Zgodnie z założeniami Strategii Unii Europejskiej wobec Azji Centralnej, jednym z głównych kierunków polityki unijnej w odniesieniu do krajów regionu jest rozwój współpracy w dziedzinie nauki i edukacji. W ramach realizacji tego priorytetu, w 2008 r. uruchomiona została Europejska Inicjatywa Edukacyjna dla Azji Centralnej.

Jej istotą jest koordynacja - w ścisłej współpracy z Komisją Europejską – tych działań donorów z obszaru UE, które skierowane są na modernizację i rozwój systemu szkolnictwa wyższego oraz zawodowego, współpracy międzyuczelnianej, wymiany międzynarodowej oraz doskonalenie szkolnictwa zawodowego w Kazachstanie, Kirgistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie. Inicjatywa Edukacyjna dla AC obejmuje trzy programy oświatowe, współgrające z Procesem Bolońskim: Tempus, Erasmus Mundus (scalone w tej chwili pod ERASMUS + ) oraz Projects in Vocational Education and Training (VET).

TEMPUS, najbardziej rozwinięty program w regionie AC koncentruje się na doskonaleniu i modernizacji procesu dydaktycznego, systemu zarządzania uczelniami wyższymi, a także systemu informowania o rynku pracy dla absolwentów. Istotnym elementem programu jest instruktaż stosowania europejskiego systemu transferu kredytów.

ERASMUS MUNDUS/ACTION 2 to program nakierowany na wymianę uniwersytecką, organizowanie stypendiów zagranicznych dla studentów.

Vocational education and training (VET) zajmuje się stymulacją rozwoju szkolnictwa zawodowego, poprzez doskonalenie kształcenia zawodowego, wspieranie szkół specjalistycznych oraz ustanawianie kontaktów z organizacjami pracodawców. W ramach programu powołano European Training Foundation (ETF), finansującą proces podnoszenia kwalifikacji, szkolenia profesjonalne, w tym zagraniczne.

European Education Initiative for CA ma szereg istotnych osiągnięć, szczególnie w sferze działalności programu Tempus. W Kirgistanie przyjęto nową Strategię Oświatową na lata 2011-20, zgodną z duchem Procesu Bolońskiego. Założenia i standardy Tempus stały się fundamentem reform oświatowych w Kirgizji. W Kazachstanie Tempus odegrał rolę bodźca do modernizacji edukacji uniwersyteckiej, zwłaszcza o profilu biznesowym, managerskim, technicznym i rolniczym. Zasługą EEI jest zbliżenie kazachstańskich szkół wyższych do standardów Procesu Bolońskiego. W Uzbekistanie dzięki EEI udało się przełamać izolację i zastój edukacji uniwersyteckiej, poprzez ustanowienie i rozwój kontaktów z zagranicą, wdrażanie światowych standardów, modernizację procesu oraz tematyki kształcenia, wprowadzenie badań zapotrzebowania na rynku pracy itp. W Turkmenistanie, z uwagi na złożoność sytuacji tego kraju, rezultaty są stosunkowo najskromniejsze. Udało się jednak spopularyzować naukę języka angielskiego, poprzez uruchomienie szkoleń z zastosowaniem nowoczesnych metod oraz pomocy naukowych. W Tadżykistanie zmodernizowano studia w zakresie inżynierii medycznej, technologii energetycznych, systemów informacji geograficznej.

W 2015 r. z inicjatywy prezydencji łotewskiej w Radzie UE, nabrały przyspieszenia prace nad programem Platforma Edukacyjna UE dla Azji Centralnej, na którą składają się dwa komponenty: szkolnictwo wyższe (Higher Education) oraz szkolnictwo zawodowe (Vocational Training). Celem inicjatywy jest promocja reform i modernizacji systemu szkolnictwa wyższego, wymiany naukowej i studenckiej, przekazywania europejskiego know-how w dziedzinie organizacji procesu edukacji.