W imporcie z krajów pozaunijnych obowiązuje zewnętrzna Taryfa celna UE.

Stosowane przez UE cła w imporcie z krajów pozaunijnych mogą być jednak niższe albo wyższe niż cła określone w zewnętrznej Taryfie celnej UE. Niższe cła mogą wynikać z:

• gospodarczego systemu modyfikacji ceł UE (autonomiczne zawieszenia poboru ceł i kontyngenty taryfowe),
• preferencyjnych umów handlowych zawartych przez UE z określonym krajem pozaunijnym lub grupą takich krajów,
• jednostronnych unijnych preferencji celnych o charakterze pomocowym dla określonych krajów pozaunijnych,
• jednostronnego unijnego systemu preferencji celnych dla krajów rozwijających się i najsłabiej rozwiniętych (GSP).

Wyższe cła mogą wynikać z faktu nałożenia przez UE ceł ochronnych na skutek przeprowadzonego postępowania przeciwko importowi realizowanemu na nieuczciwych zasadach.

Całość taryfy celnej, kontyngentów, zawieszeń i środków ochronnych jest dostępna w internetowej bazie danych (TARIC) we wszystkich językach unijnych, także po polsku.

Przydatnym narzędziem jest także polska baza (ISZTAR). W przeglądarce prezentowane są zarówno dane unijne pochodzące z systemu TARIC, jak i polskie dane (podatki VAT i akcyza) oraz niektóre krajowe środki pozataryfowe nie zintegrowane w bazie TARIC.

System zwolnień celnych Unii Europejskiej (UE) przewiduje stosowanie zwolnień z należności celnych, którymi zwykle obciążone są towary przywożone do UE oraz wywożone z terytorium UE. System określa różne kategorie towarów podlegających zwolnieniu i warunki, na których kwalifikują się one do zwolnienia z należności celnych przywozowych i wywozowych. Więcej informacji na stronie Komisji Europejskiej.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii wspiera polskie firmy w obniżeniu kosztów importu zaopatrzeniowego komponentów i surowców do dalszej produkcji. W tym celu przedsiębiorcy mogą ubiegać się o zawieszenie poboru ceł UE albo ustanawianie unijnych preferencyjnych kontyngentów taryfowych w imporcie z krajów pozaunijnych.

Zawieszenie poboru cła – to możliwość bez limitu i pozwoleń importu towarów na obszar UE po zerowej albo obniżonej stawce celnej w okresie obowiązywania tego środka (z reguły jest to 5 lat).

Zawieszenie poboru cła można uzyskać, gdy:

• towar identyczny, równorzędny lub substytucyjny nie jest wytwarzany na obszarze kraju/UE,
• towar nie jest produktem finalnym przeznaczonym do sprzedaży konsumentom końcowym,
• towar nie jest przedmiotem handlu pomiędzy powiązanymi stronami, które posiadają wyłączne prawa własności intelektualnej do tego towaru (np. nazwy handlowe, wzory przemysłowe, patenty),
• towar nie jest objęty wyłączną umową handlową,
• towar nie korzysta z innych preferencji w ramach GSP lub preferencyjnych umów handlowych np. FTA, DCFTA itp.

Kontyngent taryfowy – to możliwość przywozu (do z góry określonego limitu w skali roku) określonej ilości lub wartości towaru po zerowej albo obniżonej stawce celnej na obszar UE (co do zasady roczny okres obowiązywania).

Kontyngent taryfowy można uzyskać, jeżeli produkcja danego towaru co prawda istnieje w kraju/UE, ale nie jest wystarczająca pod względem ilości lub jakości (z tego samego powodu może być ustanowione częściowe zawieszenie poboru cła).

Dzięki tym rozwiązaniom polskie firmy mogą kupić niedostępne w UE materiały z krajów pozaunijnych po obniżonych lub zerowych stawkach celnych. Rozwiązanie to jest wsparciem dla firmy, zwiększają jej konkurencyjność na rynku i możliwość tworzenia nowych miejsc pracy.

Ustanowienie zawieszenia poboru cła czy kontyngentu taryfowego nie może być sprzeczne z jakąkolwiek inną gałęzią polityki państwa/UE (dot. głównie regulacji antydumpingowych, ograniczeń ilościowych bądź regulacji z zakresu ochrony środowiska). Ze względów praktycznych (ale prawnie obowiązujących) nie uwzględnia się wniosków o ustanowienie zawieszenia poboru ceł czy kontyngentów taryfowych, których import dokonywany jest w ilościach ekonomicznie nieznacznych. Kryterium to określa próg kwoty niepobranego cła – min. 15 000 euro rocznie.

W ramach obowiązujących procedur, Ministerstwo Rozwoju i Technologii dwa razy do roku przyjmuje wnioski polskich przedsiębiorców, ich zrzeszeń czy izb gospodarczych o zawieszenie poboru ceł albo ustanowienie preferencyjnego kontyngentu taryfowego. Wnioski można składać do Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Rozwoju i Technologii do 30 czerwca i 31 grudnia każdego roku.

