Rzecznik MŚP to gwarant wdrożenia zasad Konstytucji Biznesu; działa na rzecz ochrony praw przedsiębiorców. Podejmuje działania o charakterze systemowym, dotyczące ogółu przedsiębiorców, takie jak żądanie wydania objaśnień prawnych do szczególnie skomplikowanych przepisów czy rozstrzygnięcia rozbieżności w orzecznictwie. W zakresie jego kompetencji są interwencje w indywidualnych sprawach, np. przez przystąpienie do postępowania administracyjnego, w tym podatkowego, albo wniesienie skargi do sądu administracyjnego.

Rzecznik MŚP również opiniuje akty prawne dotyczące działalności gospodarczej, stojąc na straży reguł tworzenia prawa gospodarczego, zawartych w Prawie przedsiębiorców. Może też wnioskować o dokonanie przeglądu i oceny aktów prawnych pod kątem ewentualnej zmiany przepisów. 

Do kompetencji Rzecznika MŚP należy ponadto:

• występowanie do odpowiednich organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej
• wspieranie mediacji pomiędzy przedsiębiorcami a organami administracji
• występowanie do Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie rozbieżności w wykładni przepisów
• wnioskowanie o wszczęcie postępowań przygotowawczych, wyjaśniających czy dyscyplinarnych wobec osób, które naruszyły prawa przedsiębiorców
• współpraca z organizacjami pozarządowymi, społecznymi i zawodowymi
• zwracanie się do odpowiednich organów, organizacji i instytucji z wnioskami o podjęcie innych działań mogących wpływać pozytywnie na prawa i interesy przedsiębiorców. 

Instytucja Rzecznika MŚP z powodzeniem funkcjonuje w krajach stwarzających przyjazne warunki prowadzenia biznesu: w USA, Australii czy Korei Południowej.