaciela sądu (amicus curiae). Ma to na celu zwrócenie uwagi na istotne zagadnienia prawne, a także umożliwienie wypowiedzenia się w sprawach mających znaczenie dla ochrony praw i interesów Rzeczypospolitej Polskiej.