Należy pamiętać, że do umieszczania informacji na temat wykazu składników i wartości odżywczych stosuje się zasady ogólne dla żywności oraz szczegółowe przepisy dla win oraz win aromatyzowanych.

Wykaz składników (etykieta tradycyjna)

Wykaz składników musi zawierać wszystkie substancje lub produkty, w tym środki aromatyzujące, dodatki do żywności, enzymy spożywcze oraz każdy komponent składnika złożonego, użyty przy wytworzeniu lub przygotowywaniu danego środka spożywczego, który nadal pozostanie obecny w produkcie gotowym, nawet jeżeli jego forma uległa zmianie. Pozostałości nie uważa się za składniki.

Ogólne reguły dotyczące podawania wykazu składników:

• wykaz składników rozpoczyna się lub jest poprzedzony właściwym nagłówkiem, który składa się z wyrazu „składniki:” lub zawiera ten wyraz;
• wykaz obejmuje wszystkie składniki środka spożywczego, w malejącej kolejności ich masy w momencie użycia składników przy wytwarzaniu tego środka spożywczego;
• składniki stanowiące mniej niż 2 % produktu gotowego mogą być wymienione w dowolnej kolejności, po pozostałych składnikach;
• jeżeli wino powstało z kupażu różnych win, wykaz składników powinien obejmować składniki wszystkich win składających się na produkt końcowy;
• należy wskazać wszystkie dodatki do żywności użyte w procesie produkcji wina i nadal obecne w produkcie końcowym. Dodatki takie wymienia się w wykazie składników podając nazwę ich kategorii funkcjonalnej, po której następuje szczegółowa nazwa dodatku lub numer E;
• nie wymienia się środków pomocniczych w przetwórstwie, które nie są obecne w produkcie gotowym;
• należy podać alergeny i substancje powodujące reakcje nietolerancji za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego od reszty wykazu składników, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła.

Szczegółowe przepisy dotyczące wykazu składników na etykiecie win i win aromatyzowanych

Przepisami art. 48a rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/33 uszczegółowiono sposób podawania wykazu składników, w tym między innymi:

• określenie „winogrona” może być stosowane w celu zastąpienia wskazania winogron lub moszczu winogronowego wykorzystywanych jako surowce do produkcji produktów sektora wina;
• określenie „zagęszczony moszcz winogronowy” może być stosowane w celu zastąpienia wskazania zagęszczonego moszczu winogronowego lub rektyfikowanego zagęszczonego moszczu winogronowego wykorzystywanych do produkcji produktów sektora wina;
• dodatki należące do kategorii „regulatory kwasowości” i „czynniki stabilizujące”, które są podobne lub wzajemnie zastępowalne, można wskazać w wykazie składników, używając wyrażenia „zawiera... i/lub”, po którym wymienione są nie więcej niż trzy dodatki, w przypadku gdy co najmniej jeden z nich jest obecny w produkcie końcowym;
• wskazanie dodatków należących do kategorii „gazy do pakowania” w wykazie składników można zastąpić konkretną daną szczegółową „butelkowane w atmosferze ochronnej” lub „butelkowanie może odbywać się w atmosferze ochronnej”.

Jak zaznaczono powyżej, wszystkie dodatki do żywności i substancje pomocnicze w przetwórstwie umieszcza się w wykazie składników. Dozwolone w produkcji wina w UE dodatki do żywności i substancje pomocnicze w przetwórstwie są wymienione w tabeli 2 w części A załącznika I do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/934 (link do rozporządzenia). Tabela zawiera nazwy ich kategorii funkcjonalnych, nazwy oraz numery E.

Poniżej przedstawiono wycinek tabeli z przepisów UE.

Przykłady poprawnego wskazania kwasu winowego

Przykład nr 1: regulator kwasowości kwas winowy 
Przykład nr 2: regulator kwasowości E 334 

gdzie:

„regulator kwasowości” to kategoria funkcjonalna; 
„kwas winowy” to nazwa dodatku do żywności; 
„E 334” to numer kodu E dodatku do żywności. 

Wskazywanie składników mogących powodować alergie lub reakcje nietolerancji (alergenów)

Informacja o alergenach musi być podana zarówno na etykiecie tradycyjnej jak i elektronicznej (w różny sposób zaprezentowana). Podyktowane jest to troską o bezpieczeństwo konsumentów.

