Dlaczego COST?

Program ukierunkowany jest na prowadzenie badań podstawowych oraz prac badawczych stanowiących pomost pomiędzy badaniami podstawowymi a pracami rozwojowymi (tzw. precompetitive research). Ponadto:

• promuje zaawansowane badania multidyscyplinarne
• wyznacza trendy w nauce
• przewiduje i uzupełnia działania unijnych programów ramowych
• buduje Europejską Przestrzeń Badawczą (European Research Area)
• podnosi poziom mobilności naukowców z Europy (poprzez tworzenie sieci naukowej wokół danej problematyki badawczej umożliwia nawiązanie współpracy naukowej pomiędzy badaczami z różnych krajów wchodzącymi w skład danej Akcji COST)
• podnosi jakość europejskich badań naukowych
• łączy różne pokolenia naukowców i wspiera ich w dążeniu do realizacji tych samych celów.

Akcje COST

Współpraca w ramach COST odbywa się w formule tzw. Akcji (COST Actions), czyli międzynarodowych sieci badawczych z udziałem partnerów z co najmniej siedmiu krajów stowarzyszonych. Badania naukowe w ramach akcji COST finansowane są bezpośrednio przez prowadzące je kraje lub jednostki naukowe. Koszty koordynacji pokrywane są z budżetu COST (w ramach koordynacji finansowane są konferencje naukowe, warsztaty, krótkoterminowe wyjazdy badawcze tzw. STSM). O akcjach mówi się obrazowo, że są to swojego rodzaju parasole, pod osłoną których wykonywanych jest wiele pojedynczych projektów, przez badaczy z różnych krajów, którym przyświeca ten sam cel.

Co wyróżnia akcje COST?

• otwartość - naukowcy z każdego kraju członkowskiego COST mogą zainicjować wspólną realizację nowej akcji w dowolnej dziedzinie nauki i techniki
• oddolna inicjatywa (bottom-up) - naukowcy sami określają przedmiot i zakres akcji
• elastyczność - przystąpienie kraju do udziału w konkretnej akcji jest dobrowolne i zależy jedynie od narodowych priorytetów badawczych
• zdecentralizowane finansowanie - koszty wszystkich prac badawczych ponoszone są bezpośrednio przez kraje prowadzące badania
• elastyczna struktura, prosta implementacja i łatwe zarządzanie siecią.

Co finansuje COST?

• spotkania, warsztaty i konferencje
• granty na udział w konferencjach dla doktorantów i młodych naukowców
• short-Term Scientific Missions (STSM)
• szkolenia (training schools)
• działania upowszechniające i publikacje.

COST w liczbach

Wykresy obrazują procentową liczbę uczestników z Polski w porównaniu do liczby trwających akcji COST (w nawiasach podana jest całkowita liczba trwających w danym momencie akcji) oraz udział Polski w działaniach networkingowych takich jak: short term scientific missions, training schools, granty konferencyjne itp.  (wykres obejmuje jedynie te osoby, które otrzymały zwrot kosztów) w kolejnych latach naszego uczestnictwa w programie.

Ilość środków przekazana Polsce w ramach COST w kolejnych latach

Udział Polski w budżecie COST

Co na to naukowcy?

Akcje COST staja się coraz popularniejsze, w szczególności ze względu na bardzo pozytywny wpływ na rozwój kariery zarówno młodych, jak i bardziej doświadczonych naukowców. Przedstawiamy wybrane opinie naukowców uczestniczących w programie, świadczące o tym, jak przydatnymi i elastycznymi narzędziami mogą być akcje COST.

Międzynarodowy charakter programu COST daje możliwość nawiązywania kontaktów, odbywania stażów zagranicznych oraz tworzenia publikacji naukowych, a co za tym idzie rozwoju naukowego każdego uczestnika tego programu. Oprócz możliwości osobistego rozwoju dostrzegam też inne niezwykle ważne korzyści związane z aktywizowaniem młodych naukowców, kładzeniem nacisku na równy udział płci w jego programach, a także z włączaniem do współpracy uczestników z krajów spoza Unii Europejskiej. Jako członek komitetu zarządzającego mam możliwość brania udziału w spotkaniach w różnych krajach z naukowcami i specjalistami z wielu dziedzin, przede wszystkim uczenia się sposobów współpracy na poziomie międzynarodowym dotyczących ochrony przyrody, w tym tworzenia wytycznych do ramowych dokumentów unijnych.

