60 lat programu NATO Science for Peace and Security

Finansowanie, fachowe doradztwo i wsparcie dostosowanych do potrzeb, istotnych dla bezpieczeństwa działań odpowiadających strategicznym celom NATO to główne założenia programu, który został powołany w 1958 roku. 

-  Program NATO „Nauka dla Pokoju i Bezpieczeństwa” (…) ma być platformą dialogu  pomiędzy rożnym środowiskami eksperckimi i naukowymi oraz przynosić wymierne korzyści  w postaci ciekawych i nowatorskich produktów, którymi może być zainteresowany Sojuszu Północnoatlantycki. Trudno zadbać o lepszy kontekst do podobnych rozmów niż spotkanie w Akademii Sztuki Wojennej, uczelni będącej naturalnym środowiskiem zarówno dla naukowców jak i oficerów, których na co dzień zajmują kwestie bezpieczeństwa w różnych jego wymiarach i aspektach. – powiedział witając uczestników rektor-komendant Akademii Sztuki Wojennej – gen. bryg. dr inż. Ryszard Parafianowicz.

Wśród tegorocznych priorytetów programu można wymienić cyberbezpieczeństwo, walkę z terroryzmem, rolę kobiet w siłach zbrojnych oraz bezpieczeństwo energetyczne. Priorytetem, który dominuje w ostatnich latach jest również rozminowywanie. Zostały one opracowane w 2013 roku w oparciu o Koncepcję strategiczną NATO z 2010 roku. W ciągu ostatniej dekady program zainicjował prawie 800 wspólnych działań wśród 29 państw członkowskich i 41 krajów partnerskich, od cyberobrony w Jordanii po humanitarne rozminowywanie na Ukrainie. Tylko w 2017 roku sfinansowanych zostało 65 projektów, a budżet programu w wynosił 11,3 mln euro. Działania te finansowane są z budżetu cywilnego NATO. 

- Uważam, że z naszej strony udział polskich instytucji w Programie poprawił promocję polskich osiągnięć naukowych, które są wykorzystywane do ratowania życia i wspierania rozwoju na świecie. Nasz kraj konsekwentnie wspiera wzmacnianie stosunków na linii: NATO - kraje partnerskie, mając na względzie zarówno współpracę naukową jak i wojskową. Nasze wspólne wysiłki służą zapewnieniu stabilności w strefie euroatlantyckiej zgodnie z zasadą 360 stopni. Priorytetowe obszary współpracy powinny odzwierciedlać dzisiejsze zagrożenia i wyzwania związane z bezpieczeństwem, takie jak na przykład: zagrożenia cybernetyczne, wyzwania hybrydowe oraz bezpieczeństwo energetyczne – powiedział podczas wystąpienia otwierającego wiceminister spraw zagranicznych, Bartosz Cichocki. 

W Polsce o programie SPS

Program SPS ma duże znaczenie dla wzmocnienia poziomu innowacyjności oraz umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego oraz nauki, a także dla budowania trwałych struktur i sieci współpracy z partnerami zagranicznymi. Głównym celem wydarzenia była popularyzacja programu wśród polskich i zagranicznych podmiotów potencjalnie zainteresowanych współpracą przy realizacji międzynarodowych projektów o charakterze naukowym i szkoleniowym. W wydarzeniu uczestniczyli liczni przedstawiciele polskiego i zagranicznego świata nauki, w szczególności z instytutów naukowych realizujących projekty w ramach programu.

- Polska jest dziś nie tylko dumnym członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego, ale również krajem, który rozpoczął realizację ambitnej reformy systemu szkolnictwa wyższego i nauki, tzw. Konstytucji dla Nauki. Reforma ta obejmuje umiędzynarodowienie oraz zwiększenie poziomu innowacyjności polskiej nauki i szkolnictwa wyższego, m.in. poprzez podniesienie poziomu badań, współpracę z gospodarką oraz interdyscyplinarność nauczania. – powiedział podczas wydarzenia dr Piotr Dardziński, sekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Uczestnicy dyskutowali o współpracy między państwami członkowskimi NATO i krajami partnerskimi w oparciu o badania naukowe, innowacje technologiczne i wymianę wiedzy. W alei wystawienniczej zaprezentowało się blisko dwadzieścia podmiotów naukowych i gospodarczych, związanych przede wszystkim  z obszarem bezpieczeństwa i obronności. Wśród wystawców znalazły się instytuty badawcze wojskowych i cywilnych, instytucje naukowe, uczelnie wojskowe oraz firmy związane z Polską Grupą Zbrojeniową.

- W MON mamy przeświadczenie, że myśl technologiczna i wynalazki wpływają na rozwój całego kraju. Jesteśmy jednym z nielicznych krajów NATO, który wydaje rokrocznie dwa procent PKB na cele obronne. Mamy stabilny plan dojścia do poziomu 2,5 procent. Ma to znamienny wpływ na poziom wydatków przeznaczonych na prace badawcze i rozwojowe. Zgodnie bowiem z polskim ustawodawstwem –  kotwica budżetowa zakłada, że minister musi przeznaczać z tej kwoty 2,5 procent na prace badawcze i rozwojowe. To stosunkowo duże środki. W przyszłym roku będzie to ponad miliard sto milionów złotych, czyli przeszło 250 mln euro. – powiedział Tomasz Zdzikot, sekretarz stanu Ministerstwie Obrony Narodowej. Aktywnie uczestniczymy w projektach międzynarodowych np. PESCO, w ramach EDA. Do tej pory w programie SPS udział brało pięć polskich podmiotów, w tym Wojskowa Akademia Techniczna. Mam nadzieję, że dzisiejszy dzień to szansa na zbudowanie kolejnych konsorcjów i zgłaszanie kolejnych inicjatyw. – dodał wiceminister Tomasz Zdzikot.

Konferencję uświetnili swoją obecnością eksperci w zakresie m.in. bezpieczeństwa, innowacji i współpracy międzynarodowej. W sesji otwarcia słowo wstępne wygłosili dr Antonio Missiroli ‒ zastępca sekretarza generalnego NATO do spraw nowych wyzwań bezpieczeństwa, dr Piotr Dardziński – sekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Tomasz Zdzikot – sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Bartosz Cichocki – podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych oraz gen. bryg. dr inż. Ryszard Parafianowicz ‒ rektor-komendant Akademii Sztuki Wojennej.