Nowelizacja ustawy ma charakter kompleksowy. Nie tylko daje Prezesowi UOKiK nowe narzędzia w walce z zatorami, ale także zwiększa przejrzystość praktyk płatniczych największych polskich firm. Powinno wpłynąć to na terminowe regulowanie zobowiązań wobec przedsiębiorców z sektora MŚP.  Zmiany te przyczynią się do poprawy sytuacji i pozycji małych i średnich firm. Pozytywnie przełożą się na ich płynność finansową, a tym samym na całą polską gospodarkę

- powiedział minister Waldemar Buda.

I dodał:

Ustawa była przedmiotem gruntownych konsultacji społecznych, a rozwiązania w niej zawarte są wyrazem wsłuchania się w głos rynku. Organizacje przedsiębiorców postulowały między innymi wprowadzenie bezskuteczności takich postanowień umowy, które wierzycielom z sektora MŚP uniemożliwiają albo utrudniają przelew wierzytelności w przeterminowanych transakcjach handlowych. Dzięki temu Polska dołącza do większości państw UE, których systemy prawne przewidują zbliżone rozwiązania. Jednocześnie jesteśmy świadomi, że problem zatorów płatniczych nie zniknie z dnia na dzień, ale dzięki współpracy z przedsiębiorcami możemy na tym polu podejmować optymalne i efektywne środki zaradcze.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii razem z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów przygotowało nowelizację ustawy. Wprowadzane w niej zmiany mają na celu skutecznie przeciwdziałać zatorom płatniczym.

Skąd zmiany

W związku z postanowieniami poprzedniej kompleksowej nowelizacji ustawy antyzatorowej, która miała miejsce trzy lata temu, resort gospodarki dokonuje cyklicznego przeglądu funkcjonowania wprowadzonych rozwiązań. Przegląd ten prowadzony jest pod kątem oceny skuteczności obowiązujących narzędzi oraz aktualnych potrzeb firm, zwłaszcza z sektora MŚP. W ramach pierwszej ewaluacji ustawy, przeprowadzonej w 2021 r., dokonano analizy postulatów i głosów docierających z rynku oraz od środowisk biznesowych, a także ze strony Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Ewaluacja wykazała konieczność dokonania zmian w dwóch zasadniczych obszarach:

• doprecyzowania przepisów i uproszczenia tzw. obowiązku sprawozdawczego,
• zwiększenia efektywności postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.

Najważniejsze rozwiązania przewidziane w projekcie ustawy:

• uproszczenie obowiązku sprawozdawczego o praktykach płatniczych,
• doprecyzowanie i uregulowanie kwestii dotyczących obowiązku sprawozdawczego o praktykach płatniczych,
• poprawa efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych i uelastycznienie modelu karania,
• nadanie uprawnienia do niedochodzenia rekompensaty agencjom wykonawczym w sytuacji, gdy jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu albo większa od tego świadczenia,
• nałożenie obowiązku składania oświadczenia o swoim statusie na wszystkich dużych przedsiębiorców (obecnie tylko duzi przedsiębiorcy będący dłużnikami mają taki obowiązek),
• wprowadzenie bezskuteczności postanowień umownych zakazujących albo ograniczających przelew wierzytelności w przeterminowanych transakcjach handlowych, w których wierzycielem jest MŚP, a dłużnikiem duży przedsiębiorca niebędący podmiotem publicznym,
• doprecyzowanie przepisów w zakresie wyłączenia stosowania ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych do długów objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym lub upadłościowym.

Nowe, bardziej elastyczne zasady karania będą służyć poprawie efektywności postępowań antyzatorowych UOKiK. Firma będzie znała maksymalną dolegliwość kary, która jej grozi, a jednocześnie dzięki swoim pozytywnym działaniom będzie mogła wpłynąć na obniżenie jej wysokości. Ponadto Prezes UOKiK zyska nowe ważne narzędzie w postaci tzw. wezwań miękkich. Dzięki temu będzie mógł wystąpić do przedsiębiorcy z prośbą o wyjaśnienia bez konieczności wszczynania sformalizowanego postępowania.

Sprawozdania składane przez największe firmy będą bardziej adekwatnie prezentować ich praktyki płatnicze. Ale także i te firmy skorzystają na nowelizacji - uprościliśmy sprawozdania, wydłużyliśmy termin na ich złożenie z 31 stycznia na 30 kwietnia, wyłączyliśmy z raportowania niektóre rodzaje świadczeń pieniężnych, w tym świadczenia przedawnione.