Do Stanów Zjednoczonych wraz z wicepremierem Gowinem udali się także minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz, wicemarszałek senatu Adam Bielan oraz wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Dardziński. Najważniejszym punktem wizyty będzie podpisanie przez Jarosława Gowina umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Stanów Zjednoczonych o wzajemnej współpracy naukowo-technicznej, do którego dojdzie 23 kwietnia w Waszyngtonie.

Spotkanie z Polonią i Muzeum Holokaustu

- Fakt, że dochodzi do wizyty na tak wysokim szczeblu i to w tak szerokiej formule, bo Polskę reprezentuje kilku ministrów, świadczy o tym, że stosunku polsko-amerykańskie są na bardzo dobrym poziomie – powiedział wicepremier Jarosław Gowin.

Podczas blisko tygodniowej wizyty wicepremiera Jarosława Gowina w Stanach Zjednoczonych zaplanowano serię spotkań z przedstawicielami nauki i biznesu. W trakcie śniadania roboczego w Waszyngtonie wicepremier Gowin spotka się z Polonią związaną ze światem nauki. Będzie to okazja do nawiązania kontaktów, wymiany poglądów i doświadczeń. Minister Gowin zaprezentuje naukowcom założenia przygotowanej przez resort nauki reformy nauki i szkolnictwa wyższego – tzw. Konstytucji dla Nauki.  

Szczególnym wydarzeniem w trakcie pobytu w USA będzie wizyta wicepremiera Gowina w Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie. Muzeum upamiętnia ludzi z całego świata, którzy mieli odwagę przeciwstawić się nienawiści i ludobójstwu, a także tym, którzy stali na straży ludzkiej godności i działają na rzecz wzmacniania demokracji. Cała polska delegacja zapali świece upamiętniające ofiary Holocaustu. Zaplanowano także spotkanie z Sarą Bloomfield, dyrektorem muzeum i krótkie jego zwiedzanie.

Wirginia i Dzień Kościuszki

Jarosław Gowin spotka się także z przedstawicielami władz stanu Wirginia (m.in. z Sekretarzem Handlu Brianem Ball’em i Sekretarzem Zdrowia dr. Danielem Careyem), a następnie „przy okrągłym stole” porozmawia z tamtejszymi członkami środowiska akademicko-biznesowego.

Wirginia to stan, w którym funkcjonują renomowane uczelnie – University of Virginia, Washington and Lee University czy Virginia Tech. Na University of Virginia pracuje m.in. prof. Zygmunt Derewenda, specjalista w zakresie biologii molekularnej i krystalografii białek, który zajmuje się tematyką obejmującą m.in. problematykę kurczliwości mięśni gładkich i etiologii nadciśnienia oraz badania nad nowymi lekami przeciwko wirusowi Ebola.

Wirginia to także kolebka polskości w Ameryce od czasów siedliska w Jamestown, czyli od 1608 r., kiedy to polscy rzemieślnicy przybyli do Wirginii na pokładzie statku „Mary i Margaret”. Polacy zainicjowali też pierwszy strajk i zagwarantowali sobie prawo głosu w wyborach do parlamentu (House of Burgesses) w 1619 roku. Także dziś w Wirginii żywa jest pamięć o wspólnych bohaterach walki o niepodległość. 15 marca 2018 r. zgromadzenie stanowe Wirginii (House of Delegates) przyjęło rezolucję ustanawiającą 15 października Dniem Kościuszki w stanie Wirginia.

Autorem rezolucji był członek zgromadzenia stanowego Nick Freitas, który zaprezentuje rezolucje podczas spotkania z polska delegacją. Rezolucja przywołuje fakty z życia i działalności Tadeusza Kościuszki i jest świadectwem wielkiego szacunku dla tej postaci. Począwszy do 2018 r., corocznie 15 października odbywać się będą liczne wydarzenia przypominające postać Tadeusza Kościuszki. 

Podczas spotkania z sekretarzem ds. handlu Wirginii Brianem Ballem podpisany zostanie list intencyjny, zgodnie z którym obie strony zamierzają wzajemnie wspierać inicjatywy związane z kształceniem nauczycieli ze szczególnym uwzględnieniem programów historii Polski i USA, rozwojem kadr w innowacyjnych firmach oraz wzmacniać współpracę uczelni, instytutów i firm innowacyjnych. Ze strony resortu nauki list podpisze Piotr Dardziński, podsekretarz stanu w MNiSW.

Przewidziano także spotkanie w Commonwealth Club w Richmond ze środowiskami akademickimi, politycznymi,  biznesowymi oraz Polonią zorganizowane przez konsula honorowego R. Józkowiaka.

