Rozwój szkolnictwa zawodowego to jeden z priorytetów Ministerstwa Edukacji i Nauki. Kształcenie młodych ludzi zgodnie z potrzebami nowoczesnej gospodarki, którzy na edukacyjnej ścieżce będą zdobywać również praktyczne umiejętności, jest kluczowe w kontekście przygotowywania kadr dla rynku pracy w Polsce. 

Szkolnictwo branżowe i techniczne – zmiany systemowe

MEiN kontynuuje reformę kształcenia zawodowego rozpoczętą w 2019 roku. O działaniach resortu edukacji w tym zakresie mówiła podczas spotkania wiceminister Marzena Machałek. 

– Pierwszym aspektem było przygotowanie zmian ustawowych, które spowodowałyby systemowe podejście do nowoczesnego przygotowania młodych ludzi do zawodu na różnych poziomach. Chodziło głównie o kształcenie branżowe i techniczne. W 2019 roku wprowadzono ustawę, która bardzo mocno wiązała szkoły z rynkiem pracy – zobowiązywała ona do tego, by szkoły współpracowały z pracodawcami. 

Monitorowanie rynku pracy – oferta szkół odpowiadająca zapotrzebowaniu branż

Wiceminister Marzena Machałek wspomniała także o zamianach w podstawie programowej kształcenia w zawodach oraz prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

– Te zawody szczególnie istotne na krajowym rynku pracy są dodatkowo finansowane zwiększoną subwencją – jest to ok. 1300 zł na ucznia. Ta prognoza jest ogłaszana co roku, jest modyfikowana. W tej chwili mamy 33 zawody. Wśród nich jest m.in. operator maszyn, technik gospodarki odpadami ale też automatyk, elektromechanik, technik mechatronik i technik programista. Ta prognoza jest bardzo istotnym elementem.

– Za nami i przed nami duże zmiany i musimy na tyle kształtować ten system kształcenia branżowego i technicznego, który przygotuje młodych ludzi do tego, by mogli w sposób efektywny później się do tego rynku pracy dostosowywać. Dlatego też przygotowaliśmy strategię umiejętności, która w oparciu o diagnozę i przewidywania opisuje, jakie umiejętności do 2030 roku będą potrzebne na polskim rynku pracy – dodała Sekretarz Stanu w MEiN.

Branżowe Centra Umiejętności

Wiceminister Machałek nawiązania również do projektu utworzenia Branżowych Centrów Umiejętności.

– To projekt, na który przewidzieliśmy 1,4 mln zł. We wrześniu ubiegłego roku ogłosiliśmy konkurs na utworzenie 120 centrów umiejętności. W dwóch pierwszych edycjach wyłoniliśmy 89 beneficjentów, którzy zostali zakwalifikowani do finansowania. W tej chwili mamy podpisanych 20 umów, 30 jest w przygotowaniu. To jest bardzo trudny projekt, ponieważ wymaga konkretnej realizacji konkretnych wskaźników i konkretnych działań. To budowa i przebudowa tych centrów. To mają być wiodące ośrodki dla danych branż. Te ośrodki mają działać innowacyjnie, wdrożeniowo. Będą skierowane zarówno do uczniów, jak i osób dorosłych, studentów, doktorantów. I jest tu konieczność powiązania zarówno szkoły jak i branży, ale we współpracy z uczelniami. 

• Więcej na temat BCU

Koordynowanie i monitorowanie działań regionalnych

Kolejnym istotnym elementem w kontekście przygotowywania kadr dla nowoczesnej gospodarki jest wspieranie województw w dobrej koordynacji działań związanych z kształtowaniem szkół i zawodów w poszczególnych regionach naszego kraju. Równie ważna jest potrzeba dostosowania oferty kształcenia zarówno w stosunku do dzieci i młodzieży, ale także ludzi dorosłych. Będą temu służyły Wojewódzkie Zespoły Koordynacji ds. kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie. 

– Budżet tego projektu to 344 mln zł. Od roku pracujemy z poszczególnymi przedstawicielami województw nad powołaniem zespołów koordynujących, by oferta kształcenia branżowego i technicznego oraz osób dorosłych odpowiadała potrzebom rynku pracy. To jest bardzo ważne zadanie, ponieważ nasza gospodarka jest jedną z najlepiej rozwijających się gospodarek w Europie, a nawet na świecie. I problemem nie będzie rozwój, ale problemem będą kadry. I my musimy w sposób mądry te kadry przygotowywać. Bez współpracy z pracodawcami będzie to niemożliwe. Bez koordynacji na poziomie województw również – podkreślała wiceminister Marzena Machałek.

Wykwalifikowani specjaliści dla potrzeb nowoczesnej gospodarki – działania regionalne

System koordynacji i monitorowania regionalnych działań na rzecz kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie będzie tworzony z myślą o przygotowaniu nowoczesnej kadry dla poszczególnych branż adekwatnie do zróżnicowanych potrzeb na pracowników, specjalistów i ekspertów każdego regionu Polski. 

Co jest kluczowym elementem systemu?

Strategiczne planowanie i koordynacja współpracy różnych instytucji będących częścią odrębnych struktur polityki publicznej. We wszystkich województwach zostaną wdrożone Zintegrowane Strategie Umiejętności na poziomie regionalnym. 

Jak będzie zbudowany system?

Powstanie 16 Wojewódzkich Zespołów Koordynacji ds. kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie. 

Kto może tworzyć Wojewódzkie Zespoły Koordynacji?

WKZ będą organizowane przez organy wykonawcze samorządów województw:

• urząd marszałkowski
• wojewódzki urząd pracy
• placówkę doskonalenia nauczycieli
• spółkę samorządową

W skład zespołów będą wchodzić przedstawiciele kluczowych interesariuszy procesów rozwoju umiejętności w ramach 5 filarów:

• oświata
• rynek pracy i gospodarka 
• zarządzanie strategiczne 
• fundusze europejskie 
• dialog społeczny  

Pięć województw – dolnośląskie, lubuskie, małopolskie, opolskie i podlaskie – będzie realizowało projekty w partnerstwie, m.in. z uczelniami.

Główne cele WKZ

• Wspieranie polityki edukacyjnej województwa na potrzeby przygotowania kadr dla gospodarki regionu.
• Koordynacja działań w zakresie doradztwa zawodowego w regionach dla uczniów, studentów oraz osób dorosłych.
• Promocja kształcenia zawodowego oraz idei uczenia się przez całe życie. 

Główne zadania WKZ

• Analizy, badania, raporty w zakresie jakości systemu kształcenia zawodowego w poszczególnych województwach.
• Baza inicjatyw, działań i podmiotów realizujących kształcenie zawodowe oraz aktywnie zatrudniających pracodawców.
• Regionalne fora edukacyjne we współpracy z przedstawicielami szkół wyższych i pracodawców.
• Sieć współpracy szkół branżowych, szkół wyższych i edukacji pozaformalnej. 
• Działania pilotażowe w zakresie doradztwa zawodowego. 
• Materiały merytoryczne dla doradców zawodowych i nauczycieli zawodu
• Działania promujące kształcenie zawodowe i uczenie się przez całe życie.

Maksymalna kwota dofinansowania każdego WKZ to 21,5 mln zł . Całkowity budżet projektu: 344 mln zł.