Malawi
Krótki opis gospodarki i jej struktury
System gospodarczy i najważniejsze strategie gospodarcze
Malawi jest jednym z najsłabiej rozwiniętych krajów świata, z gospodarką silnie uzależnioną od rolnictwa. Wzrost gospodarczy w dużej mierze opiera się na produkcji rolnej, eksporcie surowców oraz pomocy zagranicznej. Rząd realizuje Malawi Vision 2063, długoterminową strategię rozwoju, która zakłada przekształcenie kraju w gospodarkę zdywersyfikowaną, odporną na wstrząsy i mniej zależną od rolnictwa. Strategia Transformacji Rolnictwa Malawi (Malawi Agricultural Transformation Initiative) koncentruje się na zwiększeniu produkcji i przetwórstwa rolnego. Kolejnym priorytetem jest poprawa infrastruktury, modernizacja transportu oraz inwestycje w energetykę odnawialną.
Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB
Rolnictwo (ok. 30-35% PKB, 80% dochodów z eksportu)
Główne uprawy: tytoń, herbata, kawa, trzcina cukrowa, bawełna, soja, orzeszki ziemne.
Dominacja małych gospodarstw rolnych i eksportu surowców.
Usługi (ok. 50-55% PKB)
Handel, transport, telekomunikacja, finanse
Dynamiczny wzrost sektora usług finansowych i telekomunikacyjnych.
Przemysł (ok. 10-15% PKB)
Górnictwo: eksploatacja uranu, węgla, boksytu, złota.
Przetwórstwo spożywcze: cukier, oleje roślinne, napoje.
Produkcja cementu, wyrobów metalowych.
Polityka kursowa
Walutą Malawi jest kwacha malawijska (MWK). Kurs walutowy jest płynny, ale z interwencjami rządu w celu stabilizacji gospodarki.
Na dzień 20 stycznia 2025 roku, kursy wymiany kwachy malawijskiej (MWK) kształtują się następująco:
- 100 MWK = 0,24 PLN
- 100 MWK = 0,058 USD
- 100 MWK = 0,053 EUR
Kursy te wskazują na osłabienie kwachy malawijskiej w stosunku do głównych walut światowych w porównaniu z rokiem 2023. Malawi nadal boryka się z chronicznym deficytem na rachunku obrotów bieżących oraz niskimi rezerwami walutowymi, co wywiera presję na deprecjację kwachy.
Surowce i technologie krytyczne
- Rolnictwo: gleby uprawne stanowią 40% powierzchni kraju.
- Surowce mineralne: węgiel, uran, boksyt, wapienie.
- Zasoby wodne: potencjał hydroenergetyczny na rzece Shire.
- Braki technologiczne:
- Niski poziom automatyzacji przemysłu.
- Ograniczony dostęp do nowoczesnych technologii i energii.
- Słaba infrastruktura telekomunikacyjna na obszarach wiejskich.
Stan infrastruktury
Malawi ma niedostatecznie rozwiniętą infrastrukturę, co utrudnia rozwój gospodarczy.
Transport:
797 km linii kolejowych (wąskotorowe, przestarzałe).
39 lotnisk, ale tylko 6 z utwardzonymi pasami startowymi.
700 km dróg wodnych na jeziorze Malawi i rzece Shire.
Energetyka:
Niska produkcja energii elektrycznej (hydroenergia dominuje).
Niedobory prądu i przerwy w dostawie energii.
Telekomunikacja:
Wzrost sektora mobilnego, ale ograniczony dostęp do internetu na obszarach wiejskich.
