Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) aktywnie podejmuje działania, mające na celu eliminację lub ograniczenie barier w handlu, inwestycjach i usługach w dostępie do rynków pozaunijnych, istotnych dla polskiego eksportu.

Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że identyfikowanie barier w dostępie do rynku krajów pozaunijnych, powinno odbywać się w głównej mierze za pośrednictwem producentów lub eksporterów, którzy na te bariery natrafiają. Taki schemat pozwala na rozpoznanie barier istotnych z punktu widzenia interesów polskich przedsiębiorców i umożliwia skoncentrowanie wysiłków administracji na eliminacji konkretnych ograniczeń, które utrudniają firmom dostęp do konkretnych rynków krajów trzecich.

Zachęcamy do przekazywania informacji do MRiT o wszelkich utrudnieniach, na które napotykają polscy eksporterzy na rynkach krajów trzecich.

Nasze działania prowadzone są dwutorowo. Po pierwsze, poprzez forum Unii Europejskiej, na którym polscy delegaci informują Komisję Europejską o zidentyfikowanych utrudnieniach w handlu Polski z krajami trzecimi i zabiegają o podjęcie działań na płaszczyźnie unijnej w celu zniesienia tychże barier (np. poprzez Komitet MAAC). Kwestie te są następnie podnoszone przez Komisję Europejską na forach międzynarodowych (np. Komitet TBT WTO) i w kontaktach Unii Europejskiej z krajami trzecimi, których te bariery dotyczą. Drugą płaszczyzną działania jest podnoszenie kwestii barier w dostępie do rynków pozaunijnych bezpośrednio w trakcie bilateralnych spotkań polskich delegacji z przedstawicielami administracji krajów trzecich.

Dodatkowo, w ramach MRiT działa Zespół ds. Barier w Dostępie do Rynków Krajów Trzecich, który gromadzi i przetwarza informacje nt. barier dla polskiego handlu i inwestycji na rynkach pozaunijnych.

W ostatnim okresie głównym problemem wejścia na rynki pozaunijne dla polskich eksporterów pozostają poniższe bariery, ograniczenia pozataryfowe. W przypadku obrotu towarowego najczęściej dotyczą:

• nieprawidłowego stosowania środków sanitarnych, fitosanitarnych (np. uzyskanie certyfikatów, licencji, skomplikowane procedury dostępu, brak uznawania regionalizacji),
• restrykcyjnych wymogów technicznych, standaryzacyjnych, procedur oceny zgodności (np. w zakresie opakowań, etykiet, składu produktu),
• uciążliwych wymogów dokumentacyjnych, procedur rejestracyjnych, przeprowadzania audytów,
• skomplikowanych, wydłużonych procedur celnych, żądania dodatkowej dokumentacji,
• nieuzasadnionego subsydiowania produkcji lub eksportu,
• braku przestrzegania przepisów własności intelektualnej (IPR),
• zakazów importu lub eksportu.

W przypadku handlu usługami do głównych barier należą uregulowania prawne krajów trzecich. Jednym z przykładów stosowanych przez członków WTO jest nieumieszczenie danego sektora usługowego na liście zobowiązań szczegółowych GATS (General Agreement on Trade in Services) w poszczególnych krajach. Z kolei przedsiębiorcy, którzy chcą świadczyć usługi poprzez obecność handlową, doświadczają trudności związanych z ograniczeniem w rodzaju i formie prawnej planowanej obecności handlowej. Dotyczy to np. możliwości założenia jedynie agencji firmy, ale już nie oddziału lub przedstawicielstwa, konieczności zachowania określonej formy prawnej, np. spółki komandytowej.

Z kolei przedsiębiorcy, którzy chcą świadczyć usługi poprzez obecność osób fizycznych, zidentyfikowali następujące bariery:

• obowiązek posiadania obywatelstwa kraju przyjmującego,
• obowiązek posiadania miejsca zamieszkania w kraju przyjmującym,
• obowiązek przejścia testu potrzeb ekonomicznych,
• ograniczenia czasu trwania kontraktu.

Także Komisja Europejska na bieżąco monitoruje regulacje poszczególnych krajów pozaunijnych pod kątem ewentualnego stosowania przez nie ograniczeń czy barier w dostępie do tych rynków. Komisja Europejska w tym celu prowadzi także internetową bazę danych Access2Markets.

Access2Markets (A2M) jest bezpłatną unijną bazą danych, która zawiera niezbędne informacje dla unijnych, w tym polskich podmiotów prowadzących już handel międzynarodowy (import, eksport), bądź dopiero rozpoczynających takie działania. Dotyczy to zarówno dostępu do rynków pozaunijnych (eksport), dostępu do rynku UE (import) oraz handlu wewnątrz UE.

A2M zawiera praktyczne informacje dla krajów i biznesu UE w zakresie:

• Mój asystent handlowy dla towarów: informacje eksportowo-importowe dotyczące taryf, podatków oraz formalności importowych, procedur celnych (dokumentacja),
• Mój asystent handlowy dla usług i inwestycji,
• Mój asystent handlowy: Access2Procurement,
• ROSA: narzędzie samooceny spełniania reguł pochodzenia dla produktu w preferencyjnych umowach handlowych UE-kraje trzecie,
• barier w handlu, inwestycjach, usługach,
• Single Entry Point - zgłaszanie do KE barier w handlu i inwestycjach na rynkach krajów trzecich, problemów związanych z zrównoważonym rozwojem (np. przestrzeganie praw pracowniczych) i GSP,
• preferencyjnych umów handlowych UE-kraje trzecie,
• statystyk w handlu UE- kraje trzecie, wewnątrz UE,
• wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Jest prowadzona w językach krajów UE, w tym w języku polskim, jak również jest dostosowana do jej użytkowania na smartfonach.

Materiały promujące A2M (min. ulotki cyfrowe, posty w mediach społecznościowych, prezentacje w PowerPoint, filmy wideo) dedykowane dla przedsiębiorców i administracji są bezpłatnie dostępne w tej bazie dla jej szerokiego promowania.

Istnieje także możliwość złożenia skargi przez polski biznes i administrację na pojawienie się bariery min. w handlu i inwestycjach bezpośrednio do Komisji Europejskiej poprzez A2M (link)

W przypadku skorzystania z takiej możliwości, prosimy o przekazanie takiej informacji także do Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

W sprawie barier w handlu i inwestycjach prosimy również o kontakt z Ministerstwem Rozwoju i Technologii, Departamentem Handlu i Współpracy Międzynarodowej, Grzegorz Sinacki, tel.: (22) 411 97 74, e-mail: grzegorz.sinacki@mrit.gov.pl