Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Na terenie jednej wsi, sołectwa położonego w granicach administracyjnych miasta lub miasta do 5000 mieszkańców, może mieć siedzibę jedno koło gospodyń wiejskich.

Terenem działalności koła gospodyń wiejskich może być:

1. jedna bądź więcej wsi,
2. sołectwo (lub sołectwa) położne w granicach administracyjnych miast,
3. miasto (lub miasta) do 5000 mieszkańców.

Zasada ta nie dotyczy Kół, które działały w dniu 29 listopada 2018 r. na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników lub ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach.

Koła mogą wykonywać zadania także poza terenem swojej działalności, w tym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami. Nazwa koła gospodyń wiejskich odróżnia tworzone koło od innych kół, w szczególności przez odniesienie się do terenu działalności koła.

Członkiem koła gospodyń wiejskich może być każda osoba, która ukończyła lat 18. Jednocześnie można być członkiem tylko jednego koła gospodyń wiejskich.

Za zgodą przedstawicieli ustawowych w działalności koła mogą brać także udział osoby, które ukończyły lat 13. Osoby te mogą również tworzyć młodzieżowe i dziecięce organizacje wspomagające realizację celów koła.

Z inicjatywą założenia koła gospodyń wiejskich może wystąpić co najmniej 10 osób (tzw. założyciele), które ukończyły 18 lat i których miejscem zamieszkania jest wieś będąca terenem działalności koła, sołectwo położone w granicach administracyjnych miasta albo miasto do 5000 mieszkańców.

Szczegółowe zasady i warunki wstępowania do kół i występowania z kół gospodyń wiejskich określają statuty. Statut może przewidywać dodatkowe wymogi dla członków koła.

Koło gospodyń wiejskich działa na podstawie uchwalonego przez siebie statutu.
Koło gospodyń wiejskich może działać na podstawie wzorcowego statutu, którego treść określa załącznik do ustawy o KGW. W każdym czasie koło gospodyń wiejskich działające na podstawie wzorcowego statutu może przyjąć własny statut, zgodny z poniższymi wymogami.

Statut określa w szczególności:

1. nazwę i siedzibę koła;
2. podmiotowy i terytorialny zakres działania koła;
3. cele i zadania koła oraz środki ich realizacji;
4. zakres i przedmiot działalności zarobkowej prowadzonej przez koło;
5. sposób nabywania i utraty członkostwa oraz przyczyny utraty członkostwa w kole;
6. prawa i obowiązki członków koła;
7. sposób ustanawiania i regulowania składek członkowskich;
8. organy koła, ich kompetencje, okres kadencji oraz tryb ich wyboru i odwoływania przed upływem kadencji;
9. warunki podejmowania i ważności uchwał organów koła;
10. sposób reprezentowania koła na zewnątrz w szczególności sposób zaciągania zobowiązań majątkowych;
11. majątek koła oraz sposób dysponowania tym majątkiem;
12. zasady tworzenia i wykorzystania kapitałów (funduszy) własnych;
13. tryb zmiany statutu koła;
14. tryb likwidacji koła.

Koło gospodyń wiejskich podlega obowiązkowi wpisu do KRKGW prowadzonego przez ARiMR. Z chwilą dokonania wpisu do KRKGW koło gospodyń wiejskich nabywa osobowość prawną. Zasada ta nie dotyczy kół gospodyń wiejskich, które jeszcze przed wpisem do KRKGW posiadały osobowość prawną nadaną im na podstawie innych przepisów prawa.

Do czasu rejestracji koła gospodyń wiejskich w KRKGW, a następnie do czasu wyboru zgodnie ze statutem jego organów, w imieniu koła działa komitet założycielski. Komitet założycielski jest organem kolegialnym, w którego skład wchodzi co najmniej dwóch założycieli.

UWAGA! Koło ma obowiązek wyboru zarządu koła, w terminie 3 miesięcy od dnia dokonania wpisu do KRKGW. W przypadku niewywiązania się koła z obowiązku, koło gospodyń wiejskich przechodzi w stan likwidacji.  

Organem właściwym do spraw wpisu do KRKGW jest Kierownik biura powiatowego ARiMR właściwy ze względu na siedzibę koła. Kierownik jest właściwy do wydania decyzji o wpisie koła do KRKGW, a także do wydania zaświadczenia w wpisie koła do KRKGW.

W imieniu koła gospodyń wiejskich utworzonego na podstawie ustawy o KGW, wniosek o wpis koła do KRKGW składa do kierownika biura powiatowego ARiMR właściwego ze względu na siedzibę koła zarząd koła gospodyń wiejskich, a w przypadku gdy zarząd nie został wybrany – komitet założycielski koła, dołączając do wniosku:

1) statut koła lub oświadczenie o przyjęciu przez koło wzorcowego statutu;

2) uchwałę o wyborze zarządu koła, a w przypadku gdy zarząd nie został wybrany – uchwałę założycieli koła o wyborze komitetu założycielskiego

3) uchwałę założycieli koła o przyjęciu statutu.

W imieniu koła gospodyń wiejskich, które przed wpisem do KRKGW posiadało osobowość prawną nadaną na podstawie innych przepisów prawa, wniosek o wpis koła do KRKGW składa osoba lub osoby uprawnione do reprezentacji koła. 

Wniosek składa się na formularzu opracowanym i udostępnionym przez ARiMR.

Wniosek o wpis koła gospodyń wiejskich do KRKGW (wraz z załącznikami) zawiera w szczególności:

• nazwę koła oraz jego siedzibę i adres;
• listę założycieli koła z podaniem ich imion i nazwisk oraz miejsc zamieszkania;
• oświadczenia założycieli koła o woli wejścia w skład jego członków oraz o miejscu zamieszkania na terenie działalności koła;
• adres do doręczeń;
• informacje o osobie albo osobach umocowanych do reprezentacji koła i sposobie tej reprezentacji;
• własnoręczne podpisy członków zarządu koła, a gdy zarząd nie został wybrany – osób wybranych w skład komitetu założycielskiego;
• informację, czy koło jest zrzeszone w gminnym związku rolników, kółek i organizacji rolniczych, wojewódzkim związku rolników, kółek i organizacji rolniczych albo Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, o których mowa w ustawie z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników.

Kierownik biura powiatowego ARiMR właściwy ze względu na siedzibę koła dokonuje, w drodze decyzji, wpisu koła gospodyń wiejskich do rejestru po stwierdzeniu, że:

1. statut koła jest zgodny z przepisami prawa,
2. założyciele koła spełniają wymagania określone w ustawie
3. w KRKGW nie dokonano wpisu koła z siedzibą w tej samej wsi.

Zasada opisana w pkt 3 nie dotyczy Kół, które działały w dniu 29 listopada 2018 r. na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników lub ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach.

Kierownik biura powiatowego ARiMR, po dokonaniu wpisu, wydaje również zaświadczenie o wpisaniu koła do KRKGW.