16 lutego br. zaczęła obowiązywać zdecydowana większość przepisów rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze żurawi wieżowych i szybkomontujących. Nowe przepisy powstały przy ścisłej współpracy ze stroną społeczną, w tym z przedstawicielami branży.

Pozostałe rozwiązania wejdą w życie po upływie 6 (wyposażenie kabiny żurawia oraz oświetlenie terenu pracy żurawia) oraz 12 miesięcy (obowiązek zapewnienia windy lub innej formy dotarcia do kabiny żurawia). Okresy przejściowe wprowadzono, by umożliwić przedsiębiorcom i pracownikom, przygotowanie się do wprowadzenia w życie nowych przepisów. Okresy te zostały uzgodnione podczas konsultacji publicznych.

Cel rozporządzenia

Praca operatora żurawia wykonywana jest w szczególnie trudnych warunkach. Jest on narażony na znaczne obciążenia fizyczne i psychiczne. To w szczególności praca na wysokości, zmienne warunki atmosferyczne, hałas, wibracje, czynniki chemiczne, pyły, wymuszona (pochylona) pozycja ciała, wykonywanie czynności powtarzalnych, dyskomfort fizjologiczny.

Rozporządzenie zapewnieni operatorom żurawi bezpieczne warunki pracy, które uwzględniają specyfikę wykonywanego przez nich zawodu. Dokument daje podstawę prawną do kontroli przestrzegania przepisów dotyczących warunków pracy tych osób.

Najważniejsze przepis

Czynności operatora żurawia nie mogą być wykonywane dłużej niż 8 godzin na dobę.

Niedopuszczalne jest obsługiwanie żurawia, jeżeli temperatura w kabinie żurawia jest niższa niż 18 ^oC albo wyższa niż 28 ^oC.

Obowiązek wyposażenia kabiny żurawia m.in.:

• w urządzenie umożliwiające odczytanie wartości temperatury w kabinie
• urządzenie umożliwiające odczytanie prędkości wiatru na wysokości wysięgnika żurawia,
• urządzenia komunikacyjne umożliwiające operatorowi łączność z sygnalistą,
• zapewnienie odpowiedniego oświetlenia na terenie pracy żurawia,
• sygnalizator dźwiękowy przeznaczony do ostrzegania przed zagrożeniami związanymi
  z przemieszczaniem ładunku.

Niedopuszczalne jest wykonywanie tych samych czynności jednocześnie przez operatora, sygnalistę lub hakowego.

Przytrzymywanie zaczepionego ładunku przez hakowego dopuszczalne jest z zastosowaniem wyłącznie odpowiednich środków, które umożliwią nadanie ładunkowi właściwego kierunku.

Obowiązek montażu windy lub zapewnienie innej drogi dotarcia (pomost łączący budynek z żurawiem) przy żurawiach, w których kabina usytuowana jest na wysokości równej 80 m lub wyższej.

Obowiązek zapewnienia książki dyżurów w każdym żurawiu, którą ma prowadzić operator.

Niedopuszczalne jest przenoszenie ładunku spoza i na teren pracy żurawia, bez wcześniejszego oznaczenia i zabezpieczenia tego terenu przed dostępem osób nieupoważnionych.

Obowiązek zrozumiałej komunikacji pomiędzy sygnalistą i hakowym.

Zakaz obsługiwania żurawia przy prędkości wiatru powyżej 10 m/s przy transportowaniu ładunków wielkowymiarowych oraz w innych przypadkach przy prędkości wiatru w porywach powyżej 15 m/s, chyba że producent określił w instrukcji żurawia inne dopuszczalne wartości.

Dokument wprowadza dla operatora więcej możliwości prawnych do reagowania na zaistniałe sytuacje:

• Jeżeli uzna, że praca przy użyciu żurawia stwarza niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, powstrzymuje się od jej wykonywania.
• W przypadku otrzymania polecenia wykonania czynności zabronionych w instrukcji żurawia,  operator, sygnalista albo hakowy odmawia wykonania polecenia.
• Gdy operator stwierdzi usterki, braku osłon i zabezpieczeń urządzeń żurawia lub niewłaściwe działanie urządzeń żurawia, mogących spowodować zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska, niezwłocznie powstrzymuje się od wykonywania pracy.

Nowe rozporządzenie wprowadza obowiązkową instrukcję bezpieczeństwa prac transportowych oraz instrukcję ewakuacji z kabiny żurawia. Dla szczególnych przypadków, rozporządzenie wprowadza obowiązkowe opracowanie:

• warunków eksploatacji pracy żurawia z zawieszonym na haku koszem przy przemieszczaniu osób,
• instrukcję pracy w warunkach kolizyjnych,
• instrukcję w zakresie przemieszczanie ładunku przy użyciu więcej niż jednego żurawia.