Tytuł kontroli

Gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa, przeznaczonymi na potrzeby państwowych jednostek organizacyjnych

Podmiot prowadzący kontrolę

Najwyższa Izba Kontroli

Ocena prowadzonej kontroli

Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, do którego należą m.in. sprawy gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa, nie zrealizował ustawowego obowiązku opracowania polityki gospodarowania nieruchomościami SP (dalej: Polityka), wynikającego z art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Dokument ten powinien zostać przygotowany i przedstawiony Radzie Ministrów do dnia 31 grudnia 2017 r.

Minister nie prowadził także elektronicznej i jawnej ewidencji nieruchomości SP, do której został zobowiązany w art. 60b ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (uogn). Zgodnie z art. 134 pkt 3 ustawy wprowadzającej ewidencja ta miała być prowadzona od dnia 1 stycznia 2018 r. Kolejni ministrowie nie zapewnili również prowadzenia ewidencji nieruchomości SP przeznaczonych na potrzeby państwowych jednostek organizacyjnych, zgodnej z wymogami określonymi w art. 60 ust. 2 pkt 1 uogn. Rejestry nieruchomości SP były bowiem prowadzone w Ministra lnfrastruktury (MIiB) i Budownictwa, a następnie Ministra lnwestycji i Rozwoju (MIiR), w formie papierowej, niezapewniającej zgodności z katastrem nieruchomości. Kolejni ministrowie nie doprowadzili też do ustanowienia organu właściwego w zakresie gospodarowania nieruchomościami Komisji Nadzoru Finansowego, w celu ich wprowadzenia do odpowiednich ewidencji i pobierania opłat za trwały zarząd.

Ministrowie IiB i IiR, wykorzystując uprawnienia wynikające z uogn, podejmowali bieżące czynności zmierzające do zaspokojenia lokalowych potrzeb państwowych jednostek organizacyjnych określonych w art. 60 ust.1 uogn (wystąpienia do zobowiązanych podmiotów w celu wskazania możliwej do przejęcia nieruchomości lub jej części). Działania te najczęściej były jednak nieskuteczne, zwłaszcza gdy dotyczyły pozyskania w stolicy dużych powierzchni biurowych dla potrzeb administracji rządowej lub innych organów państwowych.

Ministrowie właściwi do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa prawidłowo realizowali ustawowe obowiązki polegające na wyrażaniu zgód na wynajem/dzierżawę i użyczenie powierzchni biurowej będącej w trwałym zarządzie państwowych jednostek organizacyjnych (pjo). Od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 lipca 2019 r. wydane zostały 502 takie zgody. W latach 2015-2016 do kompetencji ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa należało nabywanie na własność lub w użytkowanie wieczyste nieruchomości na potrzeby pjo (art. 60a ust. 2 pkt 8 uogn12 ).W okresie tym transakcje tego typu nie były jednak przeprowadzane. Od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 lipca 2019 r. właściwi ministrowie wydali łącznie (na podstawie art. 135 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych13 ) 45 zgód na zakup lub budowę/rozbudowę nieruchomości, o które wnioskowały organy administracji rządowej, wymienione w art. 60 ust. 1 uogn. Nie było odmów udzielenia zgody w powyższym zakresie. 

Wnioski pokontrolne

1. Bezzwłoczne przygotowanie ostatecznej wersji Polityki gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa.
2. Zapewnienie zgodności ewidencji nieruchomości SP przeznaczonych na potrzeby pjo (prowadzonej na podstawie art. 60 ust. 2 pkt 1 uogn) z katastrem nieruchomości.
3. Niezwłoczne dokonanie odbioru końcowego i uruchomienie prowadzenia elektronicznej i jawnej ewidencji nieruchomości SP, o której mowa w art. 60b ust. 1 uogn.