Polska w Tanzanii

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Państwo śródlądowe położone w Afryce Środkowej na obszarze wyżynnym i górskim, 97% powierzchni kraju zajmują obszary powyżej 1000 m.n.p.m. Na północnym-zachodzie rozciąga się pasmo wulkanicznych gór Wirunga z najwyższym szczytem Karisimbi (4507 m n.p.m.). Przez kraj przepływa Kagera, uważana za rzekę źródłową Nilu. Na zachodzie kraju znajduje się największe jezioro kraju - Kivu.

Sąsiedzi: Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Uganda, Tanzania

Ludność: 13,3 mln. Średnia gęstość zaludnienia przekracza 500 os. na km2 i jest jedną z najwyższych w Afryce.

Powierzchnia: 26 tys. km2

Stolica: Kigali

Języki urzędowe: rwanda (kinyarwanda), angielski, francuski, suahili.

Warunki klimatyczne

Terytorium Rwandy leży w zasięgu klimatu równikowego, który modyfikowany jest przez wysokość wyżyn i pasm górskich. Średnie miesięczne temperatury powietrza w ciągu całego roku wahają się w granicach 19 - 21°C. Występują dwie pory deszczowe: od lutego do kwietnia i od listopada do stycznia.

Główne bogactwa naturalne

Do głównych bogactw naturalnych należą: złoto, kasyteryt (ruda cyny), wolframit (rudy wolframu), metan.

System walutowy, kurs i wymiana

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą Rwandy jest frank rwandyjski (RWF), którego równowartość wynosiła w grudniu 2022 r.:

1000 RWF = 4,16 PLN
1000 RWF = 0,92 USD
1000 RWF = 0,89 EUR

Religia

Chrześcijanie stanowią ponad 96% ludności, (protestanci - 58%, katolicy – 38%), a  muzułmanie 2%.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

• 1 stycznia - Nowy Rok
• 1 lutego – Dzień Bohaterów
• 7 kwietnia – Dzień Pamięci Zagłady Narodowej
• Wielki Piątek (święto ruchome)
• Poniedziałek Wielkanocny (święto ruchome)
• 1 maja - Święto Pracy
• 1 lipca - Dzień Niepodległości
• 4 lipca - Dzień Wyzwolenia
• Id al-Fitr (święto ruchome)
• Id al-Adha (święto ruchome)
• Pierwszy piątek sierpnia - (Święto Zbiorów - Umarganura)
• 15 sierpnia – Dzień Wniebowstąpienia
• 25 i 26 grudnia – Boże Narodzenie

Godziny otwarcia obiektów usługowych mogą również ulec zmianie w każdą ostatnią sobotę miesiąca (umuganda), kiedy są wykonywane prace społeczne.

Infrastruktura transportowa

Łączna sieć dróg Rwandy wynosi ok. 12 000 km. Tworzą one korytarz umożliwiający komunikację z Burundi, Demokratyczną Republiką Konga, Tanzanią oraz Ugandą.

W Rwandzie jest obecnie 7 lotnisk, z czego 2 mają status lotniska międzynarodowego (w Kigali i Cyangugu).

Obecnie Rwanda nie posiada linii kolejowej. Jednym z kluczowych celów polityki jest zbadanie możliwości położenia szyn umożliwiających połączenia kolejowe z regionami kraju oraz ustanowienie połączeń międzynarodowych z portami w Dar es Salaam i Mombasie.

Obowiązek wizowy

Od obywateli polskich wymagana jest wiza pobytowa, którą można otrzymać na lotnisku. Aktualne informacje na ten temat można uzyskać w Informacjach dla podróżujących. 

Ustrój polityczny

Rwanda jest unitarną republiką  prezydencką. Konstytucja Rwandy została uchwalona w 2003 r., a znowelizowana w 2015 r.  Rwanda dzieli się na pięć prowincji: Wschodnią, Północną, Południową, Zachodnią oraz Miasto Kigali.

