W ostatnich latach handel detaliczny w UE został poddany gwałtownym przemianom, przede wszystkim ze względu na szybki rozwój handlu elektronicznego. Komisja Europejska dokonała analizy zmian i w wydanym w dniu 19 kwietnia 2018 r. Komunikacie w sprawie europejskiego sektora detalicznego odpowiadającego potrzebom XXI wieku, przedstawiła wytyczne prawne
i najlepsze praktyki, które powinny być pomocne państwom członkowskim w przeprowadzeniu reform zmierzających do stworzenia bardziej otwartego i konkurencyjnego rynku detalicznego.

W Unii Europejskiej 3,6 mln przedsiębiorstw, głównie małych i średnich, działa w sektorze detalicznym. Komisja wskazała, że zmniejszenie ograniczeń w handlu detalicznym miałoby również pozytywne skutki w innych sektorach gospodarki, np. w przemyśle wytwórczym. Mając to na uwadze, Komisja opracowała wskaźnik restrykcyjności w sektorze detalicznym, który ilustruje różne ograniczenia dotyczące zakładania i prowadzenia działalności w sektorze detalicznym (np. godzin otwarcia sklepów, sieci dystrybucji, zasad promocji, opodatkowania). Jest to dynamiczne narzędzie służące monitorowaniu sytuacji w państwach członkowskich, które będzie systematycznie uaktualniane.

Komisja przypomniała w Komunikacie, jakie wymogi dotyczące zakładania działalności w sektorze detalicznym są niezgodne z prawem UE, np. testy potrzeb ekonomicznych. Pozostałe przepisy zawierające ograniczenia, lecz realizujące ważne cele publiczne muszą być zgodne z zasadą proporcjonalności.

Obecnie obiektem zainteresowania Komisji jest również rewitalizacja drobnego handlu, promowanie żywotności centrów miast oraz działanie na rzecz redukcji ograniczeń dla detalistów, które pozwoli im przystosować się do zmian przyzwyczajeń konsumentów, korzystających obecnie równolegle z dostępnej o każdej porze sprzedaży w Internecie. W 2018 r. Komisja wydała Praktyczny przewodnik w zakresie wspierania, odnowy i modernizacji sektora drobnego handlu detalicznego, a w 2019 r. zorganizowała 3 warszaty poświęcone temu zagadnieniu.

Komisja zamierza kontynuować dialog na temat przyszłości tego sektora z organami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi, a także przedstawicielami przedsiębiorców.

Należy też pamiętać, iż w wydanym w styczniu 2018 r. wyroku w połączonych sprawach C-360/15 i C-31/16 Visser, Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził m.in., że działalność w zakresie sprzedaży detalicznej produktów stanowi usługę i wchodzi w zakres stosowania dyrektywy 2006/123/WE dotyczącej usług na rynku wewnętrznym. Takie podejście implikuje konieczność oceny wszelkich ograniczeń stosowanych wobec działalności w handlu detalicznym na gruncie przepisów dyrektywy 2006/123/WE.