Kwestie przyznawania stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia dla doktorantów regulują przepisy:

• art. 181, art. 184, art. 199 oraz art. 199c ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1842, z późn. zm.),
• rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych doktorantom.

I. Warunki ubiegania się o stypendium ministra

Zgodnie z art. 181 ust. 3 w związku z art. 199 ust. 4 ww. ustawy, o przyznanie stypendium doktorant może ubiegać się nie wcześniej niż po zaliczeniu pierwszego roku studiów doktoranckich.

II. Warunki przyznawania stypendium ministra

Zgodnie z art. 181 ust. 2 w związku z art. 199 ust. 4 ww. ustawy, stypendium ministra za wybitne osiągnięcia może być przyznane doktorantowi posiadającemu wybitne osiągnięcia naukowe lub artystyczne związane ze studiami doktoranckimi, lub wybitne osiągnięcia w sporcie.

Rozporządzenie w sprawie stypendiów ministra za wybitne osiągnięcia przyznawanych doktorantom precyzuje w § 2 ust. 1, że stypendium na dany rok akademicki może być przyznane doktorantowi, który zaliczył rok studiów doktoranckich w poprzednim roku akademickim i uzyskał w danym roku akademickim wpis na kolejny rok studiów doktoranckich przewidziany w programie tych studiów oraz uzyskał w okresie studiów doktoranckich:

1. wybitne osiągnięcia naukowe lub artystyczne związane z dziedziną nauki i dyscypliną naukową albo dziedziną sztuki i dyscypliną artystyczną, w których zostały utworzone odbywane przez niego studia doktoranckie, lub
2. wybitne osiągnięcia w sporcie.

Spełnienie ww. warunku zaliczenia roku studiów w poprzednim roku akademickim nie jest wymagane, jeżeli doktorant jest wpisany w danym roku akademickim na rok studiów doktoranckich przewidziany w programie tych studiów, a przyczyną niezaliczenia roku studiów w poprzednim roku akademickim było zwolnienie z obowiązku uczestniczenia w zajęciach udzielone w związku ze stanem jego zdrowia lub z narodzinami dziecka.

Zgodnie z art. 184 ust. 5 w związku z art. 199 ust. 4 ww. ustawy, stypendium nie przysługuje doktorantowi, który ukończył już jedne studia doktoranckie. Weryfikacji wniosków pod kątem spełniania ww. warunku dokonują uczelnie.

W myśl orzecznictwa sądów administracyjnych (m.in. sygn. akt II SA/Wa 1203/16), stypendium nie może być przyznane osobie, która zaliczyła ostatni (czwarty) rok studiów doktoranckich i w danym roku akademickim uzyskała przedłużenie okresu odbywania studiów doktoranckich zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie studiów doktoranckich i stypendiów doktoranckich (Dz. U. poz. 558).

III. Okres studiów uwzględniany przy ocenie wniosku

1. Przy ocenie wniosku będą brane pod uwagę osiągnięcia uzyskane od dnia rozpoczęcia studiów doktoranckich do dnia 30 września 2017 r.
2. W przypadku doktoranta, który otrzymał stypendium ministra w poprzednich latach przy ocenie wniosku będą brane pod uwagę osiągnięcia uzyskane od dnia 1 października roku, w którym otrzymał ostatnie stypendium ministra, do dnia 30 września 2017 r.

Przykład: Doktorant otrzymał ostatnie stypendium ministra na rok akademicki 2015/2016. Przy ocenie jego wniosku będą brane pod uwagę osiągnięcia od 1 października 2015 r. do 30 września 2017 r.

IV. Osiągnięcia brane pod uwagę przy ocenie wniosków

Za wybitne osiągnięcia naukowe uważa się:

• autorstwo lub współautorstwo publikacji naukowych w czasopismach naukowych ujętych w części A lub C wykazu ogłoszonego przez ministra właściwego do spraw nauki zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2016 r. poz. 2045, z późn. zm.) o zasięgu międzynarodowym lub w formie książki o zasięgu co najmniej krajowym, z wyłączeniem publikacji pokonferencyjnych,
• znaczący udział w projektach badawczych realizowanych samodzielnie przez uczelnię,
• znaczący udział w projektach badawczych realizowanych przez uczelnię we współpracy z innymi uczelniami lub jednostkami naukowymi, w tym zagranicznymi,
• autorstwo lub współautorstwo wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny, na które udzielono odpowiednio patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, prawa z rejestracji topografii układu scalonego lub przyznano wyłączne prawo do odmiany rośliny,
• referaty własne wygłoszone samodzielnie na międzynarodowych konferencjach naukowych, w których uczestniczyli prelegenci co najmniej z pięciu zagranicznych ośrodków akademickich,
• nagrody uzyskane w konkursach o zasięgu międzynarodowym, w których uczestniczyli doktoranci lub naukowcy co najmniej z pięciu państw, z wyłączeniem konkursów organizowanych w ramach konferencji oraz konkursów o przyznanie innych stypendiów
  – o wysokiej randze lub wysokim poziomie innowacyjności.