Władza ustawodawcza

Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament, składający się z Senatu i Izby Deputowanych. Senat składa się z 26 członków, w tym: 12 wybieranych przez rady lokalne, 8 mianowanych przez prezydenta, 4 powoływanych przez Political Organizations Forum oraz 2 reprezentujących wyższe uczelnie. Kadencja Senatu trwa 8 lat.  Izba Deputowanych składa się z 80 członków, w tym: 53 wybieranych w wyborach powszechnych, 24 kobiet wskazywanych przez władze lokalne, a także 3 osoby wybierane przez młodzież oraz osoby niepełnosprawne. Kadencja Izby Deputowanych traw 5 lat.

Dwuizbowy Parlament składa się z Senatu oraz Izby Deputowanych. Obecna Konstytucja gwarantuje system wielopartyjny oraz zakazuje jakichkolwiek form dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie etniczne, rasę lub religię. Ponadto rząd przyjął ustawy eliminujące przymus wykazywania swojej tożsamości przez Hutu i Tutsi (główne grupy etniczne) w ramach działalności politycznej. Pomimo systemu wielopartyjnego parlament od wielu lat jest zdominowany przez członków partii Rwanda Patriotic Front.

Władza wykonawcza

Funkcję prezydenta pełni od 2000 r. Paul Kagame. W 2017 r. został wybrany na trzecią kadencję, która upływa w 2024 r. Od tego czasu kolejne kadencje prezydenta mają zostać skrócone do 5 lat. Prezydent wybiera i mianuje premiera oraz pozostałych członków rządu. 

Struktura administracji gospodarczej

Sprawy gospodarcze państwa należą do kompetencji Ministerstwa Handlu i Przemysłu Rwandy, którego zadaniem jest transformacja gospodarcza kraju poprzez rozwój sektora prywatnego, integrację działań na rynkach regionalnych i globalnych oraz zapewnienie warunków uczciwej konkurencji i ochrony konsumentów. 

Sądownictwo gospodarcze

Sądownictwo w Rwandzie składa się z Sądu Najwyższego, Wysokich Trybunałów, Sądów Prowincji, Sądów Dystryktów i komitetów mediacji. W 2008 r. ustanowiono sądy gospodarcze oraz Wysoki Trybunał ds. Gospodarczych, które posiadają kompetencje do rozstrzygania sporów handlowych i gospodarczych. 

Warto zaznaczyć, że w ostatnich latach system prawny Rwandy przechodzi transformację z systemu prawa kontynentalnego na system mieszany z elementami prawa anglosaskiego. Od 1994 r. zaczęto zmieniać większość regulacji prawnych, które obejmują prawo cywilne, prawo postępowania karnego, regulacje dotyczące organizacji systemu wymiaru sprawiedliwości itp.

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Rwanda jest państwem, w którym 90% ludności utrzymuje się  z rolnictwa.  Pozostałe sektory gospodarcze to turystyka oraz wydobycie minerałów. Rwanda nadal odczuwa negatywne skutki ludobójstwa z 1994 r., w trakcie którego zniszczono znaczną część bazy gospodarczej. Niemniej jednak na przestrzeni ostatnich lat Rwanda poczyniła znaczne postępy w stabilizowaniu i odbudowie gospodarki. PKB od 2003 r. rocznie wzrastał średnio o 7–8%, a inflacja utrzymywała się poniżej 10%. W 2019 r. wzrost gospodarczy przekroczył 10%, a napędzany był głównie przez duże inwestycje publiczne na realizację Narodowej Strategii Transformacji. Oczekiwano, że silny wzrost utrzyma się w 2020 roku. Pandemia Covid-19 zakłóciła jednak międzynarodowe przepływy towarów i usług, wpływając znacząco na całą gospodarkę światową, w tym rwandyjską. Eksport i turystyka Rwandy mocno ucierpiały w związku z zakłóceniami w handlu międzynarodowym i podróżach. Także nakłady rwandyjskiego rządu na walkę z Covid-19 oraz wprowadzane środki zapobiegawcze takie jak lockdown Kigali spowodowały znaczne straty w tutejszej gospodarce.

