Zgodnie z nowymi przepisami ustawy z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r., w związku z sytuacją na rynku gazu, od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 r. sprzedawcy gazu będą mieli obowiązek w rozliczeniach z odbiorcami końcowymi stosować cenę maksymalną w wysokości 200,17 zł netto/MWh. Wprowadzono też rozwiązanie, w którym objęte ustawą grupy odbiorców będą uiszczać opłatę za usługi dystrybucyjne na poziomie wynikającym z taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE dla operatora systemu dystrybucyjnego na 2022 r.

Wspominaną ochroną taryfową, oprócz gospodarstw domowych, objęte będą też wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, które są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia paliwa gazowego w lokalach mieszkalnych na potrzeby zużycia przez gospodarstwa domowe lub do lokalnej produkcji ciepła zużywanego w gospodarstwach domowych znajdujących się w budynkach wielolokalowych należących do tych podmiotów.

Wprowadzona ochrona taryfowa odbiorców paliw gazowych jest konsekwencją wprowadzenia ustawą z dnia 26 stycznia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu, rozwiązań mających na celu ochronę w 2022 r. odbiorców końcowych paliw gazowych, którzy są objęci taryfą dla paliw gazowych zatwierdzoną przez Prezesa URE, w celu dalszego zminimalizowania podwyżek cen paliwa gazowego dla najbardziej wrażliwych odbiorców. Na podstawie tej ustawy wprowadzono z mocy prawa od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. ceny maksymalne paliw gazowych dla określonego w ustawie katalogu odbiorców taryfowych, do którego zaliczają się m.in. wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe. Aktualne przepisy przewidują ochronę taryfową do 31 grudnia 2023 r. Tym samym wszystkie wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe są automatycznie objęte ochroną taryfową. Dotyczy to także przypadków, gdy podmiot zarządzający wspólnotą lub spółdzielnią nie wystąpił o objęcie ich taką ochroną poprzez złożenie stosownego oświadczenia o przeznaczeniu paliwa gazowego.

W celu zapewnienia właściwej informacji dla sprzedawcy paliw gazowych, co do części paliwa gazowego, które powinno być objęte ochroną taryfową, na zarządzających wspólnotami i spółdzielniami mieszkaniowymi jednocześnie ciąży obowiązek złożenia oświadczeń o przeznaczeniu paliwa gazowego, w których zadeklarują, jaka część kupowanego gazu trafia na cele mieszkaniowe (tj. jest zużywana na potrzeby odbiorców w gospodarstwach domowych w lokalach mieszkalnych lub na potrzeby wytwarzania ciepła zużywanego przez odbiorców w gospodarstwach domowych w lokalach mieszkalnych oraz na potrzeby części wspólnych budynków wielolokalowych), a jaka na cele inne niż mieszkaniowe – ta część jest wyłączona z taryfowania.

Wzór oświadczenia określony został w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 28 stycznia 2022 r. w sprawie wzorów oświadczeń składanych przez odbiorców paliw gazowych o przeznaczeniu paliwa gazowego w celu skorzystania ze szczególnych rozwiązań w związku z sytuacją na rynku gazu.

Natomiast termin na złożenia oświadczenia przez zarządzających wspólnotami i spółdzielniami mieszkaniowymi wynika z przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu, która należą do zakresu właściwości Ministerstwa Klimatu i Środowiska, a zatem to ono jest właściwe do udzielania dalszych wyjaśnień w tym zakresie.

Istotne jest, że niedochowanie obowiązku złożenia oświadczenia nie będzie miało negatywnych konsekwencji dla gospodarstw domowych, a jedynie dla osób odpowiedzialnych za niewykonanie obowiązku. Dlatego też niezłożenie oświadczeń przez zarządzających wspólnotami i spółdzielniami mieszkaniowymi będzie wiązało się z odpowiedzialnością cywilną (odpowiedzialność na zasadzie winy wobec sprzedawcy paliw gazowych) oraz w trybie przewidzianym przepisami Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (podmiot zarządzający, który nie złoży wspomnianego oświadczenia w imieniu i na rzecz wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej podlega karze grzywny od 500 do 50.000 zł). Ponadto w przypadku ukarania za czyn dotyczący braku złożenia oświadczenia, sąd może orzec o zakazie zajmowania stanowiska członka zarządu wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej.

Oznacza to, iż w odniesieniu do odbiorców paliw gazowych będących wspólnotami mieszkaniowymi albo spółdzielniami mieszkaniowymi przewidziany został automatyzm w zastosowaniu ochrony taryfowej i tym samym zapewniona została ochrona gospodarstw domowych w budynkach wielolokalowych wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, również w przypadku zaniechań po stronie zarządzających wspólnotami lub spółdzielniami mieszkaniowymi.