Szubienica funkcjonowała w Żaganiu od XVI do XVIII w. Naukowcy szacują, że w sumie pozbawiono tam życia kilkadziesiąt osób. Skazańców wieszano lub ścinano. W tym roku w czasie wykopalisk uwagę archeologów przykuło znalezisko w postaci dwóch łańcuchów egzekucyjnych.

"Z jednego z nich zachowało się zaledwie pojedyncze ogniwo, ale drugi składający się z już czterech jest najprawdopodobniej kompletny. Łańcuchy egzekucyjne należą do niezwykle rzadkich znalezisk, dotychczas z terenu Polski znane są jedynie dwa kompletne tego typu przedmioty" - opowiada PAP kierownik projektu badawczego, dr Daniel Wojtucki z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Do czego służyły łańcuchy? Stosowano je zamiast sznura w czasie egzekucji. Po jej wykonaniu skazańców nie zdejmowano z szubienicy od razu - wisieli na szubienicy ku przestrodze gawiedzi. Część badaczy uważa, że ponieważ powrozy nie były zbyt wytrzymałe i dość szybko zwłoki spadały na ziemię, zaczęto stosować bardziej trwałe łańcuchy.

Według innych - na przykład Magdaleny Majorek, która kieruje wykopaliskami w Żaganiu wspólnie z Bartoszem Świątkowskim, archeologiem z Uniwersytetu Gdańskiego - stosowano je głównie w przypadku osób, które dopuściły się poważniejszych przestępstw.

"Łańcuchy tego typu uciskały krtań, dlatego sposób zadania śmierci był bardzo dotkliwy" - dodaje badaczka.

Jak ustalili naukowcy, jeden z łańcuchów wykorzystano w czasie wykonywania kary śmierci przez powieszenie wydanego we wrześniu 1716 r. przez Praską Izbę Apelacyjną. Dr Wojtucki szacuje, że egzekucja miała miejsce na przełomie 1716 i 1717 r.

Podczas majowych wykopalisk wydobyto też w obrębie szubienicy kilka tysięcy kości, które zostaną wkrótce przebadane przez antropologów - wszystko w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, którego szefem jest dr Daniel Wojtucki z Uniwersytetu Wrocławskiego. Archeolodzy natrafili również na kilkanaście żelaznych skobli, służących do mocowania do belek szubienicznych powrozów lub łańcuchów.

Archeolodzy odkopali w tym roku także jednego z pochowanych skazańców, którego na mocy wyroku ścięto. Jego głowę umieszczono na wysokości stóp.

Tuż obok szubienicy chowano nie tylko przestępców, ale - jak udało się ustalić naukowcom - również samobójców. Dla nich nie było miejsca na przykościelnym cmentarzu. W tym roku odkryto dwa pochówki tego typu. Zmarłych pochowano tam w równoległych rzędach i z zachowaniem odpowiednich odstępów - takiego porządku nie było w przypadku sąsiadującej kwatery skazańców.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski