Podstawowe informacje
W celu realizacji zadań wynikających z ustawy o ochronie praw sygnalistów z dnia 14 czerwca 2024 roku (Dz. U. poz. 928), w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich został utworzony zespół do spraw Sygnalistów. Celem działania zespołu jest zapewnienie prawidłowej i terminowej realizacji zadań Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie wynikającym z ustawy.
Podstawowe zadania
Do podstawowych zadań Zespołu należy przyjmowanie i weryfikowanie zgłoszeń zewnętrznych od sygnalistów oraz przekazywanie ich do właściwych organów.
Rzecznik Praw Obywatelskich co do zasady nie rozpatruje zgłoszeń zewnętrznych, a jedynie dokonuje ich wstępnej weryfikacji. Weryfikacja polega na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa oraz zidentyfikowaniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych. Po zweryfikowaniu zgłoszenia RPO przekazuje je do właściwego organu w celu rozpatrzenia i podjęcia działań następczych. Rzecznik samodzielnie rozpatruje jedynie zgłoszenia dotyczące naruszenia konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela przez organy władzy publicznej. Dzieje się tak jedynie wtedy, gdy żaden inny organ nie jest właściwy do rozpatrzenia takiego zgłoszenia.
Ponadto, Zespół udziela porad na temat praw i środków ochrony prawnej. Porady udzielane są sygnalistom, osobom pomagającym w dokonaniu zgłoszenia, osobom powiązanym z sygnalistą, osobom prawnym lub innym jednostkom organizacyjnym pomagającym sygnaliście lub z nim powiązanym. Prawo do uzyskania informacji i porad o przysługujących jej środkach ochrony prawnej ma również osoba, której dotyczy zgłoszenie.
Zespół sporządza też sprawozdania zawierające dane statystyczne dotyczące zgłoszeń zewnętrznych dla Sejmu i Senatu oraz Komisji Europejskiej.
Do innych zadań należy też popularyzacja tematyki ochrony praw sygnalistów, działania edukacyjne oraz opracowywanie materiałów promocyjnych i dydaktycznych, organizowanie konferencji, seminariów, wykładów i warsztatów poświęconych tematyce ochrony praw sygnalistów.