Kalendarz dni wolnych od pracy
Święta stałe:
1 stycznia – Nowy Rok
15 stycznia – Dzień Johna Chilembwe
3 marca – Dzień Męczenników
1 maja – Dzień Pracy
14 maja – Dzień Wolności (Dzień Kamuzu)
6 lipca – Dzień Niepodległości
15 października – Dzień Mark
25-26 grudnia – Boże Narodzenie
Święta ruchome:
Wielki Piątek
Poniedziałek Wielkanocny
Id al-Fitr (zakończenie Ramadanu)
Id al-Adha (Święto Ofiarowania)
Podstawowe dane makroekonomiczne
Wskaźnik |
2023 |
2024 (prognoza) |
2025 (prognoza) |
PKB nominalne (mld USD) |
13,10 |
13,67 |
14,25 |
PKB (PPP) (mld USD) |
34,98 |
Brak danych |
Brak danych |
Stopa wzrostu PKB (realna) |
1,6% |
2,8% |
3,9% |
PKB per capita (nominalne, USD) |
630 |
650 |
Brak danych |
PKB per capita (PPP, USD) |
1 682 |
Brak danych |
Brak danych |
Stopa inflacji (CPI) |
29,5% |
23,1% |
16,8% |
Stopa bezrobocia |
6,7% |
Brak danych |
Brak danych |
Rating kredytowy Fitch / Moody’s / S&P |
Brak danych |
Brak danych |
Brak danych |
Deficyt budżetowy (% PKB) |
8,4% |
6,9% |
5,5% |
Dług publiczny (% PKB) |
71,2% |
68,5% |
65,9% |
Dane demograficzne
Wskaźnik |
Wartość |
Rok |
Liczba ludności (w tys.) |
20 800 |
2023 |
Siła robocza (w tys./mln, dane krajowe) |
Brak dostępnych danych |
- |
Rozmiar klasy średniej (w tys./mln) |
Brak dostępnych danych |
- |
Poziom ubóstwa (% populacji żyjącej poniżej progu ubóstwa) |
50,7% |
2022 |
Współczynnik Giniego |
44,7 |
2021 |
Współczynnik HDI |
0,512 (169. miejsce na 191 krajów) |
2022 |
Handel zagraniczny i inwestycje
Najważniejsi partnerzy handlowi
Eksport:
- Belgia (168 mln USD)
- Stany Zjednoczone (89 mln USD)
- Egipt (72,3 mln USD)
- RPA (60,4 mln USD)
- Niemcy (58,3 mln USD)
Import:
- RPA (480 mln USD)
- Chiny (456 mln USD)
- Zjednoczone Emiraty Arabskie (264 mln USD)
- Indie (238 mln USD)
- Wielka Brytania (220 mln USD)
Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe
Eksport:
- Tytoń (ok. 55% wartości eksportu)
- Suszone warzywa (8,8%)
- Cukier (6,7%)
- Herbata (5,7%)
- Bawełna (2%)
- Orzeszki ziemne, kawa, soja
Import:
- Żywność
- Produkty naftowe
- Półfabrykaty
- Towary konsumpcyjne
- Sprzęt transportowy
Główni inwestorzy
- Unia Europejska (największy partner handlowy – 20,8% całkowitego handlu)
- Chiny i Indie (znaczne inwestycje w infrastrukturę i sektor energetyczny)
- Południowa Afryka (handel i inwestycje kapitałowe)
Główne kierunki inwestycji zagranicznych
- Sektor rolniczy (produkcja tytoniu, cukru, herbaty, bawełny)
- Energetyka i surowce (poszukiwanie uranu, węgla i boksytów)
- Transport i infrastruktura (modernizacja sieci dróg i kolei)
- Usługi i telekomunikacja (rozwój sieci mobilnych i internetu)
Udział w inicjatywach i organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym
Malawi jest członkiem następujących organizacji międzynarodowych: Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Wspólnota Rozwoju Afryki Południowej (Southern African Development Community, SADC), Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), Światowa Organizacja Handlu (WTO), Grupa AKP, Commonwealth, Wspólny Rynek Afryki Wschodniej
i Południowej (Common Market for Eastern and Southern Africa, COMESA), Unia Afrykańska, Afrykański Bank Rozwoju (African Development Bank, AFDB), Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA), Światowa Organizacja Handlu (WHO), UNIDO, UNESCO, UNCTAD (Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju).
Pozycja kraju w rankingach
Ranking |
Punkty |
Pozycja |
Corruption Perception Index (Transparency International) |
30/100 |
Brak danych |
Global Innovation Index (World Intellectual Property Organization) |
2,31% (eksport towarów wysokiej innowacyjności) |
Brak danych |
Economic Freedom Index (Heritage Foundation) |
Brak danych |
Brak danych |
Relacje dwustronne
Wskaźnik |
2021 |
2022 |
2023 |
Eksport z Polski (tys. EUR) |
1 990 |
940 |
Brak danych |
Import do Polski (tys. EUR) |
41 770 |
47 670 |
Brak danych |
Saldo handlowe (tys. EUR) |
-39 780 |
-46 730 |
Brak danych |
Relacje z UE
Unia Europejska pozostaje największym partnerem handlowym Malawi na świecie pod względem całkowitego handlu (20,8%). Eksport Malawi do UE obejmuje głównie napoje i tytoń, cukier i herbatę, podczas gdy kraj ten importuje głównie chemikalia, maszyny / urządzenia i sprzęt transportowy z UE.
Malawi korzysta z preferencyjnego traktowania w dostępie do rynku UE i podlega reżimowi „wszystko oprócz broni” (EBA).