Polska w RPA

Wniosek możesz złożyć we właściwym terytorialnie urzędzie konsularnym RP.

Tak, dokumenty musisz złożyć osobiście.  Oświadczenie o uznaniu ojcostwa można złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego (w Polsce) lub przed konsulem (za granicą). Oświadczenie przed konsulem można złożyć pod warunkiem, że przynajmniej jedno z rodziców posiada polskie obywatelstwo.

Należy skontaktować się z konsulem drogą e-mailową: pretoria.konsul@msz.gov.pl.

Oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa dokumentuje się w formie protokołu. Dokument podpisują rodzice dziecka, konsul oraz dziecko, jeśli ukończyło 13 lat, które w protokole zamieszcza swój podpis oraz informację o wyrażeniu bądź odmowie wyrażenia zgody na zmianę nazwiska.

Opłata zgodnie z tabelą opłat konsularnych.

Konsul przyjmie oświadczenie podczas wizyty w konsulacie. Dokumenty przesyłane są do właściwego USC niezwłocznie.

Jeśli konsul przyjmie oświadczenia o uznaniu ojcostwa – rodzice otrzymają pisemne zaświadczenie potwierdzające uznanie ojcostwa. Dokument możecie odebrać osobiście, podczas wizyty w konsulacie lub podczas dyżuru konsularnego.

Jeżeli konsul odmówi przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa z uwagi na ich niedopuszczalność – powiadomi pisemnie matkę dziecka i mężczyznę, który twierdzi, że jest ojcem dziecka w terminie 7 dni od dnia odmowy, o jej przyczynach i możliwości uznania ojcostwa przed sądem opiekuńczym.

Czym jest uznanie ojcostwa?

Uznanie ojcostwa polega na tym, że mężczyzna, od którego pochodzi dziecko oświadcza, że jest ojcem dziecka, natomiast matka dziecka potwierdza (jednocześnie lub w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez mężczyznę), że ojcem dziecka jest składający oświadczenie mężczyzna. 

Uznanie może dotyczyć także ojcostwa dziecka poczętego przed jego urodzeniem, jak również dziecka poczętego w wyniku procedury in vitro, przed przeniesieniem komórek rozrodczych do organizmu kobiety. W tym ostatnim przypadku oświadczenie o uznaniu ojcostwa musi być złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego – urzędnicy konsularni nie posiadają w tym zakresie własnych uprawnień.

Oświadczenia o uznaniu ojcostwa muszą być zgodne. W przypadku braku zgodności stanowisk kobiety i mężczyzny ustalenie ojcostwa następuje na drodze sądowej.

Ojcostwo można uznać w stosunku do dziecka:

• poczętego,
• urodzonego, do osiągnięcia pełnoletności,
• zmarłego przed osiągnięciem pełnoletności – w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym mężczyzna składający oświadczenie o uznaniu dowiedział się o śmierci dziecka, nie później jednak niż do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność.

W wyniku uznania ojcostwa uznane dziecko nosi nazwisko:

• w przypadku złożenia zgodnych oświadczeń rodziców w sprawie nazwiska – nazwisko jednego z rodziców albo nazwisko dwuczłonowe, powstałe w wyniku połączenia nazwisk rodziców;
• w sytuacji braku zgodnych oświadczeń rodziców dziecka w sprawie nazwiska dziecka – nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca dziecka.

Jeżeli dziecko ukończyło 13 rok życia, to do zmiany nazwiska konieczna jest zgoda dziecka.

Czy uznanie ojcostwa jest równoznaczne z adopcją?

Uznanie ojcostwa jest inną instytucją prawa cywilnego niż przysposobienie (adopcja). Uznanie ojcostwa wiąże się z przyznaniem istnienia więzi biologicznej pomiędzy mężczyzną uznającym dziecko a dzieckiem. Natomiast przysposobienie (adopcja) polega na utworzeniu więzi prawnej pomiędzy rodzicem adopcyjnym a przysposabianym dzieckiem, takiej samej jaka istnieje między rodzicami, a potomstwem biologicznym, przy świadomości braku istnienia więzów krwi. 

Moja partnerka urodziła dziecko w Polsce i pozostanie tam przez najbliższe miesiące. Ja na chwilę obecną nie mogę pojechać do kraju. Czy istnieje możliwość, żebym ja złożył oświadczenie o uznaniu ojcostwa przed konsulem, a partnerka przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego w Polsce?

Tak, istnieje taka możliwość. W takiej sytuacji konsul prześle do właściwego USC tylko oświadczenie mężczyzny o uznaniu ojcostwa, a matka dziecka będzie musiała potwierdzić tę okoliczność w ciągu trzech miesięcy.

Mój partner nie mówi po polsku. Czy to wyklucza możliwość złożenia przez niego oświadczenia o uznaniu dziecka przed polskim konsulem lub polskim kierownikiem urzędu stanu cywilnego?

Nie, w takim wypadku przepisy wymagają jedynie zapewnienia udziału tłumacza. Nie musi to być tłumacz przysięgły z listy Ministerstwa Sprawiedliwości. Jednak w przypadku tłumacza niebędącego tłumaczem przysięgłym zajdzie konieczność odebrania od niego (pod rygorem odpowiedzialności karnej) oświadczenia, że będzie wykonywał powierzone zadania sumiennie i bezstronnie, dochowując tajemnicy prawnie chronionej oraz kierując się w swoim postępowaniu uczciwością i etyką. Osoba sprawująca funkcję tłumacza powinna posługiwać się terminologią prawniczą.

Mąż mojej partnerki zmarł przed kilkoma laty. Planujemy się pobrać. Czy będę mógł złożyć oświadczenie o uznaniu jej córki z pierwszego małżeństwa?

Nie ma takiej możliwości, gdyż w takim wypadku nie istnieją więzy pokrewieństwa biologicznego pomiędzy Tobą, a córką partnerki. W takim wypadku właściwa będzie procedura przysposobienia dziecka.

Mamy zagraniczny akt urodzenia dziecka bez danych mojego partnera jako ojca naszego syna. Czy najpierw powinniśmy sprostować zagraniczny akt i dokonać transkrypcji do polskiego rejestru czy też dokonać transkrypcji i złożyć oświadczenia o uznaniu ojcostwa?

W takim wypadku wybór należy do Was. Od strony prawnej obie ścieżki postępowania są dopuszczalne.