Rozporządzenia Rady UE w tym zakresie wchodzą w życie z dniem 1 stycznia i 1 lipca każdego roku. Prace nad wnioskami w kraju i na forum UE trwają ok. roku.

Działaniem chroniącym polskich producentów przed nieuzasadnionym obniżeniem ceł UE jest możliwość złożenia sprzeciwu do wniosków innych państw członkowskich UE w zakresie zawieszenia poboru ceł albo ustanowienia preferencyjnego kontyngentu taryfowego, w sytuacji w której istnieje w Polsce produkcja danego towaru.

Taki sprzeciw może być złożony w ramach każdej rundy (1 stycznia, 1 lipca).

Zasady ustanawiania zawieszenia poboru unijnych ceł albo ustanowienia preferencyjnego kontyngentu taryfowego UE zostały określone w Komunikacie Komisji Europejskiej dotyczącym autonomicznych zawieszeń i kontyngentów taryfowych (2011/C 363/02).

W Polsce wnioski są analizowane i zatwierdzane przez Zespół ds. Środków Taryfowych, a następnie przekazywane do KE.

Znając numer kontyngentu taryfowego można również sprawdzić stopień jego wykorzystania na stronie Komisji Europejskiej: Konsultacje Systemu QUOTA

Dodatkowych informacji udziela Departament Handlu i Współpracy Międzynarodowej: Małgorzata Miąsko tel.: +48 (22) 411 97 55; e-mail: Malgorzata.Miasko@mrit.gov.pl

Komisja Europejska przedstawiła listę wniosków (patrz niżej) o ustanowienie zawieszeń poboru ceł lub kontyngentów taryfowych, które po uprzedniej akceptacji krajów członkowskich UE i dalszym procesie decyzyjnym UE, są planowane do wprowadzenia w życie 1 lipca 2025 r.

Wnioski te zostały złożone przez kraje członkowskie UE oraz Turcję. Zgodnie z procedurą ustanawiania zawieszeń poboru ceł i kontyngentów taryfowych, szczegółowo opisanej w Komunikacie w sprawie sposobu, trybu oraz warunków przyjmowania i analizowania wniosków o modyfikację ochrony celnej, jeżeli na terenie Unii Europejskiej istnieje producent towaru, którego dotyczy wniosek może on sprzeciwić się propozycji ustanowienia autonomicznego zawieszenia poboru cła lub ustanowienia autonomicznego kontyngentu taryfowego. Sprzeciw taki powinien być przygotowany w formacie, o którym mowa w ww. komunikacie i przekazany w formie elektronicznej do Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Departament przekaże go następnie do Komisji Europejskiej.

W przypadku stwierdzenia, że któryś z wniosków dotyczy towaru produkowanego w Polsce prosimy o skontaktowanie się z Departamentem. Sprzeciwy mogą być składane zarówno do nowych propozycji ustanowienia zawieszeń poboru ceł lub kontyngentów taryfowych, jak i do obecnie obowiązujących regulacji w tym zakresie. Termin składania sprzeciwów do obecnie obowiązujących regulacji tj. zawieszeń poboru ceł oraz kontyngentów taryfowych upływa 12 listopada 2024 r. Regulacje dot. zawieszeń poboru ceł  oraz dot. kontyngentów taryfowych zamieszczono powyżej.

Sprzeciwy/poparcia do nowych wniosków należy złożyć w nieprzekraczalnym terminie do 12 grudnia 2024 r. 

Dodatkowych informacji udziela Departament Handlu i Współpracy Międzynarodowej: Małgorzata Miąsko tel.: +48 (22) 411 97 55; e-mail: Malgorzata.Miasko@mrit.gov.pl

Celem unijnego Systemu GSP jest udzielanie przez UE preferencji celnych krajom rozwijającym się (DEV) i najmniej rozwiniętym (LDC) w myśl hasła ”rozwój poprzez handel”. System ten ma w swoim założeniu wspierać zwalczanie ubóstwa w krajach rozwijających się i krajach najuboższych oraz promować ich zrównoważony rozwój. Preferencje celne w ramach GSP nie są wzajemne, mają charakter jednostronny. UE stosuje GSP od 1971 r.

System GSP składa się z trzech poziomów liberalizacji ceł – rozwiązania ogólnego (stosowanego wobec krajów DEV, obecnie ponad 60 beneficjentów) oraz dwóch poziomów głębszej liberalizacji o szczególnym charakterze – szczególnego rozwiązania motywacyjnego dotyczące zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów (tzw. GSP+) oraz poziomu liberalizacji przewidzianego dla krajów najsłabiej rozwiniętych (tzw. EBA).

