Etykieta elektroniczna (na stronie WWW)
Należy pamiętać, że do umieszczania informacji na temat wykazu składników i wartości odżywczych stosuje się zasady ogólne dla żywności oraz szczegółowe przepisy dla win oraz win aromatyzowanych.
Dodatkowo:
- pomimo zastosowania etykiety elektronicznej, część informacji musi być zamieszczona na etykiecie tradycyjnej;
- elektroniczne etykiety nie mogą zawierać dodatkowych treści do celów sprzedażowych lub marketingowych, jak również nie można gromadzić ani śledzić danych użytkownika;
- nie dopuszcza się śledzenia danych osób odwiedzających stronę internetową;
- dostęp konsumentów do obowiązkowych informacji powinien być bezpośredni i nie powinien obejmować żadnych etapów pośrednich, takich jak wypełnianie formularzy lub zapytania lub przechodzenie przez strony pośrednie.
- odesłanie do strony internetowej nie może być w formie adresu strony internetowej www, ponieważ nie jest on możliwy do odczytania za pomocą ogólnodostępnych urządzeń elektronicznych (np. smartfon).
Na etykiecie tradycyjnej
-
Umieszcza się kod elektroniczny, który poprzedzony jest odpowiednim określeniem:
- składniki i wartość odżywcza – gdy na etykiecie elektronicznej podaje się informacje o składnikach i wartości odżywczej
- składniki – gdy na etykiecie elektronicznej podaje się wyłącznie informacje o składnikach
- wartość odżywcza – gdy na etykiecie elektronicznej podaje się wyłącznie informacje o wartości odżywczej
- Wskazuje się wartość energetyczną (a nie pełną informację o wartości odżywczej, którą podaje się na etykiecie elektronicznej).
Można ją zapiać za pomocą symbolu „E” oznaczającego energię lub jak dotychczas „wartość energetyczna (energia)”, po czym podać jej wartość w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal) w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml produktu. - Podaje się alergeny i substancje powodujące reakcje nietolerancji, poprzez podanie słowa „zawiera”, po którym następuje nazwa substancji lub produktu wymienionego w załączniku II do rozporządzenia (UE) nr 1169/2011, np. „zawiera jaja” lub „zawiera siarczyny".
Przykład wskazywania obowiązkowych danych na etykiecie tradycyjnej przy zastosowaniu etykiety elektronicznej
E w 100 ml wina: 324 kJ /77 kcal
Składniki:
Zawiera siarczyny
Wartość energetyczna w 100 ml wina 324 kJ /77 kcal
Składniki i wartość odżywcza:
Zawiera siarczyny
Wykaz składników (etykieta elektroniczna)
Wykaz składników na etykiecie elektronicznej musi zawierać wszystkie substancje lub produkty, w tym środki aromatyzujące, dodatki do żywności, enzymy spożywcze oraz każdy komponent składnika złożonego, użyty przy wytworzeniu lub przygotowywaniu danego środka spożywczego, który nadal pozostanie obecny w produkcie gotowym, nawet jeżeli jego forma uległa zmianie. Pozostałości nie uważa się za składniki.
Sposób podawania wykazu składników na etykiecie elektronicznej jest taki sam jak przy zastosowaniu jedynie etykiety tradycyjnej.
Ogólne reguły dotyczące podawania wykazu składników
- wykaz składników rozpoczyna się lub jest poprzedzony właściwym nagłówkiem, który składa się z wyrazu „składniki:” lub zawiera ten wyraz;
- wykaz obejmuje wszystkie składniki środka spożywczego, w malejącej kolejności ich masy w momencie użycia składników przy wytwarzaniu tego środka spożywczego;
- składniki stanowiące mniej niż 2 % produktu gotowego mogą być wymienione w dowolnej kolejności, po pozostałych składnikach;
- jeżeli wino powstało z kupażu różnych win, wykaz składników powinien obejmować składniki wszystkich win składających się na produkt końcowy;
- należy wskazać wszystkie dodatki do żywności użyte w procesie produkcji wina i nadal obecne w produkcie końcowym. Dodatki takie wymienia się w wykazie składników podając nazwę ich kategorii funkcjonalnej, po której następuje szczegółowa nazwa dodatku lub numer E;
- nie wymienia się środków pomocniczych w przetwórstwie, które nie są obecne w produkcie gotowym;
- należy podać alergeny i substancje powodujące reakcje nietolerancji za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego od reszty wykazu składników, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła.
Szczegółowe przepisy dotyczące wykazu składników na etykiecie win i win aromatyzowanych
Przepisami art. 48a rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/33 uszczegółowiono sposób podawania wykazu składników, w tym między innymi:
- określenie „winogrona” może być stosowane w celu zastąpienia wskazania winogron lub moszczu winogronowego wykorzystywanych jako surowce do produkcji produktów sektora wina;
- określenie „zagęszczony moszcz winogronowy” może być stosowane w celu zastąpienia wskazania zagęszczonego moszczu winogronowego lub rektyfikowanego zagęszczonego moszczu winogronowego wykorzystywanych do produkcji produktów sektora wina;
- dodatki należące do kategorii „regulatory kwasowości” i „czynniki stabilizujące”, które są podobne lub wzajemnie zastępowalne, można wskazać w wykazie składników, używając wyrażenia „zawiera... i/lub”, po którym wymienione są nie więcej niż trzy dodatki, w przypadku gdy co najmniej jeden z nich jest obecny w produkcie końcowym;
- wskazanie dodatków należących do kategorii „gazy do pakowania” w wykazie składników można zastąpić konkretną daną szczegółową „butelkowane w atmosferze ochronnej” lub „butelkowanie może odbywać się w atmosferze ochronnej”.