Takie alergeny użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu win oraz win aromatyzowanych, nadal obecne w produkcie gotowym (nawet jeżeli ich forma uległa zmianie) należy podać w wykazie składników podkreślając je za pomocą pisma wyraźnie odróżniającego od reszty wykazu składników, np. za pomocą czcionki, stylu lub koloru tła (zależy to od producenta).

Alergeny zostały określone w załączniku II do rozporządzenia nr 1169/2011 i załączniku I część A rozporządzenia nr 2019/33 (tabela poniżej).

W nazwie składnika składającej się z kilku oddzielnych słów (np. „kazeiny z mleka”), wystarczy podkreślić słowo, które odpowiada substancji lub produktowi wymienionym w załączniku II o rozporządzenia nr 1169/2011 (np. „kazeiny z mleka”).

Niezależnie od takiej informacji na opakowaniu produktu lub dołączonej do niego etykiecie można na zasadzie dobrowolności zamieścić piktogramy określone w przepisach UE:

Jeżeli wprowadzamy produkt do obrotu w Polsce, alergeny muszą być zapisane w języku polskim.

Przykłady wskazywania wykazu składników umieszczonych na etykiecie tradycyjnej

Składniki: winogrona, sacharoza, regulatory kwasowości: kwas winowy, E 296, konserwanty i przeciwutleniacze:   siarczyny, środki klarujące: albumina z jaja, czynniki stabilizujące: guma arabska.

Butelkowane w atmosferze ochronnej.

Składniki: winogrona, zagęszczony moszcz winogronowy, tirage liqueur, regulatory kwasowości: kwas winowy, konserwanty i przeciwutleniacze: dwutlenek siarki, sorbinian potasu, czynniki stabilizujące: kwas metawinowy.

Wartość odżywcza (etykieta tradycyjna)

Zasady prezentowania tej informacji określone zostały w art. 29 - 35 rozporządzenia 1169/2011.

Ogólne reguły dotyczące podawania wykazu składników

• jeżeli jest miejsce na opakowaniu to informacja o wartości odżywczej musi być podana w formie tabelarycznej z wyrównanymi liczbami. Jeśli są ograniczenia przestrzenne tzn. nie ma miejsca na opakowaniu to należy zastosować format liniowy;
• pełna i obowiązkowa informacja o wartości odżywczej podawana jest na 100 ml lub na 100 g produktu i obejmuje następujące elementy (podane w następującej kolejności): 1) wartość energetyczną, 2) ilość tłuszczu, w tym kwasów tłuszczowych nasyconych, 3) węglowodanów, w tym cukrów, 4) białka, 5) soli;
• wartość energetyczna może być obliczona na podstawie współczynników przeliczenia określonych w załączniku XIV do rozporządzenia 1169/2011 oraz musi być podana w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal) w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml produktu;
• informacje do tabeli uzyskuje się za pomocą analizy produktu;
• wartości odżywcze na etykietach powinny być wyrażone jako średnie wartości, więc wyniki kontroli urzędowej, mogą się nieznacznie różnić od podanych na etykiecie, o ile mieszczą się w granicach tolerancji (link do wytycznych Komisji Europejskiej w tym zakresie).

Wartość energetyczna

Wartość energetyczna jest podawana w kilodżulach (kJ) i kilokaloriach (kcal) w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml produktu.

Zgodnie z przepisami UE^[1] podawane wartości dot. energii są wartościami średnimi opartymi na:

• analizie żywności dokonanej przez producenta (współczynniki przeliczeniowe zawarte są w załączniku XIV rozporządzenia 1169/2011);
• obliczeniu na podstawie znanych lub rzeczywistych wartości średnich użytych składników; lub
• obliczeniu na podstawie ogólnie dostępnych i zaakceptowanych danych.

Średnie wartości energii dla win i win aromatyzowanych są ogólnodostępne.  Przykładowa tabela zawierająca dane na temat energii (link).

Tabela przykładowych wartości energii dla win i win aromatyzowanych:

Przykład wskazywania wartości odżywczych umieszczonych na etykiecie tradycyjnej

Wartość odżywcza w 100 ml wina: Energia 355 kJ/81 kcal, tłuszcz 0 g w tym kwasy tłuszczowe nasycone 0 g, węglowodany 3,2 g w tym cukry 0,6 g, białko 0 g, sól 0 g.

Wartość odżywcza w 100 ml wina: wartość energetyczna 291 kJ / 70 kcal; tłuszcz 0 g, w tym kwasy tłuszczowe nasycone 0 g; węglowodany 1,1 g, w tym cukry <0,5 g; białko <0,5 g; sól 0,01 g.