Dziś upływa rok od wejścia w życie Konstytucji Biznesu. Składa się na nią 5 ustaw, z Prawem przedsiębiorców na czele. Kluczowe rozwiązania pakietu to: zasady ogólne, w tym „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, ulga na start, działalność nierejestrowa czy powołanie rzecznika MŚP.

- Celem Konstytucji Biznesu było stworzenie nowych ram dla polskiej przedsiębiorczości, które pełniej niż wcześniejsze regulacje realizują zasadę wolności gospodarczej. Przede wszystkim chcieliśmy zachęcić Polaków do zakładania własnych biznesów i ułatwić prowadzenie firm, wprowadzić partnerskie relacje na linii przedsiębiorcy-administracja publiczna – przypomina minister Jadwiga Emilewicz.

Konstytucja Biznesu to najpoważniejsza reforma polskiego prawa gospodarczego od ponad 20 lat. Po pierwszym roku jej obowiązywania możemy wstępnie próbować ocenić skuteczność nowych rozwiązań. Między 30 kwietnia 2018 roku a 22 kwietnia 2019 roku do CEIDG złożono prawie 323 tys. wniosków o rozpoczęcie działalności (ponad 900 dziennie). To o niemal 4% więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Dodatkowo wzrósł stopień przeżywalności firm. Od czasu wejścia w życie Konstytucji Biznesu liczba wniosków o wykreślenie firmy z CEIDG spadła o ponad 7% (w stosunku do analogicznego okresu rok wcześniej). Dodatkowo - według szacunków MPiT - do końca marca br. ok. 74% uprawnionych przedsiębiorców (tj. ok. 182,5 tys. spośród 246,5 tys. uprawnionych) skorzystało z ulgi na start. Ponadto praktyka orzecznicza ostatnich miesięcy dowiodła, że naruszenie zasad ogólnych Konstytucji Biznesu może stanowić przesłankę wzruszania decyzji urzędników (zob. postanowienie NSA z 5 grudnia 2018 roku, sygn. akt II OSK 3297/18).

- Widzimy, że w naszym kraju powstaje coraz więcej firm. Przedsiębiorcy chętnie korzystają z, wprowadzonej na mocy Konstytucji Biznesu, ulgi na start. Zaczynają też działać zapisy Konstytucji, których celem jest wzmocnienie pozycji biznesu w relacjach z urzędami, choć wiemy, że potrzeba czasu, by nowe przepisy przełożyły się na zmianę mentalności urzędników, weszły im w krew – wskazuje szefowa MPiT.
 

Kluczowe zapisy Konstytucji Biznesu

• Zasady ogólne Prawa przedsiębiorców, które mają regulować kontakty świata biznesu oraz urzędów. W ustawie przesądzono jednoznacznie, że „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, wprowadzono także m.in. domniemanie uczciwości przedsiębiorcy, czy obowiązek rozstrzygania wątpliwości faktycznych i prawnych na korzyść przedsiębiorcy. Zasady te, wyrażające podstawowe i kluczowe normy, mają stanowić swego rodzaju „tarczę ochronną” dla przedsiębiorców przed ewentualnymi nieprawidłowościami ze strony administracji.
• Rozwiązania, które mają zagwarantować pewność prawa, czyli przewidywalność działań administracji i nakaz załatwiania analogicznych spraw w taki sam sposób. Służą temu m.in. objaśnienia prawne, czyli wydawane przez właściwych ministrów wyjaśnienia szczególnie skomplikowanych przepisów dotyczących działalności gospodarczej. Objaśnienia te, pisane prostym językiem, zapewniają szczególną ochronę przedsiębiorców, którzy się do nich zastosują. Z rozwiązania tego skorzystał dotychczas Minister Cyfryzacji (na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców), wydając w styczniu 2019 r. objaśnienia prawne dot. dalszego gromadzenia danych osobowych osób ubiegających się o zatrudnienie u pracodawcy po zakończeniu rekrutacji.
• Zasady tworzenia aktów prawa gospodarczego, które mają sprzyjać nowoczesnej legislacji i zapewniać wysoką jakość nowych regulacji. Konstytucja Biznesu przesądza, że do interwencji prawodawczej powinno dochodzić tylko wtedy, gdy jest to niezbędne, a zamierzonego celu nie da się osiągnąć innymi środkami. Wg danych Grant Thornton w 2018 roku uchwalono w Polsce 14 641 stron maszynopisu nowych aktów prawnych najwyższej rangi, czyli aż o 46% mniej niż w roku poprzednim.
• Praktyczne ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. W tym m.in. działalność nierejestrowa, czyli możliwość prowadzenia drobnej działalności bez konieczności rejestracji w ewidencji i ponoszenia większości obowiązków publicznoprawnych z tym związanych. Początkujący przedsiębiorcy przez pierwszych 6 miesięcy swojej działalności gospodarczej mogą także dobrowolnie nie podlegać pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (tzw. ulga na start), co stanowi dla nich istotne odciążenie w kluczowym, z punktu widzenia przeżywalności biznesu, okresie. Zgodnie z przewidywaniami ulga na start pozwoli przedsiębiorcom zaoszczędzić ok. 8 mld zł w ciągu 10 lat.
• Powołanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców jako gwaranta przestrzegania i realizacji Konstytucji Biznesu. Stanowisko to w czerwcu ubiegłego roku objął Adam Abramowicz. Rzecznik działa w sprawach przedsiębiorców z sektora MŚP, interweniując w sądach i urzędach. Ma także uprawnienia o charakterze systemowym – może np. wystąpić do właściwych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej. Rzecznik ma swoją siedzibę w Warszawie, a także oddziały terenowe.