Nauczyciele akademiccy mogą stosować 50% kosztów uzyskania przychodów od całości wynagrodzenia

28.08.2019

W art. 116 ust. 7 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w sposób jasny i precyzyjny określono, że wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego jest działalnością twórczą o indywidualnym charakterze. Zatem nauczyciele akademiccy mogą stosować 50 % koszty uzyskania przychodów od całości wynagrodzenia.

grafika przewodnik po systemie szkolnictwa wyższego i nauki

Zgodnie z wyjaśnieniami Ministra Finansów przedstawionymi w piśmie z dnia 15 lutego 2019 r., na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: ,,ustawa PIT'”, koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami wynoszą 50% uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy PIT, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Minister Finansów potwierdził, że z art. 116 ust. 7 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wynika, że wykonywanie obowiązków nauczyciela akademickiego stanowi działalność twórczą o indywidualnym charakterze, o której mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Powyższy przepis literalnie wskazuje, że praca nauczyciela akademickiego ma twórczy, indywidualny charakter, a ustawowy zakres obowiązków nauczycieli akademickich wymaga podejmowania we wszystkich obszarach aktywności zawodowej (całość wykonywanych obowiązków nauczyciela akademickiego) działalności twórczej (utwór) w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zakresem podmiotowym powyższej regulacji objęto wszystkich nauczycieli akademickich, niezależnie od podstawy prawnej zatrudnienia oraz rodzaju uczelni. W myśl art. 128 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, nauczyciel akademicki (z wyjątkiem rektora) podlega ocenie okresowej, w szczególności w zakresie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 115 tej ustawy, oraz przestrzegania przepisów o prawie autorskim, a także o własności przemysłowej.

Ponadto Minister Finansów poinformował Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, że przygotowuje w tej sprawie interpretację ogólną, która jest opracowywana w duchu „polityki 3P" (przejrzystość, prostota i przyjazność systemu podatkowego). Jej celem jest zatem określenie prostych i zrozumiałych dla pracodawców i zatrudnianych przez nich twórców zasad stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów. Oczekiwanym przez Ministra Finansów efektem tych wyjaśnień jest niedopuszczenie do powstania barier biurokratycznych oraz ułatwienie stosowania prawa podatkowego płatnikom podatku dochodowego.

Opierając się na wyżej wymienionych zasadach przygotowania interpretacji, przepisy ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w szczególności art. 115 (obowiązki nauczyciela akademickiego), art. 116 ust. 7 (twórczy, indywidualny charakter całości pracy nauczyciela akademickiego) oraz art. 128 ust. 1 (ocena pracy nauczyciela akademickiego w obszarze prawa autorskiego) zostały uznane przez Ministra Finansów za wystarczające do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z treścią art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT, do całości wynagrodzenia nauczyciela akademickiego.

Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że 50% koszty uzyskania przychodu można zastosować od całości przychodów ze stosunku pracy nauczyciela akademickiego, w tym za okres urlopu wypoczynkowego lub innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 12 wskazuje, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń
w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy również wyjaśnić, że uregulowanie znajdujące się w art. 116 ust. 7 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, odnosi się wyłącznie do nauczycieli akademickich, tj. osób zatrudnionych w uczelni na podstawie stosunku pracy i nie znajduje zastosowania w przypadku osób realizujących zajęcia dydaktyczne lub wykonujących badania naukowe w ramach umów cywilnoprawnych, tj. nieposiadających statusu nauczyciela akademickiego. W stosunku do powyższych osób można zastosować 50% koszty uzyskania przychodu, jednakże wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy PIT. Wówczas podwyższone koszty uzyskania przychodu stosuje się tylko w odniesieniu do czasu pracy ściśle związanego z czasem pracy poświęconym na czynności twórcze.

Decyzja w tym zakresie pozostaje w gestii uczelni i powinna wynikać z umowy.

Jednocześnie zachęcamy do zapoznania się z treścią następujących komunikatów dot. zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów:

Ponadto, informujemy, że dostępna jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dn. 13-03-2019 sygn. 0112-KDIL3-3.4011.14.2019.1.MM w sprawie możliwości zastosowania 50% kosztów przez nauczyciela akademickiego – link

W przypadku wątpliwości dotyczących stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów należy zwracać się do organu właściwego do interpretowania przepisówo podatku dochodowym, tj. do Ministra Finansów.

Zachęcamy również do śledzenia strony internetowej MF na której w zakładce „Komunikaty” powinna zostać umieszczona aktualna informacja, dotycząca opracowanej w powyższym zakresie interpretacji ogólnej: https://www.podatki.gov.pl/.