Liczymy na zainteresowanie polskiego przemysłu szansami rozwoju, jakie oferuje im Europejski Fundusz Obronny. Dlatego tym bardziej zachęcamy naszych przedsiębiorców do współpracy z partnerami z zagranicy i tworzenia z nimi międzynarodowych konsorcjów, które mogłyby ubiegać się o finansowe wsparcie z EDF, a następnie wspólnie realizowały różne projekty – podkreśla wiceminister rozwoju, pracy i technologii Robert Tomanek.  

Budżet Europejskiego Funduszu Obronnego (European Defence Fund – EDF) na lata 2021-2027 wynosi 7,95 mld euro, w tym 2,65 mld euro na badania naukowe oraz 5,3 mld euro na prace rozwojowe w formie europejskich projektów współpracy przemysłowej. Ogłoszenie pierwszego programu prac EDF nastąpi po wejściu w życie rozporządzenia w sprawie EDF.  Składanie wniosków projektowych planowane jest na czerwiec 2021 r.

Aby uczestniczyć w projektach funduszu, przedsiębiorstwa muszą mieć zapewnione wsparcie we wszystkich fazach procesu aplikacji. W Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii powołano międzyresortowy Zespół do spraw wsparcia udziału polskiego przemysłu obronnego w Europejskim Funduszu Obronnym, który ma stanowić ważną płaszczyznę współpracy polskiej administracji służącej rozwojowi polskiego przemysłu.

Polskie firmy, wykorzystując swoje dobre relacje przemysłowe w UE oraz innowacyjność procesów przemysłowych, mogą samodzielnie starać się o udział w konsorcjach w EDF lub być do nich zapraszane przez partnerów zagranicznych.

W dokumentach programowych EDF uwzględnia wypracowane przez państwa członkowskie i Komisję Europejską wspólne wyzwania badawcze i rozwojowe w unijnym sektorze obrony jako kategorie projektów, w których konsorcja międzynarodowe będą składać wnioski projektowe. Następny etap to proces kojarzenia się konsorcjów, który obejmuje działania  administracji państw oraz samego przemysłu. W przypadku projektów fazy rozwojowej, polskie firmy będą mogły liczyć na wsparcie Ministerstwa Obrony Narodowej  (MON) oraz współfinansowanie w sytuacji, gdy MON będzie deklarował chęć wspólnego wykorzystania technologii na poziomie UE oraz pozyskania rezultatów tych projektów, które wpisują się w pełni w priorytety modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP.

Polskie firmy, w szczególności MŚP (nie tylko z doświadczeniem w sektorze obrony), będą mogły brać udział również w tych projektach fazy rozwojowej, w których zamawiającym będzie MON innego państwa lub inna instytucja zamawiająca, zainteresowana pozyskaniem nowoczesnych rozwiązań i technologii.

Z analiz Komisji Europejskiej wynika, że duża część MŚP zainteresowana jest uczestnictwem w projektach fazy rozwojowej ponieważ stwarza ona szybką ścieżkę wprowadzania produktów na rynek. Wiele polskich innowacyjnych MŚP ma szanse udziału w konsorcjach i może zapewnić sukces EDF. MRPiT wspiera polskie firmy w tych działaniach.

Geneza działania Europejskiego Funduszu Obronnego (EDF)

Dotychczas EDF był realizowany w fazie programów pilotażowych na lata 2017-2020 w formie Działania Przygotowawczego (PADR) i Europejskiego Programu Rozwoju Przemysłu Obronnego (EDIDP).

Celem EDF jest wzmacnianie konkurencyjności  i innowacyjności europejskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego w całej Unii, poprzez wspieranie wspólnych działań i współpracy transgranicznej między podmiotami prawnymi w państwach członkowskich, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw oraz spółek o średniej kapitalizacji, a także poprzez wzmacnianie i poprawę elastyczności zarówno łańcucha dostaw, jak i łańcucha wartości w sektorze obronnym. Istotne znaczenie ma rozszerzanie współpracy transgranicznej między podmiotami prawnymi oraz promowanie lepszego wykorzystania potencjału przemysłowego w zakresie innowacji, badań i rozwoju technologicznego, na każdym etapie cyklu życia produktów i technologii obronnych.

Środki na obie części EDF będą pochodzić z budżetu UE, przy czym pierwsza z nich jest przeznaczona na dotacje na wspólne projekty badawcze. Ta część jest finansowana w 100% i nie zobowiązuje podmiotów uczestniczących w konsorcjach do poszukiwania wsparcia. Projekty są finansowane w formie grantów. Druga część Funduszu jest przeznaczona na współfinansowanie projektów rozwojowych (tj. prowadzanie studiów wykonalności, projektowanie i testowanie produktów, rozwijanie prototypów sprzętu i technologii, kwalifikacje i certyfikacje). Dotacje w wysokości od 20% do 65% (a nawet 90%) z budżetu UE będą przyznawane na zasadzie współfinansowania pozostałych kosztów, które będą zapewniać uczestnicy konsorcjum w zakresie swoich działań projektowych.

Kompetencje Zespołu ds. wsparcia udziału polskiego przemysłu obronnego w EDF

Do zadań Zespołu należy:

• rekomendowanie Ministrowi rozwiązań, w ramach projektów finansowanych z Europejskiego Funduszu Obronnego, związanych z gospodarczym i technologicznym rozwojem polskiego przemysłu obronnego, w szczególności dotyczących małych i średnich przedsiębiorstw;
• informowanie Ministra o tematach ujętych w programach prac Europejskiego Funduszu Obronnego, mających wpływ na zwiększenie innowacyjności lub konkurencyjności polskiego przemysłu obronnego, w zakresie technologicznym lub przemysłowym;
• proponowanie działań wspierających udział polskich przedsiębiorców w projektach finansowanych z Europejskiego Funduszu Obronnego poprzez przygotowywanie projektów dokumentów rządowych dotyczących wsparcia polskiego przemysłu obronnego, jak również wskazywanie sposobów pozyskania współfinansowania działań projektowych;
• rekomendowanie Ministrowi rozwiązań w zakresie udzielenia gwarancji dla Komisji Europejskiej w przypadku, gdy przedsiębiorca mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrolowany przez państwo trzecie lub przez podmiot z państwa trzeciego, kwalifikuje się jako beneficjent w projekcie finansowanym z Europejskiego Funduszu Obronnego;
• monitorowanie kierunków działań związanych z gospodarczym i technologicznym rozwojem polskiego i europejskiego przemysłu obronnego;
• informowanie przedsiębiorców uczestniczących w innowacyjnych projektach obronnych, ściśle powiązanych z technologiami podwójnego zastosowania, w tym finansowanych z Europejskiego Funduszu Obronnego, o możliwościach pozyskania wsparcia finansowego z programu InvestEU oraz innych instrumentów unijnych ukierunkowanych na rozwój polskiego przemysłu obronnego;
• tworzenie warunków wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy administracją, biznesem, instytucjami naukowymi, partnerami społecznymi, w tym związkami zawodowymi oraz organizacjami pracodawców i innymi organizacjami pozarządowymi, w zakresie działalności polskiego przemysłu obronnego.