W związku z informacją przekazaną przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych pragniemy zwrócić uwagę na kwestię legalności pobytu studentów posiadających Kartę Polaka, której ważność wskazana na dokumencie upłynęła bądź wkrótce upływa.

Uprzejmie informujemy, że w związku z pandemią COVID-19 ustawodawca w art. 94 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 przedłużył ważność Kart Polaka, których termin upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 do upływu 3 miesięcy po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.

Mimo, iż z dniem 16 maja 2022 r. stan epidemii został zamieniony na stan zagrożenia epidemiologicznego – nadal pozwala on na przedłużenie ważności Kart Polaka na wyżej wymienionych warunkach. W związku z powyższym wszystkie Karty Polaka, których termin wskazany na dokumencie upłynął od wejścia w życie ww. ustawy, są z mocy prawa Kartami nadal ważnymi. 

Niewłaściwym wydaje się zatem uzależnianie jakichkolwiek uprawnień, w tym dotyczących prawa do studiowania w Polsce, od udowodnienia przez studenta przedłużenia ważności Karty Polaka.

Jednocześnie w związku z inwazją Rosji na Ukrainę i zawieszeniem pracy większości placówek w Ukrainie, a także pogorszeniem sytuacji pracy placówek konsularnych w Rosji i na Białorusi, możliwość aplikowania o Kartę w tych krajach została znacznie ograniczona lub jest niemożliwa. W związku z powyższym, uzależnianie praw studentów od okazania przedłużonej Karty Polaka, która jak wykazano powyżej jest z mocy prawa ważna, jest nie tylko nieuprawnione, ale także naraża studentów polskiego pochodzenia na pogorszenie sytuacji prawnej z przyczyn niezależnych od nich i niemożliwych do przewidzenia i zaradzenia we własnym zakresie.

Ponadto informujemy, że trwają prace nad wydaniem rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyznaczenia wojewody właściwego w zakresie prowadzenia postępowań o przyznanie lub przedłużenie ważności Karty Polaka, które pozwoli na składanie przez obywateli Ukrainy, Republiki Białorusi i Federacji Rosyjskiej wniosków 
o wydanie lub przedłużenie ważności Karty Polaka w każdym z urzędów wojewódzkich. Dzięki temu studenci z tych krajów nie będą musieli opuszczać Polski, aby złożyć wnioski o przedłużenie posiadanych Kart Polaka. W pewnej perspektywie czasowej wszyscy studenci będą mogli zatem wykazać się posiadaniem Karty Polaka z właściwym terminem ważności, bez konieczności powoływania się na przepisy szczególne.

Wobec powyższego zwracamy uwagę na konieczność uregulowania przez uczelnie statusu studentów posiadających Karty Polaka.