- Wybór prof. Pawła Rowińskiego na prezesa Europejskiej Federacji Akademii Nauk to duże wyróżnienie dla polskiego środowiska naukowego, świadczące o uznanym prestiżu naukowym i rozpoznawalności międzynarodowej pana profesora. Mam nadzieję, że wybór polskiego naukowca na to zaszczytne stanowisko pozwoli na szerszą reprezentację wyników prac badawczych i rozwojowych realizowanych w naszym kraju oraz zwiększy nasze możliwości w kształtowaniu europejskiej polityki edukacyjnej i naukowej. Serdecznie gratuluję i życzę dalszych sukcesów – powiedziała podsekretarz stanu w MNiSW Maria Mrówczyńska.

Od polskich uczelni do międzynarodowych organizacji naukowych

Paweł Rowiński ukończył studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim oraz doktorat i habilitację w zakresie nauk o Ziemi ze specjalnością geofizyka w Instytucie Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Jego zainteresowania naukowe krążą wokół hydrodynamiki środowiskowej, metod statystycznych w hydrologii, inteligentnych analiz danych oraz zmian klimatu. Był przewodniczącym Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Współpracy z Zagranicą w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego w latach 2011-2015. W latach 2015–2022 pełnił funkcję wiceprezesa Polskiej Akademii Nauk. W 2022 roku został wybrany na przewodniczącego zarządu europejskiego oddziału Międzynarodowego Stowarzyszenia Inżynierii i Badań Wodno-Środowiskowych IAHR. Od tego samego roku jest także członkiem zarządu Europejskiej Sieci Akademii SAPEA. W 2023 roku (po raz drugi) objął funkcję dyrektora Instytutu Geofizyki PAN. Stanowisko prezesa Europejskiej Federacji Akademii Nauk (ALLEA) pełni od 1 czerwca br.

Jedyna taka współpraca naukowa w Europie

Misją ALLEA jest budowanie współpracy między akademiami poszczególnych krajów, wspieranie prowadzenia i popularyzacji badań naukowych, a także współpraca z Komisją Europejską i władzami poszczególnych państw. Realizacja tej misji odbywa się m.in. poprzez ułatwianie wymiany informacji między akademiami oraz pełnienie funkcji doradczych i wypracowywanie propozycji dotyczących polityki naukowej dla rządów, Unii Europejskiej, organizacji krajowych i międzynarodowych.

- ALLEA to jedna z najważniejszych, jeśli nie najważniejsza organizacja zajmująca się polityką naukową w Europie. Co ważne, jej działania nie obejmują tylko Unii Europejskiej – to znacznie szersze ujęcie, od Armenii do Wielkiej Brytanii, więc właściwie cały kontynent europejski. Podobnej organizacji w zakresie organizacji nauki nie ma w Europie i to jest jej zasadnicza siła. ALLEA to także ogromne zaplecze eksperckie. Federacja zrzesza akademie nauk – najbardziej elitarne organizacje w każdym kraju, czy mówimy o Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina, The Royal Society w Londynie, czy naszej Polskiej Akademii Nauk. Należą do nich najlepsi eksperci i często stoją za tym także instytuty i komitety naukowe. To najlepsze zaplecze eksperckie, jakie sobie można w Europie wyobrazić i ma olbrzymi wpływ na kształtowanie polityki naukowej – wskazał prof. Rowiński.

ALLEA realizuje swoje cele w oparciu o grupy robocze, których opracowania są publikowane i rozsyłane do akademii członkowskich, polityków i do różnych grup społecznych. Nasz kraj w ALLEA reprezentują Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności.

Doradztwo naukowe

Europejska Federacja Akademii Nauk to ważny organ doradczy Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i rządów państw – tych, które należą do Unii Europejskiej ale także takich, które mają problemy związane z demokracją i z wolnością badań naukowych. Jak wskazuje prof. Rowiński, ALLEA pełni funkcję doradczą w wielu obszarach. Jednym z nich jest kwestia organizacji nauki, m.in. poprzez kształtowanie programów ramowych Unii Europejskiej tj. „Horyzont Europa”. Obszar doradztwa ALLEA to także kwestie otwartej nauki, równości,  różnorodności i integracji  (EDI) w nauce oraz tematy ściśle związane z najważniejszymi wyzwaniami społecznymi na świecie, np. rewolucją technologiczną, zmianami klimatu i problemami żywnościowymi.

Silniejszy głos Polski na arenie międzynarodowej

Wybranie na prezesa przedstawiciela polskiej nauki to zdaniem Pawła Rowińskiego szansa na wzmocnienie polskiego głosu w dyskusji nad stanem nauki w Europie.

- Jeśli chodzi o kształtowanie polityki na poziomie europejskim, mamy możliwość prezentacji swojego głosu, pod warunkiem współpracy z zarządzającymi w Polsce. I właśnie tutaj mogę być tym pośrednikiem. Jestem w stałym kontakcie m.in. z przedstawicielami Parlamentu Europejskiego, mam też większy dostęp do informacji, jeśli chodzi o współpracę z krajami spoza Europy – powiedział prof. Rowiński.

- Jądrem w takich organizacjach typu ALLEA zawsze były państwa starej Europy, a w tej chwili możemy budować pomost między krajami leżącymi bardziej na wschód czy na południe naszego kontynentu – dodał.