Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Olsztynie

Granicznej kontroli sanitarnej podlegają towary klasyfikowane do kodów CN znajdujących się w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 grudnia 2011 r. w sprawie wykazu towarów, które podlegają granicznej kontroli sanitarnej (Dz. U. Nr 272, poz. 1612). Wzór wniosku o przeprowadzenie kontroli określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 lutego 2007 r. w sprawie wzorów wniosku o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej oraz świadectwa spełniania wymagań zdrowotnych (Dz. U. Nr 44, poz. 286).

W trakcie kontroli granicznej organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawdza dokumentację towaru, może zostać przeprowadzona kontrola identyfikacyjna oraz bezpośrednia, w tym oględziny towaru. W ramach kontroli bezpośredniej mogą być również pobrane próbki do badań laboratoryjnych. Podczas kontroli dokumentacji sprawdzany jest w szczególności wniosek o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej, dokumenty handlowe i identyfikujące daną partię towaru oraz inne dokumenty, w tym np. wyniki badań laboratoryjnych. Obowiązujące przepisy prawne nie określają wykazu dokumentów wymaganych przy granicznej kontroli sanitarnej.

W wyniku przeprowadzonej kontroli (z wynikiem pozytywnym) właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydaje, zgodnie z art. 82 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2019 r. poz. 1252, z późn. zm.), świadectwo stwierdzające spełnienie wymagań zdrowotnych przez kontrolowane towary, a na podstawie tego świadectwa organy celne nadają dopuszczalne przeznaczenie celne.

Graniczne kontrole sanitarne, o których mowa wyżej, przeprowadzane są na zasadach określonych w ww. ustawie oraz w art. 43-46 oraz 65–72 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego (…) (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (Dz. Urz. L 95 z 07.04.2017, str. 1).

Ponadto dla niektórych towarów pochodzących z państw trzecich obowiązują bezpośrednio rozporządzenia lub decyzje unijne określające szczególne warunki przywozu dla wskazanych w tych przepisach towarów. Przykładowo kontrole te dotyczą produktów objętych rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2019/1793 z dnia 22 października 2019 r. w sprawie tymczasowego zwiększenia kontroli urzędowych i środków nadzwyczajnych regulujących wprowadzanie do Unii niektórych towarów z niektórych państw trzecich, wykonującym rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 i (WE) 178/2002 oraz uchylającym rozporządzenia Komisji (WE) nr 669/2009, (UE) nr 884/2014, (UE) 2015/175, (UE) 2017/186 i (UE) 2018/1660 (Dz. Urz. UE L 277 z 29.10.2019, str. 89). Kontrole te są przeprowadzane przez organy PIS na zasadach określonych w przepisach 47–64 rozporządzenia UE 2017/625 oraz w rozporządzeniach delegowanych i wykonawczych wydanych na jego podstawie.

Żywność znajdująca się w obrocie nie może być niebezpieczna dla zdrowia i życia człowieka, a podmioty działające na rynku spożywczym mają obowiązek zapewnić, na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji, zgodność tej żywności z wymaganiami prawa żywnościowego. Wynika to z art. 14 i 17 ww. rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 463). Potwierdzeniem, że produkt spełnia te wymagania może być np. deklaracja producenta lub wyniki badań, których przedsiębiorca może wymagać od danego producenta / dostawcy. Badania produktów można również przeprowadzać we własnym zakresie. W interesie importera jest posiadanie takiej dokumentacji. Ponadto przedsiębiorca powinien posiadać dokumentację umożliwiającą identyfikowalność produktów zgodnie z przepisami art. 18 rozporządzenia nr 178/2002.

 Oprócz wymagań wynikających ze wskazanych wyżej przepisów istnieje m.in. obowiązek znakowania żywności zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (...) (Dz. Urz. UEL 304 z 22.11.2011, str. 18). W szczególności ze względu na bezpieczeństwo konsumentów należy zwrócić uwagę na obowiązek przekazywania informacji o składnikach alergennych. Ponadto w zakresie znakowania żywności obowiązuje rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 29, z późn. zm.). Dodatkowo z art. 48 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia wynika, że środki spożywcze wprowadzane do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej muszą być oznakowane w języku polskim. Mogą być one ponadto oznakowane w innych językach.

Więcej informacji na stronie Głównego Inspektora Sanitarnego:
https://www.gov.pl/web/gis/import-i-eksport3

TRACES

Od 14 grudnia 2019 r. zmieniły się przepisy dotyczące importu żywności pochodzenia niezwierzęcego pochodzącej z państw trzecich. Obowiązkowo jest stosowany system TRACES NEW TECHNOLOGY - TRACES-NT przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Państwowych Granicznych Inspektorów Sanitarnych) oraz importerów żywności.

Nowe wymagania dotyczą żywności, dla której przepisy unijne określają wymagania dotyczące zwiększonego poziomu kontroli urzędowych (rozporządzenie Komisji (UE) 2019/1793) lub nakładające specjalne warunki dotyczące przywozu do UE z niektórych państw trzecich rozporządzenie - rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/6 oraz decyzja wykonawcza Komisji nr 2011/884/UE.

Szczegóły, wytyczne i wykazy dostępne:

https://www.gov.pl/web/gis/tracestraces-nt

Natomiast w przypadku pozostałych produktów nie objętych tymi przepisami stosuje się przepisy krajowe, a więc zgodnie z art. 79 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2019 r. poz. 1252) należy złożyć wniosek o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej środków spożywczych. Aktualnie nie muszą być one zgłaszane poprzez system TRACES-NT.

SINGLE WINDOW

30 kwietnia 2022 r. uruchomiono Platformę Koordynacji i Wymiany Danych – Single Window (PKWD–Single Window) dla przedsiębiorców. Założeniem platformy jest umożliwienie wszystkim stronom załatwiania spraw w formie elektronicznej oraz ograniczenie do minimum bezpośredniego (fizycznego) kontaktu podmiotów z organami administracji, co ma ułatwić i przyspieszyć załatwianie spraw związanych z przywozem towarów z państw trzecich.

W ramach systemu utworzono tzw. Single Window - pojedyncze okno w obrocie towarowym z zagranicą - usługa polegająca na zapewnieniu mechanizmów wymiany i ponownego wykorzystania danych pomiędzy organami celnymi a organami PIS oraz podmiotami wraz z koordynacją wspólnych kontroli w celu przyspieszenia obsługi klienta.

Więcej informacji na stronie Głównego Inspektora Sanitarnego:

https://www.gov.pl/web/gis/platforma-koordynacji-i-wymiany-danych---single-window