Potencjał i wyzwania polskiej nauki

Minister Dariusz Wieczorek złożył wizyty w Szczecinie, Łodzi, Wrocławiu, Katowicach, Poznaniu, Lublinie, Krakowie, Białymstoku, Zielonej Górze, Gdańsku, Warszawie, Olsztynie, Rzeszowie, Opolu, Kielcach oraz Bydgoszczy. Bezpośrednie spotkania ministra nauki ze społecznością akademicką stanowiły doskonałą okazję do omówienia zagadnień związanych ze stanem szkolnictwa wyższego w Polsce.

- Jeden wniosek płynie z tych wyjazdów jasny i prosty: mamy wspaniałą kadrę akademicką, mamy wspaniałych badaczy, wspaniałych naukowców. Mamy świetnie wyposażone uczelnie. (…) Naprawdę nie mamy się czego wstydzić.”- powiedział minister podczas konferencji prasowej.

Zdaniem ministra Dariusza Wieczorka, by potencjał polskich uczelni mógł się dalej rozwijać, niezbędne będą zmiany w Ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Minister Dariusz Wieczorek mówił m.in. o planowanych zmianach w zakresie podniesienia statusu doktorantów, zwiększeniu środków na badania i rozwój, czy poprawie sytuacji socjalnej studentów. Nowelizacja ustawy ma na celu dostosowanie przepisów do współczesnych wyzwań oraz potrzeb całej społeczności akademickiej.

Jakość kształcenia

Najważniejszym postulatem płynącym z uwag zgłaszanych w całej Polsce jest jakość kształcenia- stwierdził Dariusz Wieczorek. Wskazał, że celem nowelizacji będzie przywrócenie prestiżu studiowania na każdej uczelni publicznej i niepublicznej.

- Przede wszystkim stawiamy na jakość nauczania w trosce o obecnych i przyszłych studentów. Jakość, a nie liczba uczelni jest dla nas sprawą kluczową. – powiedział kilka tygodni temu minister podczas spotkania ze studentami Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Podczas konferencji prasowej dodał, że obecnie w Polsce funkcjonuje blisko 400 uczelni, które łącznie kształcą około 1 300 000 studentów.

Wyrównanie szans w studiowaniu

Kolejnym z głównych celów proponowanych zmian jest wzmocnienie wsparcia finansowego dla studentów, w tym zwiększenie dostępności stypendiów i zapomóg, aby umożliwić większej liczbie młodych ludzi podjęcie i kontynuowanie studiów. Według ministra musi być też jasna informacja o dostępnych grantach i dofinansowaniach. Wsparcie powinno być udzielane nie tylko za osiągnięcia naukowe, ale także kulturalne i za aktywność w życiu społecznym.

Budowa i remonty akademików

Jednym w tematów najczęściej podnoszonym przez studentów podczas spotkań była konieczność budowy i modernizacji akademików. Pytania o domy studenckie padało niemal na każdym otwartym spotkaniu. Minister wyjaśniał, że poprawa infrastruktury mieszkalnej jest niezbędna zarówno do zachęcenia potencjalnych studentów do studiowania, jak i do budowania reputacji uczelni jako atrakcyjnego miejsca nauki i życia społecznego.

Dariusz Wieczorek stwierdził, że proponowane zmiany przyczynią się do poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce.

Konsolidacja uczelni

Minister Dariusz Wieczorek zwracał także uwagę na wyzwanie, jakim jest spadająca liczba studentów. Zachęcał do rozważenia perspektywy łączenia uczelni, co mogłoby przyczynić się do podnoszenia jakości kształcenia.

– Dzisiaj musimy tworzyć większe podmioty, większe uczelnie, aby miały większy potencjał naukowy. Wtedy będą  mogły współpracować z uczelniami zagranicznymi i skuteczniej wykorzystywać potencjał i bazę do badań i nauki. Jak zapowiedzieliśmy wszystkim rektorom, będziemy wspierali wszelkie działania konsolidacji uczelni. Nie ma powodu, żeby w jakimkolwiek wojewódzkim mieście funkcjonowały np. dwa uniwersytety – mówił minister Dariusz Wieczorek.

Minister podkreślił, że nikogo nie będzie zmuszać do zmian,  a uczelnie, które zdecydują się na konsolidację, będą mogły liczyć na zwiększenie subwencji o 10% oraz okres przejściowy, który pozwoli na zarządzenie kwestiami administracyjno-organizacyjnymi.

Wzrost nakładów na projekty badawcze i współpraca międzynarodowa

Szef resortu nauki mówił również o konieczności większego wykorzystywania środków europejskich na badania i naukę. Podkreślał, że fundusze unijne stanowią znaczące źródło wsparcia finansowego dla polskich uczelni i instytucji badawczych, umożliwiając realizację ambitnych projektów naukowych oraz rozwój polskich technologii.

Minister wskazywał, że lepsze wykorzystanie dostępnych środków europejskich może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności polskich uczelni na arenie międzynarodowej. – Musimy wrócić do Europy, musimy dzisiaj, jako Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, mieć silne przedstawicielstwo w Unii Europejskiej, bo tam się rozgrywa cała batalia o środki na naukę i rozwój  – mówił minister Wieczorek.

Minister podkreślił, że uczestnictwo w pracach Unii Europejskiej ważne jest także w perspektywie długoterminowej, szczególnie w kontekście funduszy na rok 2027 i kolejne lata.

Zmiany w systemie oceny ośrodków akademickich

Za kolejny obszar działań Minister Nauki wskazał system punktacji i oceny ośrodków akademickich. Dariusz Wieczorek zapowiedział, że zmiany będą zmierzały do systemów indywidualnej oceny uczelni, a nie jak dotychczas systemu punktowego.

Apel o współpracę

Środowisko musi ze sobą współpracować, musi być głośno o osiągnięciach polskich naukowców. Nie możemy się bać pokazywać tego, co robimy - mówił Minister Nauki. Podkreślał, że uczelnie powinny ze sobą współpracować i wspierać się również we wzajemnym wykorzystywaniu swojej infrastruktury uczelnianej.

Pokazywano mi na niektórych uczelniach laboratoria i nikogo tam nie było. Dlatego namawiam – przestańmy rozmawiać o budowie kolejnych obiektów, często zupełnie niepotrzebnych. Spróbujmy zobaczyć, czy na uczelniach z danego terenu nie ma już tego sprzętu. Po prostu ze sobą współpracujmy, to wtedy to zaplecze będzie efektywnie wykorzystywane – mówił minister nauki Dariusz Wieczorek.

Podczas konferencji prasowej w resorcie nauki padło wiele pytań od dziennikarzy między innymi o nowelizacje ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, o przyszłości PAN czy o kierunki medyczne bez pozytywnej opinii PKA.

Zapraszamy do obejrzenia transmisji.