Wszystkie dodatki do żywności i substancje pomocnicze w przetwórstwie dozwolone w produkcji wina w UE są wymienione w tabeli 2 w części A załącznika I do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/934 (link do rozporządzenia). Tabela zawiera nazwy ich kategorii funkcjonalnych, nazwy oraz numery E.
Poniżej przedstawiono wycinek tabeli z przepisów UE.
Przykłady poprawnego wskazania kwasu winowego
Przykład nr 1: regulator kwasowości kwas winowy
Przykład nr 2: regulator kwasowości E 334
gdzie:
„regulator kwasowości” to kategoria funkcjonalna;
„kwas winowy” to nazwa dodatku do żywności;
„E 334” to numer kodu E dodatku do żywności.
Wskazywanie składników mogących powodować alergie lub reakcje nietolerancji (alergenów)
Informacja o alergenach musi być podana zarówno na etykiecie tradycyjnej jak i elektronicznej (w różny sposób zaprezentowana). Podyktowane jest to troską o bezpieczeństwo konsumentów.
Takie alergeny użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu win oraz win aromatyzowanych, nadal obecne w produkcie gotowym (nawet jeżeli ich forma uległa zmianie) należy podać w wykazie składników podkreślając je za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego od reszty wykazu składników, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła (zależy to od producenta).
Alergeny zostały określone w załączniku II do rozporządzenia nr 1169/2011 i załączniku I część A rozporządzenia nr 2019/33 (tabela poniżej).
W nazwie składnika składającej się z kilku oddzielnych słów (np. „kazeiny z mleka”), wystarczy podkreślić słowo, które odpowiada substancji lub produktowi wymienionym w załączniku II o rozporządzenia nr 1169/2011 (np. „kazeiny z mleka”).
Niezależnie od takiej informacji na opakowaniu produktu lub dołączonej do niego etykiecie można na zasadzie dobrowolności zamieścić piktogramy określone w przepisach UE:
Jeżeli wprowadzamy produkt do obrotu w Polsce, alergeny muszą być zapisane w języku polskim.
Przykłady wskazywania wykazu składników umieszczonych na etykiecie elektronicznej (taki sam jak przy zastosowaniu jedynie etykiet tradycyjnej)
Składniki: winogrona, sacharoza, regulatory kwasowości: kwas winowy, E 296, konserwanty i przeciwutleniacze: siarczyny, środki klarujące: albumina z jaja, czynniki stabilizujące: guma arabska.
Butelkowane w atmosferze ochronnej.
Składniki: winogrona, zagęszczony moszcz winogronowy, tirage liqueur, regulatory kwasowości: kwas winowy, konserwanty i przeciwutleniacze: dwutlenek siarki, sorbinian potasu, czynniki stabilizujące: kwas metawinowy.
Wartość odżywcza (etykieta elektroniczna)
Zasady prezentowania tej informacji określone zostały w art. 29 - 35 rozporządzenia 1169/2011.
Sposób podawania wartości odżywczej na etykiecie elektronicznej jest taki sam jak przy zastosowaniu jedynie etykiety tradycyjnej.
Ogólne reguły dotyczące podawania wykazu składników
- informacja o wartości odżywczej musi być podana w formie tabelarycznej z wyrównanymi liczbami;
- pełna i obowiązkowa informacja o wartości odżywczej podawana jest na 100 ml lub na 100 g produktu i obejmuje następujące elementy (podane w następującej kolejności): 1) wartość energetyczną, 2) ilość tłuszczu, w tym kwasów tłuszczowych nasyconych, 3) węglowodanów, w tym cukrów, 4) białka, 5) soli;
- wartość energetyczna może być obliczona na podstawie współczynników przeliczenia określonych w załączniku XIV do rozporządzenia 1169/2011 oraz musi być podana w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal) w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml produktu;
- informacje do tabeli uzyskuje się za pomocą analizy produktu;
- wartości odżywcze na etykietach powinny być wyrażone jako średnie wartości, więc wyniki kontroli urzędowej, mogą się nieznacznie różnić od podanych na etykiecie, o ile mieszczą się w granicach tolerancji (link do wytycznych Komisji Europejskiej w tym zakresie).
Wartość energetyczna
Wartość energetyczna jest podawana w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal) w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml produktu.
Zgodnie z przepisami UE[1] podawane wartości dot. energii są wartościami średnimi opartymi na:
- analizie żywności dokonanej przez producenta (współczynniki przeliczeniowe zawarte są w załączniku XIV rozporządzenia 1169/2011);
- obliczeniu na podstawie znanych lub rzeczywistych wartości średnich użytych składników; lub
- obliczeniu na podstawie ogólnie dostępnych i zaakceptowanych danych.
Średnie wartości energii dla win i win aromatyzowanych są ogólnodostępne. Przykładowa tabela zawierająca dane na temat energii (link).
Tabela przykładowych wartości energii dla win i win aromatyzowanych:
Przykład wskazywania wartości odżywczych umieszczonych na etykiecie elektronicznej (taki sam jak przy zastosowaniu jedynie etykiety tradycyjnej lecz bez możliwości zapisu w formie liniowej)
Przykład:
[1] art. 31 ust. 4 rozporządzenia 1169/2011