Dr Katarzyna Kurek, Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk
 

Moje przygoda z programem COST rozpoczęła się wraz z podjęciem przeze mnie studiów doktoranckich. Tematyka mojej pracy badawczej związana jest z zastosowaniem ligniny w syntezie materiałów polimerowych i uczestnictwem w akcji FP1306 „Valorisation of lignocelllosic biomass side streams for sustainable production of chemicals, materials & fuels using low environmental impact technologies”. Akcja otworzyła przede mną wachlarz nowych możliwości, co ma ogromne znaczenie dla mojej kariery naukowej. Dzięki udziale w niej odbyłam staż naukowy w Sztokholmie, podczas którego poznałam nowoczesne techniki badawcze stosowane w badaniach ligniny. Uzyskałam również grant ITC (Inclusiveness Target Countries), który umożliwił mi wzięcie udziału w międzynarodowej konferencji naukowej w Londynie, dedykowanej mojej tematyce badawczej. Obecnie pełnię rolę MC Substitute Member oraz ITC Grants Manager w akcji CA 17128 “Establishment of a Pan-European Network on the Sustainable Valorisation of Lignin”. Dzięki temu odbyłam staż naukowy w Wenecji.  Zdobywałam tam wiele cennych umiejętności, które znacząco wpłynęły na moją pracę badawczą. Jestem również członkiem Cost Academy, co pozwoliło mi uczestniczyć w pierwszym spotkaniu MC (Managament Committee) akcji CA 17128 w Brukseli z pełnym zwrotem kosztów. Program COST, którego celem jest promowanie współpracy naukowo-badawczej na płaszczyźnie międzynarodowej umożliwił mi zdobycie wielu cennych umiejętności w trakcie odbytych staży naukowych, nawiązanie nowych kontaktów, a także wymianę myśli w trakcie spotkań i konferencji. Zaowocowało to licznymi publikacjami naukowymi oraz miało decydujący wpływ na rozwój mojej kariery naukowej.

Marta Goliszek, Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin
 

Okres przygotowywania projektu oraz wstępnej fazy organizowania struktury EuroWeb stanowi dla mnie cenne doświadczenie i zarazem wyzwanie. Po pierwsze, główne idee COST, które różnią się od wniosków na projekty czysto naukowe, wymagają przewartościowania samooceny naszych badań i ich znaczenia z punktu widzenia szerokiego odbiorcy i otoczenia społecznego. W przypadku EuroWeb główna część wnioskodawców to stosunkowo nieliczne i dobrze współpracujące środowisko archeologów tekstylnych. Nasz projekt otwiera się jednak na uczestników reprezentujących różne instytucje (np. zajmujące się ochroną dziedzictwa, politechniki, szkoły i uczelnie artystyczne) oraz na indywidualnych twórców i projektantów. Nowym doświadczeniem było wypracowanie sposobu komunikacji z bardzo liczną grupą uczestników - w naszym przypadku komunikacja odbywa się za pośrednictwem kanału EuroWeb Slack, Zoom'a oraz za pośrednictwem newsletterów i krótkich raportów ze spotkań organizowanych już mniejszych grup roboczych. Choć część tych rozwiązań jest skutkiem pandemii, to wobec licznej grupy uczestników (102 podpisanych wnioskodawców!) wybór komunikacji online okazał się strategią optymalną i najbardziej efektywną. Wreszcie, poprzez szerokie otwarcie na nowych uczestników, widzimy już praktyczne rezultaty tzw. burz mózgów, np. w kwestii projektowania EuroWeb. Digital Atlas, który będzie stanowić bardzo szeroką bazę danych dla europejskich kultur włókienniczych.

Dr Agata Ulanowska, adiunkt w Zakładzie Archeologii Egejskiej, Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski