Kwalifikacje pedagoga specjalnego

Kwalifikacje pedagoga specjalnego

Pojęcie pedagogiki specjalnej jest pojęciem pojemnym, jednak należy łączyć je z następującymi kierunkami studiów/ specjalizacjami:

1. Rewalidacja (niegdysiejsza nazwa „pedagogiki specjalnej”);
2. Resocjalizacja;
3. Surdopedagogika;
4. Tyflopedagogika;
5. Oligofrenopedagogika;
6. Edukacja i terapia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu;
7. Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną;
8. Pedagogika resocjalizacyjna;
9. Pedagogika zdolnych i uzdolnionych;
10. Logopedia tylko jeśli są to studia pięcioletnie, dające tytuł magistra pedagogiki specjalnej ze specjalnością logopedia;
11. Pedagogika korekcyjna.

Nauczyciel po 31 sierpnia 2026 r., który nie będzie posiadał kwalifikacji nie będzie mógł dalej pracować na tym stanowisku. Warunkiem pozostania na stanowisku jest uzupełnienie do tego czasu wykształcenia do poziomu wymaganego przepisami. Temu właśnie służy okres przejściowy.

Tak, osoba, która ukończyła studia podyplomowe z zakresu edukacji integracyjnej będzie spełniała przedmiotowy warunek.

Tak i w związku z tym przepisy nie dotyczą szkół specjalnych, a więc również nie dotyczą szkół w podmiotach leczniczych.

Tak, jest konieczne.

Nie jest. Utworzenie stanowiska pedagoga specjalnego ma celu poszerzenie obecnie istniejącego katalogu stanowisk. Pedagodzy specjalni będą pracować w szkołach we współpracy z innymi specjalistami, w tym z pedagogami szkolnymi.

Tak, jeśli studia z terapii pedagogicznej były realizowane w ramach studiów z pedagogiki specjalnej, np. pedagogika specjalna – terapia i diagnoza pedagogiczna albo w trakcie studiów prowadzone były zajęcia z pedagogiki specjalnej. Jeśli w ramach studiów z terapii pedagogicznej nie było zajęć z pedagogiki specjalnej, to takie studia nie mieszczą się w katalogu, a osoba posiadająca takie wykształcenie może zostać zatrudniona w przedszkolu/ szkole na stanowisku specjalisty terapeuty pedagogicznego.

Tak, jeśli studia z socjoterapii były realizowane w ramach studiów z pedagogiki specjalnej.

Tak, specjalistów zatrudnia się w publicznych i niepublicznych:

• przedszkolach niebędących przedszkolami specjalnymi, 
• szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach oraz branżowych szkołach I stopnia, które nie są szkołami specjalnymi,
• szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej lub liceum ogólnokształcącego,
• zespołach, w skład których wchodzą wymienione wyżej przedszkola lub szkoły.

Etat specjalisty w przedszkolu lub szkole niepublicznej należy wyliczyć w taki sam sposób, jak oblicza się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz na potrzeby Systemu Informacji Oświatowej (szczegółowy opis - punkt 1.2. Tygodniowy wymiar zajęć, akapit 5, zaczynający się od słów „W przypadku świadczenia pracy w oparciu o umowy o pracę…”).

Tak, prowadzenie zajęć rewalidacyjnych jest jednym z zadań pedagoga specjalnego, realizowanych w ramach jego pensum, więc te godziny wlicza się do wymiaru zatrudnienia specjalistów. Należy jednak zwrócić uwagę, że poza prowadzeniem zajęć rewalidacyjnych pedagog specjalny posiada jeszcze szereg innych zadań (określonych w § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych (Dz.U. poz. 1610).

Jeśli spełnione są limity określone w przepisach, to podział etatów specjalistów pomiędzy poszczególne jednostki wchodzące w skład zespołu zależy od Państwa i powinien wynikać z potrzeb poszczególnych jednostek.

Tak, przepisy określają jedynie minimalną liczbę etatów specjalistów i nie wskazują maksimum, co oznacza, że można zatrudniać specjalistów w liczbie etatów wyższej niż określona w przepisach. Decydujące są tutaj potrzeby dzieci/ uczniów w przedszkolu/ szkole.

Kalkulując łączną liczbę etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych w przedszkolu, szkole lub zespole należy uwzględniać łączną liczbę etatów ww. zatrudnionych specjalistów, a nie rodzaj zajęć i czynności przez nich realizowanych. Specjaliści powinni być zatrudniani zgodnie z potrzebami przedszkola lub szkoły z uwzględnieniem art. 42 d  oraz  art. 42 ust. 1-2 i 7 pkt 3 lit. b  ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2021 r. poz. 1762, z późn. zm.). 

Tak, będą mogli.