Polsko-amerykańskie prace badawcze i konsultacje dwustronne

23 kwietnia wicepremier Jarosław Gowin podpisze w Waszyngtonie umowę między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Stanów Zjednoczonych o wzajemnej współpracy naukowo-technicznej. Zawarcie nowej umowy to jasny sygnał co do pozytywnego rozwoju stosunków dwustronnych z USA.

- Dotychczasowa umowa wygasła w listopadzie 2016 roku. Dobra wiadomość jest taka, że teraz odnawiamy umowę, a formuła odnowienia pozwoli ominąć techniczne szczegóły – mówił podsekretarz stanu w MNiSW Piotr Dardziński. - Ta umowa była negocjowana kilka lat i fakt, że jest podpisana teraz, nie jest faktem przypadkowym.

Podpisanie umowy stworzy możliwość prowadzenia regularnego dialogu w zakresie polityki naukowej (tzw. – Joint Committee Meetings, JCM, co wynika bezpośrednio z art. 10 ust. 1 umowy, tj. „Strony będą przeprowadzać okresowo oraz na życzenie każdej ze Stron konsultacje dotyczące realizacji Umowy i rozwoju współpracy naukowo-technicznej”).

Ponadto, umowa o współpracy naukowo-technicznej stanowi podstawę dla wszelkich projektów i wspólnych przedsięwzięć realizowanych przez naukowców z Polski i USA. Do istotnych korzyści wynikających z uregulowania współpracy w formie umowy międzynarodowej należy m.in. możliwość rozwijania kontaktów między naukowcami na różnych etapach ich karier. Bezpośrednie kontakty, udział w konferencjach i spotkaniach eksperckich czy też wspólne prowadzenie badań naukowych mają kluczowe znaczenie dla budowania szerokiego partnerstwa między Polską i USA.

Kluczowy partner zagraniczny w zakresie badań naukowych

Stany Zjednoczone Ameryki należą do kluczowych partnerów zagranicznych Polski w zakresie badań naukowych. Polsko-amerykańska współpraca naukowa ma charakter wielowątkowy i obejmuje szerokie spektrum inicjatyw począwszy od wymiany naukowców do realizacji wspólnych projektów badawczych.

Umowa w wynegocjowanym brzmieniu wzmocni współpracę naukowo-techniczną z udziałem polskich naukowców, jednostek naukowych (w tym podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni, jednostek naukowych Polskiej Akademii Nauk, instytutów badawczych) oraz agencji wykonawczych i wspierających krajowe jednostki sektora B+R (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowe Centrum Nauki, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej). Umowa obowiązywać będzie przez 10 lat od podpisania.

Wzmacnianie relacji gospodarczych

Spotkania, w których w USA weźmie udział minister Emilewicz, skupione są przede wszystkim wokół współpracy gospodarczej ze Stanami. Nasze relacje od lat rozwijają się bardzo dobrze. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego obroty handlowe Polski ze Stanami w 2017 r. osiągnęły rekordowy poziom 12,7 mld dolarów (+22% w porównaniu do roku 2016, kiedy wartość obrotów handlowych wyniosła 10,5 mld dolarów). Wartość amerykańskich inwestycji w Polsce szacuje się na blisko 42 mld dolarów.

Obecnie w USA działa ok. 60 polskich firm m.in. Com.40 (produkcja materacy dla sieci IKEA w USA), Korona Candles Inc. (produkcja świec ozdobnych). KGHM Polska przejął kanadyjską spółkę Quadra FNX, która posiada kopalnie nie tylko w Kanadzie, ale także w Stanach Zjednoczonych i Chile. W USA, kopalnie znajdują się w Arizonie (Carlota Mine) i w Nevadzie (Robinson Mine).

Te dobre wyniki nie oznaczają, że Polsce nie zależy na pogłębieniu współpracy Polska-USA. Pomóc ma w tym niedawno powołana Polska Izba Handlowa w Waszyngtonie. O tej nowej inicjatywie będzie rozmawiać minister Emilewicz z amerykańskimi i polskimi przedsiębiorcami. Innym tematem będą zmiany, jakie w zachodzą w polskiej gospodarce. Mamy się czym chwalić. Polska to kraj prężnie rozwijający się, z jednym z największych wzrostów gospodarczych w Europie, a rząd konsekwentnie tworzy coraz lepsze warunki dla funkcjonowania i rozwoju firm. 

