Novae było obozem legionowym wybudowanym w I w. n.e. przez rzymski legion, jako stała baza I Legionu Italskiego na limesie (granicy cesarstwa) dolnodunajskim w prowincji Mesia Inferior. W 69 r. postanowiono umocnić granicę cesarstwa, ponieważ obawiano się sąsiadującej z nią Dacji. Dlatego wtedy przeniesiono nad Dunaj świeżo sformowany legion, który tworzyli tylko mieszkańcy Italii - I Legion Italski stacjonował w Novae do poł. V w.

Od kilkudziesięciu lat teren obozu badają Polacy wspólnie z bułgarskimi partnerami.

Prace archeologiczne w Novae należą do najdłużej realizowanych projektów naukowych na terenie Limesu Dolnodunajskiego - dawnej, północnej granicy Cesarstwa Rzymskiego.

Międzynarodowa Interdyscyplinarna Ekspedycja Archeologiczna Uniwersytetu Adama Mickiewicza z Poznania zakończyła miesiąc prac badawczych w Novae, w Bułgarii. Ekspedycja odbyła się pod kierunkiem prof. Eleny Kleniny z Wydziału Historii UAM i trwała od 4 lipca do 5 sierpnia. Zespołowi archeologów udało się ustalić, jaką powierzchnię zajmował arsenał w obozie rzymskiego Legionu Italskiego.

„Nasze tegoroczne badania arsenału potwierdziły jego monumentalny i wyjątkowy charakter. Dziś możemy stwierdzić, że wymiary tej budowli wynoszą w przybliżeniu 80 × 40 m, a więc zajmuje ona obszar aż 3200 m kw.” – powiedziała prof. Elena Klenina cytowana w informacji prasowej przesłanej do mediów.

„Odkrywana od kilku sezonów, monumentalna budowla uważana jest obecnie za w pełni unikatową. Pierwszą w tak dużym stopniu zachowaną i badaną konstrukcją tego typu lokowaną na terenie obozów legionowych całego Cesarstwa Rzymskiego” – przypomniała Elena Klenina.

Wcześniejsze informacje dotyczące arsenałów w rzymskich obozach legionowych pochodziły wyłącznie z informacji zawartych w źródłach pisanych.

„Dzięki odkryciu reliktów tej budowli w Novae uzyskano niezbite dowody istnienia arsenałów, a co ważniejsze, formy architektonicznej” – podkreśliła badaczka.

Znajdujący się na klifowym brzegu Dunaju w północnej Bułgarii rzymski obóz legionowy i późnoantyczne miasto Novae badane jest przez niezależne, ale współpracujące ze sobą ekspedycje archeologiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Warszawskiego oraz Narodowego Instytutu Archeologii z Muzeum Bułgarskiej Akademii Nauk w Sofii.(PAP)

Nauka w Polsce, Urszula Kaczorowska