Co się zmieni?

Po pierwsze: Plan ogólny

Zasadniczą zmianą wprowadzoną przez nowelizację będzie zastąpienie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, aktem planistycznym o charakterze prawa miejscowego - planem ogólnym gminy. Plan ogólny stanowił będzie ramy kontrolowanego rozwoju przestrzennego gminy zarówno w oparciu o plany miejscowe, jak i indywidualne decyzje o warunkach zabudowy. Jednak tym razem system będzie spójny, ponieważ kluczowe dokumenty planistyczne będą powiązane ze sobą.

Po drugie: transparentne warunki zabudowy

Aby zapobiegać niekontrolowanemu rozlewaniu się zabudowy, decyzje o warunkach zabudowy będą wydawane tylko na obszarach uzupełnienia zabudowy, wskazanych w planie ogólnym gminy. Przy ich wydawaniu obowiązywać będą ramowe ustalenia dotyczące kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu oraz funkcje terenu zapisane w planie ogólnym, na przykład wymaganych odległości od szkół, terenów zieleni publicznej czy usług publicznych.

Po trzecie: negocjacje gminy i inwestorów

Nowelizacja ustawy to również ważne zmiany dla dużych inwestorów. Do systemu planowania wprowadzone zostanie nowe narzędzie – zintegrowany plan inwestycyjny (ZPI). Będzie to szczególny rodzaj planu miejscowego, którego sporządzeniu towarzyszyć będzie podpisanie umowy urbanistycznej określającej obowiązki inwestora i gminy, które zostaną ustalone przez obie strony w procesie negocjacji.
Co ważne, w ustawie nie zawarto ograniczonego katalogu przedsięwzięć, dla których sporządzić można taki plan, a to pozwoli na dużą elastyczność w ich doborze. Podkreślony zostanie również głos społeczeństwa, ponieważ przeprowadzane będą konsultacje społeczne, jak w przypadku „zwykłego” planu miejscowego.

Po czwarte: konsultacje społeczne

Dzięki reformie wzmocniony zostanie głos mieszkańców w procesie planowania. Gminy będą mogły korzystać z nowych narzędzi konsultacyjnych, takich jak: spotkania, warsztaty, ankiety czy panele obywatelskie. To ułatwi obywatelom zabranie głosu w ważnej sprawie, która dotyczy planowania przestrzennego ich najbliższej okolicy.
Po przeprowadzeniu konsultacji, przedstawiciele samorządu będą musieli przygotować i opublikować raport z uzasadnieniem przyjętych rozwiązań i protokołami spotkań.

Po piąte: cyfryzacja i dostępność

Oprócz tego, od 2026 roku, wszystkie dokumenty w procedurze sporządzania aktów planowania przestrzennego dostępne będą w jednym internetowym wykazie danych i informacji planistycznych, czyli rejestrze urbanistycznym. Gminy zyskają intuicyjne narzędzie wspomagające proces prowadzenia dokumentacji, w tym tworzenie, gromadzenie, aktualizację i udostępnianie danych przestrzennych w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego.

 

Proponowane zmiany ułatwią gminom kreowanie zrównoważonej polityki przestrzennej w Polsce. W efekcie podniosą komfort życia mieszkańców. Zyskają oni bowiem lepszy dostęp do usług publicznych, ochronę cennych terenów, wiarygodne źródło informacji o zmianach w przestrzeni, a także większy wpływ na planowanie swojej okolicy.

Poniżej znajdziesz infografikę, która prezentuje, co zmieni nowelizacja ustawy o planowaniu przestrzennym. Pobierz plik, aby zobaczyć ją w pełnej rozdzielczości.