Edukacja Ekologiczna

Nietoperze są kojarzone najczęściej z nocnym trybem życia, oraz ze swojej zdolności do echolokacji. Dlatego też zwierzęta te posiadają wydatne uszy. Oprócz pisków słyszalnych przez ludzi, nietoperze wydają dźwięki niesłyszalne dla nas – są bardzo wysokie i często w postaci serii tak, że jeden dźwięk następuje bardzo szybko po drugim. Nietoperze wytwarzają te dźwięki w krtani, tak jak ludzie, natomiast wargi i nozdrza spełniają u nich rolę megafonu wzmacniającego dźwięk. Przedstawiciele jednego gatunku wysyłają dźwięki pyskiem, inne pyskiem i nosem a jeszcze inne tylko nosem. Przykładem takiego osobnika jest podkowiec, którego nos jest pofałdowany i fałdy te skupiają falę dźwiękową w bardzo wąski strumień. Wysyłane w ten sposób dźwięki odbijają się od wszystkich przedmiotów i wracają jako echo. Uszy nietoperzy wychwytują to powracające echo. Jedno ucho nietoperza jest ustawione trochę do przodu, drugie skierowane ku tyłowi. Uszy nieustannie się poruszają, osłuchując otoczenie, kierunek za kierunkiem. Zadziwiający jest fakt, że mózg nietoperza bardzo szybko rozróżnia następujące po sobie dźwięki nawet wówczas, gdy przerwa między nimi trwa tysięczną część sekundy. Wyruszający na łowy nietoperz wysyła dźwięki z częstotliwością do 20 sygnałów na sekundę. Gdy fala dźwiękowa natrafi na jakiś obiekt, odbija się od niego i nietoperz odbiera powracające echo. Zaczyna wtedy wysyłać dźwięki o ogromnej częstotliwości, 250 sygnałów w ciągu sekundy. W ten sposób nietoperzowe uszy „słyszą” nawet małego komara i określają dokładnie jego położenie.

Nietoperzy nie należy się bać, nie są groźne dla człowieka. Te wyjątkowe ssaki są objęte w Polsce ochroną na mocy rozporządzenia ministra środowiska z dnia 16 grudnia 2016, w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. W Polsce jest ich 27 gatunków. Najmniejszy z nich, to podkowiec mały (rhinolophus hipposideros), który osiąga jedynie 4 cm długości, a największy z nich to borowiec wielki (nyctalus noctula), osiągający do 8 cm długości tułowia, zaś rozpiętość jego skrzydeł może wynieść nawet 45-50 cm.

 

Ciekawostki na temat nietoperzy:

• Gatunki występujące w Polsce żywią się owadami, dzięki czemu przyczyniają się do likwidowania uciążliwych szkodników.
• Rozmieszczenie poszczególnych gatunków nietoperzy można zobaczyć na mapie nietoperzy w Polsce;
• Nietoperze nie przepadają za towarzystwem ludzi, dlatego najczęściej przebywają w dziuplach, naturalnych jaskiniach lub w starych bunkrach i wszelkiego rodzaju opuszczonych budynkach, mogą też próbować skryć się w domach mieszkalnych, w miejscach takich jak strych czy piwnica.
• NFOŚiGW  przeznaczy w 2022 ponad 7 mln złotych z na ochronę 9 zagrożonych gatunków nietoperzy w Polsce, Rumunii i na Słowacji. Realizacja projektu przyczyni się do poprawy stanu schronień rozrodczych, to wszystko dzięki temu, że powstanie 10 wież dla nietoperzy. W planach jest również zwiększenie liczby zimowisk nietoperzy poprzez budowę 5 hibernakulów. Ze środków przeznaczonych od NFOŚIGW będzie również pula pieniężna na  polepszenie stanu żerowisk poprzez budowę 3 stawów a także na stworzenie 100 optymalnych schronień i zwiększenie bezpieczeństwa lokalnych populacji nietoperzy, rozrost populacji podkowca małego i nocka orzęsionego przewiduje się, że dzięki takim działaniom wzrośnie o 10%. Dodatkowo przeprowadzony zostanie monitoring 108 dotychczasowych schronień nietoperzy znajdujących się na obszarze projektu.
• Koło bramy Ministerstwa Klimatu i Środowiska, znajdują się budki dla nietoperzy, które w przypadku  zagrożenia, mogą się skryć. Takie schronienia są bardzo ważne, ponieważ nocą może na nie zapolować puszczyk, rzadziej inna sowa. W schronieniach dziennych (i zimowych) na nietoperze polują kuny, a także koty.

 

Co robić w przypadku znalezienia nietoperza?

Jeżeli znajdziesz go w jego środowisku naturalnym czyli: w jaskini bądź dziupli, to nie należy nic robić. Wystarczy, że pozwolisz mu w spokoju kontynuować swoją drzemkę, która przecież ma przygotować go do nocnych połowów owadów. Jeżeli zaś nietoperz jest okaleczony, bądź ranny to w przypadku gdy mieszkasz w: Warszawie (i jej najbliższych okolicach), w Łodzi, Toruniu, Poznań, Wrocławiu, Lublinie to skontaktuj się z ekopatrolem obsługiwanym przez Straż Miejską. Jednostki te posiadają odpowiedni sprzęt do schwytania i przewiezienia stworzenia i zajmą się nim w najodpowiedniejszy sposób.  W innych miastach, gdzie taka jednostka nie funkcjonuje, należy skontaktować się  z najbliższą organizacją zajmującą się ochroną nietoperzy (spis organizacji działający w różnych regionach Polski można znaleźć pod adresem http://www.nietoperze.pl/spis-chiropterolog).

W przypadku gdy nietoperz wleciał do waszego mieszkania to najważniejsze, żeby zachować zdrowy rozsądek. Należy pamiętać o tym, że nietoperze nie atakują ludzi. Jedyna sytuacja, w której zwierzę może nas ugryźć, to jeśli chwycimy je gołymi rękami. Wtedy będzie się bronić i może próbować gryźć. W tej sytuacji trzeba zamknąć drzwi do innych pomieszczeń,  tak by nietoperz nie wleciał w głąb mieszkania. Następnie należy otworzyć  szeroko okno i pozwolić, aby nietoperz mógł swobodnie wylecieć.

Więcej informacji jak zachować się w przypadku znalezienia nietoperza przeczytasz tu: https://www.gov.pl/web/gdos/nietoperze-sa-wsrod-nas