Edukacja Ekologiczna

• w lasach żyje co najmniej jedna trzecia wszystkich gatunków roślin i zwierząt, a wiele z nich bytuje wyłącznie w lasach,
• produkują corocznie 26 mld ton tlenu, zaspokajając tym samym zapotrzebowanie na niego ponad połowy zwierząt i ludzi,
• w ciągu roku, hektar lasu oczyszcza 16 milionów m³ powietrza i pochłania ponad 3 tony CO2,
• Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi ponad 9,2 mln ha, co odpowiada lesistości 29,6 proc. Zdecydowana większość to lasy państwowe,
• w środowisku leśnym naszego kraju występuje ok. 65 proc. wszystkich gatunków roślin i zwierząt spotykanych w Polsce.

Choć innowacjami w lasach zainspirowało nas tegoroczne hasło przewodnie Międzynarodowego Dnia Lasów[1] (21 marca) - „Lasy i innowacje: nowe rozwiązania dla  lepszego świata”, to temat ten dobrze znany jest naszym leśnikom już od dawna. W Polsce realizowanych jest wiele projektów o charakterze naukowym oraz wdrażane są praktyczne rozwiązania i nowoczesne technologie w lasach.

Szczególnie innowacyjne projekty badawcze, które m.in. mają na celu ochronę ekosystemów leśnych, czy zwiększanie ich efektywności przyrodniczej i ekonomicznej prowadzi Instytut Badawczy Leśnictwa (IBL). Instytut w swoich pracach wykorzystuje nowoczesne metody inwentaryzacji lasów, jak np. lotnicze skanowanie laserowe[2], czy nowatorskie badania selekcji genotypów w celu zwiększania odporności drzew.

Przykłady:

• w monitorowaniu stanu Puszczy Białowieskiej opracowano i wdrożono metody precyzyjnego leśnictwa do detekcji i klasyfikacji pojedynczych drzew z wykorzystaniem danych wielospektralnych i danych lotniczego skanowania laserowego. Badania umożliwiły także opracowanie przestrzennej dynamiki zamierania drzew w Puszczy Białowieskiej,
• do określania stanowisk nadobnicy alpejskiej wykorzystuje się syntetyczne feromony,
• Instytut prowadzi badania dotyczące możliwości zwiększania ilości pochłanianego oraz magazynowanego CO2 w ekosystemach leśnych. Dysponuje narzędziami umożliwiającymi ocenę ilości węgla w poszczególnych komponentach ekosystemu oraz zmian jego w czasie,
• przy wykorzystaniu danych mobilnych, przestrzennych i teledetekcji Instytut prowadzi badania nad modelowaniem ruchu społeczeństwa na terenach leśnych. Badania te wspierają zarządzanie prowadzeniem inwestycji turystycznych w lasach oraz wskazywaniem obszarów najciekawszych z punktu widzenia społecznego.

Mówiąc o nowoczesnych rozwiązaniach w lasach, które mają nam pomóc w ich ochronie, nie sposób nie wspomnieć o Banku Danych o Lasach (BDL)[3]. Bank Danych o Lasach służy do gromadzenia i aktualizacji danych o lasach wszystkich form własności, a także ich przetwarzania tak, aby możliwa była interpretacja danych. Funkcje BDL pozwalają na prowadzenie analiz i prognozowanie rozwoju zasobów leśnych oraz ich użytkowania. Informacje rozpowszechniane i udostępniane przez BDL wspierają także badania naukowe. BDL funkcjonuje przede wszystkim jako portal internetowy, ale jest dostępny także w formie ogólnodostępnej aplikacji mBDL (mobilny Bank Danych o Lasach), którą można zainstalować na telefonie lub innym urządzeniu mobilnym.

Zwiększenie potencjału pochłaniania CO2 przez lasy jest bardzo ważnym elementem łagodzenia zmian klimatu. Prowadząc standardową gospodarkę leśną, jak odnowienia lasu, czy zabiegi pielęgnacyjne Lasy Państwowe stosują dodatkowe zabiegi wspomagające akumulację węgla przez lasy oraz zmniejszające emisję CO2, np. z gleby. Mają temu służyć innowacyjne projekty: „Lasy Węglowe” i „Las Energii”.

Na koniec ciekawostka: polscy naukowcy opracowali robota do automatycznego sadzenia drzew[4]. Robot "RoboFoR" jest przełomem w zalesianiu i rekultywacji terenów. Urządzenie to, dzięki samopoziomującemu układowi jezdnemu, może pracować na różnorodnych terenach, sadząc do 7 sadzonek na minutę bez potrzeby wcześniejszego przygotowania gleby i  nawigowany jest satelitarnie (projekt PIT Łukasiewicz).