Rwanda stale otrzymuje pomoc finansową  od  Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W ostatnich latach rząd przyjął ekspansywną politykę fiskalną w celu zmniejszenia ubóstwa poprzez poprawę edukacji, infrastruktury i pozyskiwanie inwestycji zagranicznych i krajowych. Takie czynniki jak: niedobory energii, niestabilność w sąsiednich państwach oraz brak infrastruktury nadal utrudniają wzrost sektora prywatnego. W 2010 r. powstała pierwsza Specjalna Strefa Ekonomiczna (SSE) w Kigali. Rząd  dąży do przyciągnięcia inwestycji w szczególności w takich sektorach, jak: agrobiznes, technologia informacyjna i komunikacyjna, handel i logistyka, górnictwo i budownictwo.

Główne sektory gospodarki

• rolnictwo: 33,3%,
• przemysł: 13,9%,
• usługi: 52,9%

Na przestrzeni ostatnich lat odnotowywało się stały wzrost gospodarczy Rwandy – na poziomie ok. 7–8% PKB każdego roku. Wzrost ten wynikał m.in. z zachęt dla inwestorów i stabilnej sytuacji państwa. W 2020 r. tempo wzrostu PKB osiągnęło wartość ujemną, tj. -3,35%, co przypisać można przede wszystkim pandemii Covid-19.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych * 

*dane Banku Światowego

Handel zagraniczny

Rwanda jako członek Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej (EAC) przyjęła wspólną taryfę celną w ramach unii celnej i podobnie jak pozostałe państwa członkowskie jest w trakcie dostosowywania ustawodawstwa do międzynarodowych porozumień. Rwanda jest również członkiem Wspólnego Rynku Afryki Wschodniej I Południowej (COMESA).

Główne towary eksportowe: złoto, kawa, herbata, skóry, ruda cyny, koltan, wolfram i kasyteryt.

Główne importowane towary to: ropa i produkty naftowe, artykuły spożywcze, w tym cukier, leki, maszyny i urządzenia, stal, cement i materiały budowlane.

Inwestycje zagraniczne

Dane dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych (Foreign Direct Investment, FDI) publikowane są corocznie w "World Investment Report" wydawanym przez UNCTAD. 

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

ACP, AfDB, AU, C, CEPGL, COMESA, EAC, EADB, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, ITUC, MIGA, NAM, OIF, OPCW, UN, UNAMID, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNISFA, UNMISS, UNWTO, UPU, WCO, WHO, WIPO, WMO, WTO.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

UE od dawna jest partnerem rozwojowym Rwandy. Polityka UE w zakresie rozwoju handlu w Rwandzie ma na celu zapewnienie, że Rwanda będzie w stanie skorzystać z dostępu do rynku UE i stopniowo włączyć się do systemu handlu wielostronnego. Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Rwandą oparte są na ramowej umowie o partnerstwie gospodarczym (tzw. interim EPA), która została parafowana przez kraje członkowskie EAC i Komisję Europejską w listopadzie 2007 r. Niniejsza Umowa stanowi krok w kierunku kompleksowej umowy o partnerstwie gospodarczym, której negocjacje są w toku.

Gospodarcze umowy dwustronne

Brak.

Dwustronna wymiana handlowa

Wzajemne inwestycje

Największą inwestycją w Rwandzie z udziałem polskiego kapitału jest huta cyny Luna Smelter w Kigali.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Rwanda jest atrakcyjnym miejscem pod względem inwestycyjnym w Afryce z następujących powodów: utrzymujący się wysoki i stabilny wzrost gospodarczy (ok. 7%), stabilne instytucje państwowe i niski poziom korupcji, sprawne reformy w zakresie przedsiębiorczości powodują, że Rwanda jest najbardziej konkurencyjnym miejscem do prowadzenia działalności gospodarczej w Afryce Wschodniej, zwolnienia podatkowe oraz rozwój stref wolnego handlu, łatwy dostęp do rynku poprzez centralne położenie kraju i sąsiedztwo 3 krajów o wspólnej unii celnej.

