Podczas tegorocznej wizyty w USA Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek złożył kwiaty na grobie Tekli Tomaszewskiej-Dembińskiej. Uczestniczka strajku dzieci wrzesińskich spoczywa na cmentarzu w Milwaukee w stanie Wisconsin.

Tekla Dembińska z domu Tomaszewska

Tekla Dembińska urodziła się 12 września 1888 r. we Wrześni. W jej domu rodzinnym panowała patriotyczna atmosfera. Pod opieką jej ojca organizowane były potajemne spotkania młodzieży uczącej się języka polskiego i historii Polski.

W 1901 r. była uczennicą ostatniej klasy katolickiej szkoły ludowej we Wrześni. 20 maja 1901 r. Tekla wraz z innymi dziećmi, protestującymi przeciwko nauce katechizmu po niemiecku, została ukarana chłostą. Jej siostra Helena po latach wspominała, że Tekla kilka razy wróciła do domu z rękoma pobitymi do krwi, a także mdlała w wyniku doznanych urazów ciała. 6 maja 1901 r. ojciec Tekli wspólnie z innymi rodzicami wysłał do kierownika szkoły pismo, w którym wyraził protest przeciwko codziennemu zatrzymywaniu dzieci w dwugodzinnym areszcie za to, że nie udzielały na lekcjach religii odpowiedzi w języku niemieckim. W Wielkanoc 1902 r. Tekli i innym dzieciom przedłużono za karę obowiązek szkolny.

Strajk dzieci wrzesińskich

Mianem strajku dzieci wrzesińskich jest określany protest uczniów Katolickiej Szkoły Ludowej we Wrześni (Katholische Volksschule) z lat 1901-1902. Dzieci protestowały przeciwko germanizacji szkół, w tym głównie nauczaniu religii i modleniu się w języku niemieckim. Do najgłośniejszych wydarzeń podczas strajku doszło 20 maja 1901 r., kiedy niemiecki nauczyciel Schölzchen wymierzył karę cielesną 14 dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii. W reakcji na to zajście przed szkołą zgromadzili się rodzice uczniów, których władze niemieckie ukarały więzieniem i grzywnami.

Edukacja podczas rozbiorów

Zaborcy wszelkimi metodami starali się germanizować i rusyfikować Polaków. Jedną z nich była walka z językiem polskim. W zaborze pruskim językiem urzędowym był język niemiecki, a w zaborze rosyjskim – rosyjski. W szkołach za używanie języka polskiego podczas przerw między lekcjami, uczniom wymierzano kary cielesne, a ich rodzice płacili grzywny. Jedynym wyjątkiem była możliwość mówienia po polsku na lekcjach religii. Zdarzało się jednak, że uczniów zmuszano do nauki modlitw w języku niemieckim. Za nieposłuszeństwo – odmowę modlitwy w języku niemieckim, dzieci były bite oraz zatrzymywane po lekcjach w szkole i zmuszane do  wykonywania prac dodatkowych.