Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa

Według stanu na 31 marca 2025 roku liczba umów dzierżawy gruntów z Zasobu WRSP wynosiła 70 775 na powierzchnię 1 051 087 ha. Jest to o 1 512 umów więcej i o 7 810 ha więcej niż rok wcześniej, to jest według stanu na koniec I kwartału 2024 roku.

 

 

Średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez KOWR w  I  kwartale 2025 roku wyniosła 12,2 dt/ha. W wyliczeniach średniej wysokości czynszu wyeliminowano wartości czynszów dla gruntów zabudowanych oraz gruntów o specyficznym charakterze (np. ze złożami kopalin, pod wodami), a także gruntów nierolnych. Z wyliczeń wyłączono również umowy dzierżawy o ponadprzeciętnych wartościach czynszu oferowanych incydentalnie przez niektórych dzierżawców. Uwzględniając powyższe założenia metodyczne stosowane do wyliczenia wartości czynszu, średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez KOWR w I kwartale 2025 roku została określona na podstawie zawartych w tym roku 876 umów dzierżawy, na podstawie których wydzierżawiono 15 835 ha gruntów.

 

 

Najwyższe czynsze w 2025 roku uzyskano w województwie kujawsko-pomorskim - 30,5 dt/ha, następnie w warmińsko-mazurskim - 20,0 dt/ha, pomorskim – 18,4 dt/ha
i wielkopolskim – 17,7 dt/ha.

W porównaniu z IV kwartałem 2024 roku, w I kwartale 2025 roku nastąpił spadek średniej wielkości czynszu o 4,4 dt/ha, tj. 36%, przy wydzierżawieniu o 6 480 ha większej powierzchni gruntów - 69% i zawarciu o 151 większej liczby umów - 21%.

Analizując wyniki rok do roku, to jest w porównaniu do I kwartału 2024 roku,  w I kwartale 2025 średnia wysokość czynszu jest wyższa o 1,9 dt/ha, tj. 19%, przy wydzierżawieniu o 10 216 ha większej powierzchni gruntów - 182% i zawarciu o 180 większej liczby umów - 26%. Najwyższy średni czynsz występuje w grupie obszarowej 100,00 - 299,99   - 26,0 dt/ha   (5 umów dzierżawy) następnie w grupie obszarowej 10,00 - 99,99  - 13,6 dt/ha  (390 umów dzierżawy) i w grupie obszarowej 1,01-9,99 ha - 13,5 dt/ha (323 umowy dzierżawy).

Zgodnie z art. 39a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa czynsz dzierżawny ustala się w umowie jako sumę pieniężną albo jako równowartość pieniężną odpowiedniej ilości pszenicy. Formą najczęściej stosowaną przez KOWR w umowach z dzierżawcami jest równowartość pieniężna decytony (100 kg) pszenicy za hektar. Czynsz płatny jest dwa razy w roku w  ratach półrocznych, tj. za I półrocze czynsz płatny jest w terminie 30 września lub 31  października lub 15 listopada, natomiast  za II półrocze płatny jest w terminie 28  lutego lub 31 marca następnego roku. Wartość czynsz za dane półrocze wynika z przemnożenia połowy ilości decyton czynszu należnego za dany rok kalendarzowy przez cenę pszenicy publikowaną przez GUS.

Od dnia 1 stycznia 2024 r. (zgodnie z brzmieniem art. 39a ust. 4 ww. ustawy) należność z tytułu czynszu określonego w umowie jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy ustala się na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za jedenaście kwartałów poprzedzających półrocze roku kalendarzowego, w którym przypada termin płatności czynszu. Zgodnie z art. 39a ust. 7 ww. ustawy, średnią krajową cenę skupu pszenicy, o której mowa w ust. 4, ustala się na podstawie obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w terminie 20 dni po upływie każdego półrocza kalendarzowego.