Za wybitne osiągnięcia artystyczne uważa się:

• autorstwo, współautorstwo lub wykonanie dzieł artystycznych, w tym plastycznych, muzycznych, teatralnych lub filmowych, zaprezentowanych publicznie na festiwalach, wystawach lub przeglądach, o znaczeniu międzynarodowym, lub wydanych w nakładzie co najmniej 500 egzemplarzy,
• autorstwo lub współautorstwo wynalazku, wzoru użytkowego lub wzoru przemysłowego, na które udzielono odpowiednio patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego,
• nagrody uzyskane w konkursach artystycznych o znaczeniu międzynarodowym, w których brali udział uczestnicy co najmniej z pięciu państw
  – o wysokiej randze lub szczególnym nowatorstwie.

Za wybitne osiągnięcia w sporcie uważa się:

• zajęcie w klasyfikacji indywidualnej albo drużynowej w sportach olimpijskichlub paraolimpijskich, w których działają polskie związki sportowe, o których mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2016 r. poz. 176, z późn. zm.), co najmniej:
  • dziesiątego miejsca w igrzyskach olimpijskich,
  • ósmego miejsca w mistrzostwach świata,
  • piątego miejsca w młodzieżowych mistrzostwach świata lub mistrzostwach Europy,
  • trzeciego miejsca w młodzieżowych mistrzostwach Europy,
  • ww. miejsc w zawodach organizowanych dla osób niepełnosprawnych;
• zajęcie w klasyfikacji indywidualnej albo drużynowej w sportach, w których działają polskie związki sportowe, o których mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, co najmniej trzeciego miejsca w:
  • uniwersjadzie,
  • akademickich mistrzostwach świata,
  • akademickich mistrzostwach Europy,
  • Europejskich Igrzyskach Studentów.

Lista polskich związków sportowych znajduje się na stronie internetowej Ministra Sportu i Turystyki.

V. Tryb ubiegania się o stypendium przez doktoranta

Doktorant przedstawia swoją kandydaturę do przyznania stypendium rektorowi uczelni za pośrednictwem kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni, a w przypadku uczelni nieposiadającej podstawowej jednostki organizacyjnej – bezpośrednio rektorowi uczelni. Termin przedstawiania kandydatur do stypendium określa uczelnia.

Przedstawiając swoją kandydaturę do przyznania stypendium, doktorant składa dokumenty potwierdzające uzyskanie wybitnych osiągnięć, w szczególności mogą to być:

• w przypadku osiągnięć naukowych:
  • kopia stron czasopisma lub książki zawierających nazwisko autora lub autorów, tytuł publikacji, nazwę wydawnictwa, miejsce wydania, miesiąc i rok wydania, nakład, numer ISBN lub numer ISSN, jeżeli został nadany, albo zaświadczenie wystawione przez wydawcę publikacji,
  • zaświadczenie wystawione przez kierownika projektu badawczego albo oświadczenie, jeżeli kierownikiem projektu jest doktorant, który przedstawił swoją kandydaturę do przyznania stypendium,
  • kopia dokumentu patentowego, świadectwa ochronnego na wzór użytkowy, świadectwa rejestracji wzoru przemysłowego, świadectwa rejestracji topografii układu scalonego lub decyzji o przyznaniu wyłącznego prawa do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny,
  • kopia materiału pokonferencyjnego zawierającego nazwisko prelegenta albo zaświadczenie wystawione przez organizatora konferencji,
  • kopia dyplomu uzyskanego w konkursie albo zaświadczenie wystawione przez organizatora konkursu;
• w przypadku osiągnięć artystycznych:
  • kopia stron książki lub albumu zawierających nazwisko autora lub autorów, tytuł publikacji, nazwę wydawcy, miejsce wydania, miesiąc i rok wydania, nakład, numer ISAN lub numer ISBN, jeżeli został nadany, albo kopia okładki płyty wraz z informacją o nakładzie i nazwą wydawcy, albo zaświadczenie wystawione przez wydawcę książki, albumu, płyty lub innego dzieła artystycznego,
  • kopia broszury festiwalowej, plakatu filmowego albo programu koncertu, wystawy lub spektaklu, albo zaświadczenie wystawione przez organizatora prezentacji filmu, utworu muzycznego, pracy plastycznej, sztuki teatralnej lub innego dzieła artystycznego,
  • kopia dokumentu patentowego, świadectwa ochronnego na wzór użytkowy lub świadectwa rejestracji wzoru przemysłowego,
  • kopia dyplomu uzyskanego w konkursie albo zaświadczenie wystawione przez organizatora konkursu;
• w przypadku osiągnięć w sporcie:
  • zaświadczenie wystawione przez właściwy polski związek sportowy,
  • zaświadczenie wystawione przez Akademicki Związek Sportowy.

