Konstytucja dla Nauki – krok w kierunku uniwersytetów przyszłości
21.09.2018
Międzynarodowa Konferencja Zarządzanie Uniwersytetem Przyszłości, odbywająca się na Uniwersytecie Jagiellońskim, była okazją do rozmowy środowiska akademickiego m.in. o kierunkach zmian nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce. Uczestnicy dyskutowali o transformacji uczelni i szansach w realizacji zmian systemowych będących konsekwencją wdrożenia Konstytucji dla Nauki. Ministerstwo nauki i szkolnictwa wyższego reprezentował wiceminister Piotr Müller.
Strategiczne zarządzanie uczelniami
Uczestnicy konferencji dyskutowali w ramach różnorodnych paneli i sesji tematycznych o kwestiach związanych z szeroko rozumianym zarządzaniem szkołami wyższymi.
- Niezwykle cieszy, że środowisko akademickie tak chętnie pochyla się nad tematami najważniejszymi z punktu widzenia polskiej nauki – a więc rozmawia o tym, jak tworzyć w Polsce uniwersytety przyszłości, prowadzące badania na najwyższym, światowym poziomie – mówił wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Müller. - Konstytucja dla Nauki to reforma, która powstawała w podobnym duchu, co dzisiejsza konferencja. Po pierwsze, ustawa na każdym etapie była tworzona w głębokim dialogu ze środowiskiem akademickim, po drugie reforma zwiększa samodzielność szkół wyższych w gospodarowaniu środkami finansowymi i kładzie nacisk na podniesienie poziomu badań naukowych oraz jakości kształcenia studentów i doktorantów. Naszym zamysłem od początku było to, by dać środowisku akademickiemu narzędzia, dzięki którym wspólnie będziemy tworzyć uniwersytety przyszłości – podkreślił Piotr Müller, podsekretarz stanu w resorcie nauki.
Wspólnota akademicka podmiotem i gospodarzem uczelni
Podmiotem i gospodarzem świata akademickiego jest cała wspólnota danej uczelni. Reforma poszerza jej autonomię i daje elastyczność w zakresie wewnętrznej struktury organizacyjnej. Aby uczelnia działała sprawnie, a wspólnota uczelniana mogła sama o sobie decydować, potrzebny jest statut, będący konstytucją danej szkoły wyższej. Ministerstwo postanowiło ograniczyć regulacje ustawowe do niezbędnego minimum (ustawa ureguluje jedynie centralne organy uczelni) i dać jeszcze więcej swobody akademikom w decydowaniu o sobie. To podstawa autonomii.
Na lepszym funkcjonowaniu uczelni skorzysta cała wspólnota akademicka. Jednak to nie koniec. Przyszłoroczny budżet przeznaczony na naukę i szkolnictwo wyższe zostanie zwiększony o ok. 1,3 mld złotych. Od 1 stycznia 2019 roku wszyscy nauczyciele akademiccy zarabiający pensję minimalną zostaną objęci podwyżkami. Średni wzrost wynagrodzenia minimalnego wyniesie ok. 800 złotych. Zmianę najbardziej odczują asystenci, wykładowcy i lektorzy, który mogą liczyć nawet na ponad 30-procentową podwyżkę.
Ponadto, akademicy będą mieli przed sobą nowe możliwości zawodowe, dzięki nowym ścieżkom kariery akademickiej. Nauczyciel akademicki będzie mógł być pracownikiem dydaktycznym, badawczym lub badawczo-dydaktycznym.
Wsparcie uczelni we wdrażaniu reformy
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wesprze uczelnie we wdrażaniu reformy. Resort nauki przygotował w tym celu szereg narzędzi. Pierwszym z nich jest Helpdesk – do którego można kierować pytania związane z Konstytucją dla Nauki (konstytucjadlanauki@nauka.gov.pl). Za jego pośrednictwem eksperci MNiSW udzielają odpowiedzi na pytania związane z reformą. Dodatkowo, odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania publikowane są na stronie www.konstytucjadlanauki.gov.pl w zakładce "Pytania i odpowiedzi”. Materiały na stronie są na bieżąco aktualizowane, a baza pytań systematycznie uzupełniana.
Zaplanowany jest także cykl spotkań dla uczelni publicznych i niepublicznych rozpoczęty we wrześniu 2018 r. Podczas każdego z dwudniowych spotkań uczestnicy zapoznają się z interpretacją przepisów przedstawioną przez ekspertów MNiSW oraz zadadzą pytania.
Ponadto, eksperci MNiSW przygotowali przewodnik ewaluacyjny, czyli opracowanie dotyczące zmian w zasadach ewaluacji jakości działalności naukowej. Znalazły się w nim informacje na temat istoty ewaluacji, przyczyn zmian dotychczasowego modelu, a także ogólnych i szczegółowych zasad nowego systemu ewaluacji. Zachęcamy do pobrania przewodnika: http://konstytucjadlanauki.gov.pl/ewaluacja-jakosci-dzialalnosci-naukowej-przewodnik.
Kolejną publikacją jest Przewodnik po reformie szkolnictwa wyższego i nauki – wyczerpujące i przystępne omówienie poszczególnych działów ustawy. Ten dokument wesprze codzienną pracę administracji uczelni oraz będzie rozwiewał wątpliwości pracowników dydaktycznych i naukowych.
Konstytucja dla Nauki – reforma powstała w oparciu o dialog
W tworzenie reformy na każdym etapie zaangażowani byli przedstawiciele środowiska akademickiego. Reformę nauki i szkolnictwa wyższego poparły liczne gremia.
Listę poparć dla Konstytucji dla Nauki można znaleźć tutaj: http://konstytucjadlanauki.gov.pl/o-ustawie#poparcie.