PIRLS 2021 – najważniejsze informacje

• Polscy uczniowie IV klasy szkoły podstawowej zajęli wraz z uczniami z Finlandii 5. miejsce pod względem rozumienia czytanego tekstu i pozostają w ścisłej, światowej czołówce.
• Wyższe wyniki niż Polska osiągnęli uczniowie z Singapuru, Hongkongu, Rosji i Anglii.
• Polscy czwartoklasiści (wraz z uczniami fińskimi) uzyskali najlepszy wynik wśród krajów Unii Europejskiej.
• Polscy uczniowie radzą sobie równie dobrze z tekstami literackimi, jak i użytkowymi oraz wyróżniają się jednym z najwyższych poziomów samooceny umiejętności czytelniczych.
• W Polsce, podobnie jak w większości krajów biorących udział w badaniu, dziewczynki mają lepsze umiejętności czytelnicze niż chłopcy.
• Badanie PIRLS jest jedynym międzynarodowym badaniem porównawczym przeprowadzonym pod koniec pandemii COVID-19.

Wynik polskich uczniów w badaniu PIRLS 2021

16 maja br. zostały opublikowane wyniki Międzynarodowego Badania Postępów Biegłości w Czytaniu – PIRLS 2021. Polscy uczniowie znaleźli się w ścisłej czołówce krajów o najlepszych wynikach. Polski raport z badania przygotował krajowy zespół badania PIRLS w Instytucie Badań Edukacyjnych. Badanie jest organizowane przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Mierzenia Osiągnięć Szkolnych – IEA.

– Badanie obejmuje czwartoklasistów. Jest organizowane raz na pięć lat. Obejmuje głównie umiejętności czytelnicze i rozumienie testu. To samo badanie jest przeprowadzane w kilkudziesięciu krajach na całym świecie, które wyraziły chęć uczestnictwa w tym badaniu – mówił wiceminister Dariusz Piontkowski podczas konferencji podsumowującej wyniki badania. 

Polscy czwartoklasiści (wraz z uczniami z Finlandii) uzyskali najlepszy wynik wśród krajów Unii Europejskiej uczestniczących w badaniu (549 pkt.). Znacząco lepsze wyniki uzyskali – podobnie jak w poprzedniej edycji badania – uczniowie z Singapuru (587 pkt.), Hongkongu (573 pkt.), Rosji (567 pkt.) i Anglii (558 pkt.).

10 krajów z najlepszymi wynikami

Kraj/region	Średni wynik
Singapur	587 pkt.
Hong Kong	573 pkt.
Rosja	567 pkt.
Anglia	558 pkt.
Finlandia	549 pkt.
Polska	549 pkt.
Tajwan	544 pkt.
Szwecja	544 pkt.
Australia	540 pkt.
Bułgaria	540 pkt.

Co wpływa na umiejętności uczniów?

Wysoki wynik polskich uczniów jest wypadkową wielu czynników, m.in. skutecznej pracy w szkole nad kształceniem umiejętności rozumienia tekstu (zwłaszcza w czasie nauczania zintegrowanego w pierwszych latach nauki w szkole podstawowej), kontekstu kulturowego, w którym czytanie uznawane jest za praktykę wartościową, zaangażowania rodziców w naukę ich dzieci oraz bardzo dobrego wykształcenia kierunkowego i dużego doświadczenia polskich nauczycieli.

Wynik, który osiągnęli polscy czwartoklasiści w 2021 roku, jest niższy niż w poprzedniej edycji badania z 2016 r. Głównych przyczyn tego zjawiska można doszukiwać się w trwającej w latach 2020-2021 pandemii COVID-19. Brak bezpośredniego kontaktu z nauczycielami i rówieśnikami oraz wprowadzenie nauki zdalnej miały wpływ na kształcenie umiejętności sprawdzanych w badaniu także w innych krajach świata. Spadek wyników w stosunku do poprzedniej edycji odnotowano w większości krajów.

Jak czytają polscy czwartoklasiści?

Wyniki badań pokazują, że polska szkoła dobrze wyrównuje luki w umiejętnościach uczniów na pierwszych etapach nauczania. Zróżnicowanie wyników polskich czwartoklasistów jest stosunkowo małe, co oznacza, że ich poziom umiejętności jest wyrównany. Czwartoklasiści z naszego kraju dobrze radzą sobie zarówno z tekstami literackimi, jak i użytkowymi. Lepiej wypadają w umiejętnościach zaawansowanych, takich jak interpretowanie tekstu, niż w umiejętnościach prostszych, jak wyszukiwanie informacji w tekście czy wyciąganie bezpośrednich wniosków.

– Wyraźnie widać także, że Polscy uczniowie potrafią sobie dobrze radzić z bardziej skomplikowanymi operacjami związanymi z interpretacją testu, nieco minimalnie słabiej sobie radzą z prostymi czynnościami. To jest ciekawe, bo wydawałoby się, że te trudności, te bardziej skomplikowane sposoby myślenia, wyciągania wniosków powinny być trudniejsze dla większości uczniów, a u nas z tym akurat jest inaczej – komentował wyniki badania Sekretarz Stanu w MEiN Dariusz Piontkowski. 

W Polsce dziewczynki czytają lepiej niż chłopcy. Podobnie jest w prawie wszystkich krajach biorących udział w badaniu. Różnica między dziewczynkami i chłopcami w Polsce jest duża – wyniosła 20 punktów, przy przeciętnej różnicy na świecie wynoszącej 18 punktów.

Polscy uczniowie wyróżniają się jednym z najwyższych poziomów samooceny umiejętności czytelniczych. We wszystkich krajach, w tym w Polsce, wysoki poziom samooceny wiąże się z wyższymi wynikami uzyskiwanymi w badaniu czytania. Wyniki świadczą zatem o tym, że uczniowie w świadomy sposób postrzegają siebie jako czytelników.

O badaniu PIRLS

PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study) to międzynarodowe badanie osiągnięć uczniów w czwartym roku nauki w zakresie umiejętności rozumienia czytanego tekstu. Polska uczestniczy w badaniu PIRLS od 2006 r., a badanie kolejny już raz przeprowadził Instytut Badań Edukacyjnych.

W badaniu PIRLS 2021 wzięło udział ponad 367 tys. uczniów z ponad 12 tys. szkół z 57 krajów i 8 dodatkowych miast i regionów. W badaniu brali również udział rodzice, nauczyciele języka ojczystego oraz dyrektorzy szkół.

– Cieszę się, że po raz kolejny Polska w tych badaniach mogła uczestniczyć. Dla nas to kopalnia wiedzy na temat tego, co dzieje się w polskich szkołach, co można byłoby zmienić, ale także dobra informacja, że polscy uczniowie są na bardzo wysokim poziomie, rozumieją to co czytają, lubią czytać i oby było tak jak najdłużej – podsumował wiceminister.