Zgodnie z przepisami art. 42d ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela nauczycieli specjalistów zatrudnia się w przedszkolach, a nie innych formach wychowania przedszkolnego. W związku z powyższym dzieci, które realizują wychowanie przedszkolne w innych formach wychowania przedszkolnego, nie wlicza się do liczby dzieci/uczniów, na podstawie której określa się minimalną liczbę etatów nauczycieli specjalistów.

W takim przypadku 25% wymiaru zatrudnienia specjalistów oblicza się od minimum określonego w przepisach, a nie od faktycznego wymiaru zatrudnienia specjalistów.
 

Kalkulując łączną liczbę etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych w przedszkolu, szkole lub zespole należy uwzględniać łączną liczbę etatów ww. zatrudnionych specjalistów, a nie rodzaj zajęć i czynności przez nich realizowanych. Specjaliści powinni być zatrudniani zgodnie z potrzebami przedszkola lub szkoły z uwzględnieniem art. 42 d  oraz  art. 42 ust. 1-2 i 7 pkt 3 lit. b  ustawy – Karta Nauczyciela, a przydział zajęć i czynności w ramach obowiązkowego tygodniowego wymiaru zajęć musi być zgodny z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych, z uwzględnieniem przepisów  rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1280) oraz rozporządzenia  Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r.  w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych,  niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1309).

Zajęcia logopedyczne przydzielane są nauczycielom-logopedom, których obowiązkowy wymiar zajęć określony jest przez organ prowadzący  (na podstawie art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. b ustawy – Karta Nauczyciela), w wymiarze tygodniowym, który nie może przekroczyć 22 godzin.

Nie, zajęcia rewalidacyjne mogą być prowadzone przez wszystkich nauczycieli posiadających odpowiednie kwalifikacje. Przydzielanie wszystkich zajęć rewalidacyjnych pedagogowi specjalnemu nie jest właściwą praktyką, gdyż znacząco utrudnia bądź uniemożliwia realizację pozostałych zadań przypisanych do tego stanowiska.

Nie, zgodnie z § 3 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. poz. 1635), zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka realizuje zespół, w skład którego wchodzą pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, psycholog, logopeda oraz inni specjaliści w zależności od potrzeb.

Nie, przedszkole lub szkoła zatrudnia specjalistów zgodnie z potrzebami dzieci lub  uczniów, co oznacza, że nie jest konieczne zatrudnianie wszystkich wymienionych 
w przepisach nauczycieli specjalistów. Wyjątek od powyższej zasady stanowią przedszkola 
i szkoły oraz zespoły przedszkoli i szkół, w których jest powyżej 50 odpowiednio dzieci/uczniów. W takich jednostkach konieczne jest zatrudnienie pedagogów specjalnych 
i psychologów w wymiarze 25% minimalnego limitu zatrudnienia specjalistów dla jednostki 
o danej liczebności dzieci/ uczniów. O przydziale pozostałych etatów pomiędzy poszczególnych nauczycieli specjalistów decyduje dyrektor danego przedszkola, szkoły lub zespołu zgodnie z potrzebami dzieci/ uczniów.

Nie. Można zaokrąglać jedynie w górę. W omawianym przypadku zaokrąglenie regułą matematyczną spowoduje, że wymiar etatu psychologa lub pedagoga specjalnego wyniesie ok. 24,24%, a więc mniej niż 25%.

W przypadku zespołu szkół wymiar zatrudnienia liczy się w stosunku do łącznej liczby uczniów uczęszczających do szkół wchodzących w skład zespołu. O podziale liczby godzin realizowanych przez nauczyciela pedagoga i nauczyciela psychologa w poszczególnych szkołach decyduje dyrektor zespołu.

Tak, zadania pedagoga specjalnego można powierzyć kilku nauczycielom pedagogom specjalnym.
 

Zapewnienie wymiaru etatu nauczyciela psychologa oraz nauczyciela psychologa w ramach łącznej liczby etatów nauczycieli specjalistów wynika z przepisów, które wchodzą w życie 1 września 2022 r. Dyrektor przedszkola, szkoły lub zespołu może zatrudnić innych nauczycieli specjalistów, zgodnie z potrzebami dzieci/uczniów, także w wymiarze przekraczającym minimalną liczbę etatów określoną w przepisach. Nie zwalnia go to jednak z obowiązku zatrudnienia nauczyciela psychologa i nauczyciela pedagoga specjalnego w odpowiednim wymiarze godzin. Należy wskazać, że w przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły możliwe jest zatrudnienie osób, które nie posiadają wymaganych prawem kwalifikacji:

• osoby legitymującej się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającej przygotowania pedagogicznego, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie pierwszego roku pracy - art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, z późn. zm.), 
• nauczyciela bez wymaganych kwalifikacji, za zgodą kuratora oświaty – art. 10 ust. 9 ustawy – Karta Nauczyciela,
• osoby niebędącej nauczycielem, posiadającej przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć, za zgodą kuratora oświaty - art. 15 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.).