Doktorant przedstawia również oświadczenie o wyrażeniu zgody na zamieszczenie jego imienia i nazwiska – w przypadku przyznania stypendium – na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra, który przyznał stypendium.

Kandydatura powinna zawierać wyłącznie osiągnięcia związane z danymi studiami doktoranckimi, zatem nie należy przedstawiać osiągnięć związanych z odbywanymi równocześnie innymi studiami albo realizacją innych zainteresowań lub hobby, jak również osiągnięć związanych z pracą zawodową.

VI. Tryb składania wniosków przez uczelnie

Zgodnie z art. 199c ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, stypendia ministra są przyznawane doktorantom na wniosek rektora uczelni zaopiniowany przez radę podstawowej jednostki organizacyjnej, a w przypadku uczelni nieposiadającej podstawowej jednostki organizacyjnej – przez senat uczelni.

W tym celu rektor przekazuje wniosek wraz z dokumentami potwierdzającymi uzyskanie wybitnych osiągnięć ww. organom kolegialnym, które wyrażą opinię, czy przedstawione przez doktoranta osiągnięcia są wybitnymi osiągnięciami, o których mowa w rozporządzeniu oraz czy są związane ze studiami doktoranckimi odbywanymi przez doktoranta (z wyłączeniem osiągnięć w sporcie). W przypadku, gdy doktorant przedstawi osiągnięcia spoza katalogu wybitnych osiągnięć lub niezwiązane ze studiami doktoranckimi, opinia ta może być negatywna. Rektor uczelni przekazuje Ministrowi jedynie pozytywnie zaopiniowane wnioski.

Wnioski o stypendia ministra są przekazywane przez rektorów uczelni w terminie do 15 października 2017 r. W przypadku:

• uczelni nadzorowanych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego – wnioski przesyła uczelnia na adres Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego;
• uczelni wojskowych, służb państwowych, artystycznych, medycznych oraz morskich – wnioski przesyła uczelnia na adres ministerstw nadzorujących daną uczelnię (odpowiednio: Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Zdrowia lub Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej).

VII. Sposób oceny wniosków o stypendium ministra

Wnioski są oceniane metodą punktową. Punkty są przyznawane za poszczególne osiągnięcia naukowe, artystyczne lub osiągnięcia w sporcie. W celu oceny wniosków minister może powołać ekspertów. Po zakończeniu oceny Minister sporządza listę rankingową wniosków uszeregowaną według liczby punktów. Stypendium otrzymają doktoranci najwyżej ulokowani w tym rankingu; dany minister określi ich liczbę w ramach ustalonego w rozporządzeniu limitu.

VIII. Wysokość i liczba stypendiów ministra

Wysokość stypendium ustala właściwy minister, lecz nie może ona przekroczyć 25 000 zł. Limit liczby stypendiów jest określony dla każdego z ministrów nadzorujących uczelnie. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego może przyznać nie więcej niż 84 stypendia w danym roku kalendarzowym.

IX. Ogłoszenie listy stypendystów i wypłata stypendium ministra

Lista stypendystów jest ogłaszana na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra, który przyznał stypendium. Następnie do uczelni oraz doktorantów są wysyłane decyzje administracyjne w sprawie przyznania lub odmowy przyznania stypendium.

Stypendium wypłaca doktorantowi uczelnia ze środków finansowych przekazanych na ten cel przez ministra, który przyznał stypendium. Wypłata stypendium następuje jednorazowo na rachunek bankowy wskazany przez doktoranta albo w innej uzgodnionej formie, w terminie 14 dni od daty zaksięgowania środków na rachunku bankowym uczelni.

X. Wniosek o przyznanie stypendium

1. Wniosek przygotowuje uczelnia na podstawie kandydatury przedstawionej przez doktoranta.
2. Wniosek składa się z części formalnej (A) oraz części zawierającej wykaz wybitnych osiągnięć (B).
3. Osiągnięcia w części B wniosku – w ramach danej kategorii – powinny być oznaczone literami alfabetu.
4. Przez datę uzyskania osiągnięcia rozumie się dzień, miesiąc i rok.
5. Do wniosku przekazywanego właściwemu ministrowi NIE DOŁĄCZA SIĘ dokumentów potwierdzających uzyskanie wybitnych osiągnięć.