Certyfikacja zamówień publicznych to element Polityki zakupowej państwa.

Po co wprowadzamy certyfikację wykonawców zamówień publicznych?

Chcemy, aby rynek zamówień publicznych:

• szerzej otwierał się na MŚP,
• wzmacniał potencjał ekonomiczny wykonawców, w szczególności należących do sektora MŚP.

Stąd propozycja zmian w prawie, aby ograniczyć obowiązki formalne związane ze składaniem dokumentów przez wykonawców, uprościć oraz przyśpieszyć weryfikację ich sytuacji przez zamawiających.

Jakie będą zasady?

Certyfikacja wykonawców będzie polegała na zmniejszeniu po stronie wykonawców liczby obowiązków związanych ze składaniem dokumentów w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Jeżeli wykonawca skorzysta z certyfikacji, to zamiast wielokrotnego gromadzenia i składania licznych dokumentów na potrzeby poszczególnych postępowań (np. zaświadczenia z Urzędu Skarbowego lub ZUS, informacje z KRK), zrobi to wyłącznie raz na potrzeby certyfikacji. Następnie, przez cały okres ważności certyfikatu, będzie mógł się nim posługiwać w celu pozyskania nowych zamówień publicznych, w tym np. wykazać brak podstaw wykluczenia z udziału w konkretnym postępowaniu. Inaczej mówiąc, rolą certyfikatu będzie potwierdzenie zdolności wykonawcy do realizacji zamówień publicznych.

Rodzaje certyfikatów

Wykonawca będzie mógł uzyskać dwa rodzaje certyfikatów pomocnych w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego.

• Pierwszy z certyfikatów będzie służył do wykazania braku podstaw wykluczenia wykonawcy z postępowania na dostawy, usługi i roboty budowlane (np. brak zaległości podatkowych, niekaralność).
• Drugi rodzaj certyfikatu przeznaczony będzie służył do potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu, np. dysponowanie odpowiednim doświadczeniem, personelem, sprzętem.

Kto będzie certyfikował?

Certyfikację będą przeprowadzały niezależne od zamawiającego oraz wyspecjalizowane w tym zakresie podmioty. Na podstawie złożonych dokumentów zweryfikują one sytuację wykonawcy pod kątem spełniania określonych wymagań. Jeżeli wykonawca będzie spełniał te wymagania, otrzyma stosowny certyfikat, który następnie będzie mógł przedkładać zamawiającym. 

Mechanizm certyfikacji będzie miał fakultatywny charakter. To oznacza, że zamawiający nie będą zobowiązani do żądania złożenia stosownego certyfikatu. Posłużenie się certyfikatem będzie zawsze zależało od wykonawcy. Wykonawcy, którzy nie będą mieć certyfikatu, będą mogli wykazać brak podstaw wykluczenia z postępowania lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu w „tradycyjny” sposób. Oznacza to, że proponowane rozwiązanie w postaci certyfikacji wykonawców będzie polegała na wprowadzeniu dodatkowych możliwości, a nie na zastąpieniu dotychczasowych nowymi.

Korzyści

Projekt zmian w przepisach skierowany jest do wszystkich uczestników rynku zamówień publicznych, czyli zamawiających oraz wykonawców, ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP oraz sektora budowlanego.

Korzyści dla wykonawców:   

1. Znaczne skrócenie czasu niezbędnego na przygotowanie oferty – brak konieczności każdorazowego gromadzenia i składania dokumentów.
2. Obniżenie kosztów udziału w postępowaniu – brak konieczności wielokrotnego ponoszenia opłat za poszczególne dokumenty.
3. Obiektywność oraz transparentność procesu weryfikacji wykonawcy – będzie ona dokonywana przez podmiot niezainteresowany wynikiem konkretnego postępowania.

Korzyści dla zamawiających:

1. Przyspieszenie procesu weryfikacji sytuacji wykonawcy w postępowaniu poprzez możliwość weryfikacji certyfikatu.
2. Ograniczenie potencjalnych zarzutów dotyczących  zaniżania lub zawyżania warunków udziału w postępowaniu – możliwość odwołania się w dokumentach zamówienia do wymagań niezbędnych do uzyskania certyfikatu,
3. Skuteczniejsza weryfikacja wykonawców – dokonywana przez wyspecjalizowany podmiot.

Terminy

W Ministerstwie Rozwoju i Technologii w celu wypracowania koncepcji mechanizmu certyfikacji wykonawców powołany został Zespół do spraw certyfikacji wykonawców w zamówieniach publicznych oraz polityki zakupowej państwa. W jego skład weszli przedstawiciele instytucji publicznych, organizacji zrzeszających wykonawców, środowiska akademickiego oraz eksperci. W kwietniu 2022 r. zakończyły się konsultacje Zielonej księgi certyfikacji wykonawców, a następnie rozpoczęto prace wewnątrzresortowe nad projektem ustawy.

W roku 2024 r. rozpoczął się proces rządowy proces legislacyjny. Jeszcze w tym roku planowane jest przyjęcie projektu ustawy przez Radę Ministrów. Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie w połowie 2025 r.