Badacze szczegółowo analizowali zabytki i szczątki zwierzęce pozyskane - już nawet kilkadziesiąt lat temu - podczas wykopalisk w dzisiejszym Rzucewie (woj. pomorskie). Znajduje się tam jedna z najbardziej znanych pradziejowych osad na terenie Polski położonych nad Bałtykiem.

Uwagę archeologów przykuły zarówno liczne zabytki i szczątki zwierząt upolowanych przez łowców, jak również fakt, że ludzie mieszkali w tym samym miejscu nieprzerwanie przez kilka tysięcy lat.

Z najnowszych analiz wynika m.in., że dieta mieszkańców nadmorskiej osady sprzed kilku tysięcy lat była bardziej urozmaicona, niż do tej pory sądzono.

"W diecie dominowały co prawda ryby, były w niej też foki grenlandzkie, ale wśród kości znalezionych na terenie osady znajdowały też takie należące do zwierząt leśnych: tura, jelenia, sarny, wiewiórki czy kuny" - mówi kierowniczka projektu, w ramach którego wykonano szereg analiz specjalistycznych, archeolog Danuta Król z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Mieszkańcy osady preferowali łatwiejsze źródła pożywienia, jakimi bezsprzecznie były ssaki morskie i ryby, ale - jak zauważa badaczka - z jakiegoś powodu dietę wzbogacano też o zwierzęta żyjące w lasach.

Do tej pory eksperci przebadali szczątki ok. 100 tys. ryb, które zapewne zostały zjedzone przez mieszkańców osady. Były to głównie dorsze - ich długość dochodziła do 70 cm i szczupaki, które osiągały metr długości.

O tym, że w Rzucewie polowano na foki naukowcy wiedzieli już z wcześniejszych analiz. Jednak bardziej szczegółowe analizy kości wykazały, że znajdują się na nich nacięcia wykonane krzemiennymi narzędziami. "Potwierdza to tezę, że upolowane sztuki przynoszono do osady w całości i w tym miejscu je oprawiano" - dodaje Król.

Najnowsze analizy zweryfikowały też szacunki dotyczące wieku najstarszych konstrukcji. Do tej pory archeolodzy sądzili, że pierwsze wykonano w tym miejscu w połowie III tysiąclecia p.n.e. Tymczasem z najnowszych analiz wynika, że stało się to już 2 tysiące lat wcześniej.

"Pierwsze domostwa pojawiły się na Cyplu Rzucewskim ok. 4500 r. p.n.e. Były to półziemianki, kształtem zbliżone do koła lub owalu o średnich wymiarach przekraczających nieco 3 na 3 metry" - opisuje archeolog. Dopiero ok. 2500 r. p.n.e. nadmorscy łowcy zamieszkali w chatach słupowych. Budowano je na planie prostokąta i były większe od półziemianek. Były to już budowle naziemne - przestrzeń między wbitymi w podłoże palami uszczelniano mchem, gałązkami i plecionką, ale w odróżnieniu od innych podobnych konstrukcji z południowej części Pomorza - nie stosowano w tym celu w ogóle gliny.

W sumie archeolodzy odkryli tam 3 półziemianki, paleniska i liczne jamy zasobowe, w których przechowywano zapasu żywności. Największy teren zajmowała osada datowana na ok. 2500 lat p.n.e. - wówczas składało się na nią 8 chat słupowych. Obok nich oprawiano ryby, wykonywano siekiery kamienne i obrabiano bursztyn.

Pozostałości pradziejowej osady łowców znajdujące się w Rzucewie nad Zatoką Pucką odkryto już pod koniec XIX w. Badania archeologiczne miały miejsce w kolejnych dziesięcioleciach. Ostatnie trwały od latach 80. ubiegłego wieku do 2011 r. To zabytki i kości z tych badań poddano analizom specjalistycznym w ramach najnowszego projektu Muzeum Archeologicznego w Gdańsku sfinansowanego ze środków resortu kultury - "Ochrona zabytków archeologicznych". Ich wyniki ukazały się we właśnie wydanym tomie "Zespół osadniczy z epoki kamienia - Rzucewo, gmina Puck, stanowisko I".

PAP - Nauka w Polsce,  Szymon Zdziebłowski