Od 1 stycznia 2014 r. preferencje taryfowe GSP stosowane są na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 z dnia 25 października 2012 r. wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 732/2008 z późn. zm. (dalej zwane regulacją bazową lub rozporządzeniem). Wersja ujednolicona tego rozporządzenie na dzień 1 stycznia 2023 r. jest dostępna na stronie Komisji Europejskiej.

Przedłużenie obecnie obowiązującego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 (do 31 grudnia 2027 r.)

27 listopada 2023 r. zostało opublikowane i weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2023/2663 z dnia 22 listopada 2023 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 978/2012 wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych. Rozporządzenie stosuje się od 28 listopada 2023 r. Link do rozporządzenia.

Wykaz wszystkich krajów kwalifikujących się do objęcia systemem GSP znajduje się w załączniku I. Listy krajów pozaunijnych objętych poszczególnymi rozwiązaniami preferencyjnymi zostały określone w załącznikach II (podstawowy poziom preferencji), III (pogłębiony poziom preferencji tzw. GSP +) i IV (poziom preferencji dla krajów najuboższych tzw. EBA) regulacji bazowej oraz w aktach delegowanych ją zmieniających.

Wykaz towarów objętych preferencjami wynikającymi z GSP dla rozwiązania ogólnego oraz GSP+ zawarty jest w odpowiednio w jest w załącznikach V i IX.

Rozwiązanie ogólne

Załącznik V regulacji bazowej zawiera wykaz produktów objętych rozwiązaniem ogólnym z podziałem na produkty wrażliwe i niewrażliwe. Dla produktów niewrażliwych cła zawiesza się całkowicie z wyjątkiem ceł na składniki rolne. Dla produktów wrażliwych cła ad valorem w taryfie celnej UE obniża się o 3,5 punktu procentowego z wyjątkiem produktów z sekcji S-11a i S-11b, dla których obniżka wynosi 20 proc. Cła specyficzne, inne niż maksymalne lub minimalne, obniża się o 30 proc. Jednocześnie w Załączniku VI zawarto progi, których przekroczenie w przypadku przywozu towaru pochodzącego z kraju beneficjenta GSP przez trzy kolejne lata skutkuje zawieszeniem preferencji dla konkretnej sekcji (art. 8 regulacji bazowej).

Aktualna lista sekcji, wobec których preferencje taryfowe zostały zawieszone na okres 2023-2025 znajduje się w Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji 2022/1039, którego obowiązywanie zostało przedłużone Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji 2023/2780.

Szczególne rozwiązanie motywacyjne dotyczącego zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów (tzw. GSP+)

Załącznik IX zawiera listę produktów objętych szczególnym rozwiązaniem motywacyjnym dot. zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów (GSP+), w przypadku którego cła ad valorem określone w Taryfie celnej UE na towary pochodzące z kraju beneficjenta GSP+ zostają zawieszone. Cła specyficzne zostają zawieszone z wyjątkiem produktów, w odniesieniu do których określone w taryfie celnej UE cła obejmują cła ad valorem (wyjątek stanowią towary objęte kodem 17041090 dla których cło specyficzne ogranicza się do 16 proc.).

Szczególne rozwiązanie dotyczące krajów najsłabiej rozwiniętych (LDC) tzw. EBA

Warunkiem uzyskania statusu beneficjenta tego szczególnego rozwiązania jest uznanie go przez ONZ za jeden z krajów najsłabiej rozwiniętych. Cła określone we Wspólnej Taryfie Celnej nakładane na wszystkie produkty pochodzące z krajów korzystających z EBA wymienione w działach 1–97 (z wyjątkiem działu 93) Nomenklatury scalonej są całkowicie zawieszone.

System GSP przewiduje m.in. także:

• całkowite zawieszenie cła ze względu na jego niski wymiar,
• wyłączenie z systemu preferencji taryfowych w ramach rozwiązania ogólnego GSP i czasowe cofnięcie preferencji wobec danego kraju beneficjenta lub wskazanej sekcji (najnowszymi aktami prawnymi w tym zakresie są rozporządzenia wykoawcze Komisji (UE) nr 2022/1039 z dnia 29 czerwca 2022 r. oraz nr 2023/2780 z dnia 15 grudnia 2023 r.,
• ogólne i szczególne środki ochronne (procedura wprowadzenia ogólnych środków ochronnych została określona w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1083/2013 z dnia 28 sierpnia 2013 r.)

Dodatkowe informacje dostępne są na stronach internetowych Komisji Europejskiej.

Od października 2020 r. informacje nt. systemu GSP można również znaleźć na stronie EU GSP Hub: https://gsphub.eu/

Przewodnik użytkownika w zakresie reguł pochodzenia na potrzeby GSP, znajduje się na stronie Komisji Europejskiej.

Informacje dot. GSP i reguł pochodzenia można znaleźć również na Portalu Komisji Europejskiej Access2Markets.

Dodatkowych informacji udziela Pan Bartłomiej Stanisz, tel: 22 411 97 78, e-mail: bartlomiej.stanisz@mrit.gov.pl