Do priorytetowych sektorów inwestycyjnych Rwandy należą:  infrastruktura (w tym rozwój kolei i transportu lotniczego) i ICT, rolnictwo, energetyka, turystyka, budownictwo.     

W rankingu Banku Światowego Doing Business 2020 Rwanda zajmuje 38. miejsce (na 190 sklasyfikowanych). 

Dostęp do rynku pracy

Polscy inwestorzy lub przedsiębiorcy mogą ubiegać się o jedno z wielu kategorii zezwoleń na pracę. Wniosek składany jest do rwandyjskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego w  państwie, w którym aplikant rezyduje. Pozwolenie na pracę wydawane jest przez Departament Directorate General of Immigration and Emigration. Czas rozpatrywania wniosku jest uzależniony od rodzaju zezwolenia.  Do kategorii zezwoleń należą, m. in. pozwolenie na poszukiwania i wydobycie złóż, działalność z zakresu rolnictwa i hodowli, przemysłu, produkcji i przetwórstwa, działów związanych z technologią informacyjną, transportem i logistyką, służby zdrowa oraz dot. innej działalności inwestycyjnej. Wizy wydawane są zazwyczaj na 3 lata i mogą być przedłużane.  Wszelkie szczegóły dotyczące wydawania pozwoleń na pracę w ramach poszczególnych kategorii można znaleźć na stronie Rwanda Directorate General of Immigration and Emigration.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Prawo własności nieruchomości gruntowej w Rwandzie jest regulowane przez ustawę  o ziemi (Organic Land Law of 2005). Prawo Rwandy tak samo traktuje cudzoziemców, jak obywateli miejscowych. Niemniej jednak wszystkie grunty w Rwandzie należą do państwa, w tym powiatów i miast, i tylko instytucje publiczne mają prawo wydzierżawić dany grunt osobie prywatnej lub przedsiębiorcy na okres 99 lat.

Przed dokonaniem zakupu należy sprawdzić, czy nieruchomość nie jest już w jakiś sposób obciążona. W tym celu kupujący powinien wystąpić z kopią oświadczenia sprzedawcy do  Generalnego Urzędu Rejestrowego (Office of the Registrar General). Po ok. 2 dniach Urząd wydaje zaświadczenie dot. statusu prawnego nieruchomości. Prawo Rwandy wymaga, by wszelkie transakcje nieruchomościami były poświadczane notarialnie. Strony podpisują  umowę w obecności notariusza i dwóch do czterech świadków. Umowę sporządza się w 6 egzemplarzach, z czego jeden pozostaje w kancelarii notarialnej. Następnie sprzedający rozlicza zobowiązania podatkowe nieruchomości, uzyskując odpowiedni certyfikat zwalniający z zobowiązań, który z kolei przedstawia nowy nabywca w celu rozliczenia z urzędem skarbowym. Ostatnim etapem jest rejestracja nieruchomości w  Registrar of Real Estate. Cały proces zakupu nieruchomości trwa ok. 30 dni. Warto jednak przed zakupem nieruchomości skontaktować się z profesjonalną kancelarią prawną. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

System zamówień publicznych

W 2007 r. przyjęto ustawę dotyczącą prawa zamówień publicznych (N° 63/2007 of 30/12/2007). Na jej podstawie uruchomiono organ kontroli, monitoringu i wsparcia - The Rwanda Public Procurement Authority. Celem Urzędu jest zwalczanie korupcji, budowanie potencjału i wspieranie dobrych praktyk w dziedzinie zamówień publicznych. Ustawa obejmuje wszelkie zasady funkcjonowania systemu zamówień publicznych. Więcej informacji można uzyskać na tronie RPPA.

Głównym wyzwaniem w nawiązywaniu kontaktów biznesowych jest nastawienie na osobisty kontakt i osobistą relację między kontrahentami. Utrudnione, choć nie niemożliwe, jest budowanie relacji handlowych zdalnie.

Ministerstwo Handlu i Przemysłu  
Rwanda Development Board
Strona z ogłoszeniami o przetargach