Krajowy plan działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin, zwany dalej „krajowym planem działania”, stanowi wykonanie zobowiązań wynikających z postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 71, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą 2009/128/WE”.

W Polsce pierwszy krajowy plan działania został przyjęty w dniu 6 maja 2013 r. i ogłoszony w dniu 18 czerwca 2013 r. w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” (M. P. poz. 536), natomiast drugi krajowy plan działania został przyjęty w dniu 11 lipca 2018 r. i ogłoszony w dniu 25 lipca 2018 r. w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” (M. P. poz. 723 oraz z 2020 r. poz. 99).

Podstawę prawną do ogłoszenia krajowych planów działania stanowiły przepisy art. 47 ust. 5 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2023 r. poz. 340 z późn. zm.), a czas ich realizacji został zaplanowany kolejno na lata 2013–2017 i 2018–2022. Stosownie do przepisów art. 47 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin, minister właściwy do spraw rolnictwa został bowiem zobowiązany do dokonania przeglądu krajowego planu działania w odstępach czasu nie dłuższych niż 5 lat.

Celem pierwszego i drugiego krajowego planu działania było upowszechnianie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin oraz zapobieganie zagrożeniom związanym ze stosowaniem środków ochrony roślin. Przyjęto, że wdrożenie zasad integrowanej ochrony roślin, w szczególności przez promowanie niechemicznych metod ochrony roślin, pozwoli na zmniejszenie zależności produkcji roślinnej od chemicznych środków ochrony roślin, co w efekcie pozwoli ograniczyć ryzyko związane z ich stosowaniem.

Podczas opracowywania trzeciego już krajowego planu działania określone zostały cele i działania zmierzające do dalszego zmniejszenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin. Uwzględniono doświadczenia i rezultaty wynikające z realizacji krajowego planu działania przyjętego na lata 2013-2017 oraz 2018-2022, a także wprowadzono nowe działania odpowiadające aktualnym potrzebom.

Kluczowym celem dla Polski w związku z realizacją trzeciego krajowego planu działania zostało, podobnie jak w latach poprzednich, upowszechnienie ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin oraz zapobieganie zagrożeniom związanym ze stosowaniem środków ochrony roślin. Wdrożenie zasad integrowanej ochrony roślin, w szczególności przez promowanie niechemicznych metod ochrony, prowadzi bowiem do zmniejszenia zależności produkcji roślinnej od preparatów chemicznych i w efekcie ogranicza ryzyko związane z ich użyciem – zarówno dla konsumentów płodów rolnych, osób wykonujących zabiegi, jak i środowiska.

Podobnie jak poprzednich planach działania, w nowym dokumencie duży nacisk położony został na ochronę owadów zapylających oraz środowiska wodnego. Rozwijany będzie monitoring obecności środków ochrony roślin w wodach powierzchniowych, a także Platforma sygnalizacji agrofagów www.agrofagi.com.pl jako podstawowe narzędzie transferu wiedzy do praktyki. Na Platformie udostępniane będą aktualne programy ochrony roślin, uwzględniające niechemiczne metody ochrony, metodyki integrowanej ochrony roślin oraz systemy wspomagania decyzji w ochronie roślin. Publikowane będą komunikaty prezentujące aktualne, istotne informacje z zakresu ochrony roślin.

Krajowy plan działania jest realizowany we współpracy z instytutami naukowo-badawczymi, ośrodkami doradztwa rolniczego, a także służbami podległymi Ministrowi Zdrowia oraz Ministrowi Klimatu i Środowiska.

Realizacja Krajowego planu działania na lata 2023-2027 pozwala nie tylko na ograniczenie presji rolnictwa na środowisko naturalne i ochronę jego zasobów, ale także przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa produkowanej w Polsce żywności. Jest to niezwykle istotne zarówno w kontekście ochrony rodzimych konsumentów, jak i realizowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi intensywnych działań na rzecz pozyskiwania nowych rynków zbytu.

Przyjęcie dyrektywy Komisji (UE) 2019/782 z dnia 15 maja 2019 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE w odniesieniu do ustanowienia zharmonizowanych wskaźników ryzyka, ustanawiającej zharmonizowane wskaźniki ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin, spowodowało konieczność dokonania odpowiedniej aktualizacji Krajowego planu działania, przyjętego na lata 2018-2022.

Sprawozdanie z realizacji w 2018 r. krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin na lata 2018-2022.

Sprawozdanie z realizacji w latach 2018-2019 krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin na lata 2018-2022.

Sprawozdanie z realizacji w latach 2018-2020 krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin na lata 2018-2022.

Sprawozdanie z realizacji w latach 2018-2021 krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin na lata 2018-2022.

Sprawozdanie z realizacji w latach 2018-2022 krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin na lata 2018-2022.

Trzeci Krajowy Plan Działania