Zadaniem Izby jest promowanie i umacnianie współpracy gospodarczej między Polską a Stanami Zjednoczonymi, m.in. poprzez ułatwianie wymiany handlowej oraz inwestycji między amerykańskimi firmami oraz prywatnym i publicznym sektorem w Polsce. Instytucja ma również pełnić rolę partnera amerykańskich przedsiębiorstw uruchamiających lub rozwijających swoją działalność na polskim rynku. Izba ma aktywnie współpracować z polskim rządem oraz wieloma amerykańskimi i polskimi organizacjami handlowymi.

- Nasz resort bardzo mocno stawia na rozwój nowoczesnej technologii – powiedział wiceminister przedsiębiorczości i technologii Marcin Ociepa. – Coraz więcej amerykańskich firm inwestuje w sektor badań i rozwoju oraz w nowoczesne zaawansowane technologiczne projekty, szczególnie wspierane w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – podkreślał wiceszef resortu. Dodał, że Stany Zjednoczone mają ogromny potencjał gospodarczy i wysoki poziom innowacyjności oraz zaawansowania technologicznego, dlatego nasza współpraca nabiera szczególnego znaczenia. W programie pobytu minister Emilewicz w Stanach są też spotkania m.in. z przedstawicielami biznesu (Google,) organizacji pozarządowych (Atlantic Council, Heritage Foundation) i świata nauki (Uniwersytet Georgetown) a także wizyta w Muzeum Holokaustu.

Współpraca naukowa o szerokim zakresie

Dobre kontakty między badaczami, jednostkami naukowymi oraz instytucjami wspierającymi badania naukowe z Polski i USA są podstawą do realizacji wspólnych projektów badawczych i wymiany doświadczeń. Przykładowo w latach 2015-2017 powstało ponad 8 tysięcy wspólnych artykułów naukowych, w opracowanie których zaangażowani byli naukowcy polscy i amerykańscy, w takich dziedzinach jak m.in.: fizyka i astronomia, medycyna, biochemia, genetyka i biologia molekularna, nauki o ziemi, chemia, nauki inżynieryjne, nauki rolnicze i biologia, nauki materiałowe, matematyka. W przypadku wielu krajowych mechanizmów finansowania (np. konkursu „Harmonia” Narodowego Centrum Nauki czy programu „Mobilność Plus”) USA należy do priorytetowych kierunków współpracy naukowej.

Przykłady współpracy:

Polskie uczelnie medyczne kształcą studentów z USA

Wzajemna współpraca ma także przełożenie na kształcenie studentów z USA w naszym kraju. Polski system akredytacji uczelni medycznych uzyskuje od wielu lat pozytywną ocenę komisji „National Committee on Foreign Medical Education and Accreditation” (NCFMEA) przy Departamencie Edukacji USA. Ocena ta daje studentom z USA możliwość podejmowania nauki na polskich uczelniach medycznych na zasadach podobnych jak w Stanach Zjednoczonych. Mogą oni ubiegać się o dofinansowanie studiów w Polsce z amerykańskiego federalnego programu kredytowego. Zakończenie edukacji w polskiej placówce umożliwia im również przystąpienie do państwowego egzaminu lekarskiego w Stanach Zjednoczonych na takich samych zasadach, jak osoby kończące studia na uczelniach amerykańskich. W polskich uczelniach podległych ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, na zasadzie odpłatności, w ramach tzw. mobilności pionowej (tj. realizacji kolejnego stopnia kształcenia na innej uczelni) kształci się 639 obywateli USA (spośród 6 769 obcokrajowców ogółem).

Całościowa informacja na temat obywateli USA w polskich instytucjach szkolnictwa wyższego – mobilność pionowa: 
789 osób, w tym:

• studenci: 771 [w tym: 8 bez odpłatności i świadczeń stypendialnych, 763 odpłatność]

• doktoranci: 17 [w tym: 5 bez odpłatności i świadczeń stypendialnych, 11 odpłatność, 1 inne styp.]
• staże długoterminowe: 1 [odpłatność]

– mobilność pozioma: 56 osób, w tym:

• studenci: 34 [w tym: 3 bez odpłatności i świadczeń stypendialnych, 14 odpłatność, 17 inne styp.]
• doktoranci: 4 [w tym: 2 bez odpłatności i świadczeń stypendialnych, 2 inne styp.]
• staże krótkoterminowe: 18 [w tym: 3 styp. MNiSW, 1 styp. MKiDN, 6 styp. inne, 8 odpłatność]

Konsultacje w obszarze nauki i techniki – Joint Committee Meetings (JCM)

Polskie i amerykańskie instytucje rządowe i organizacje finansujące badania naukowe regularnie prowadzą dialog w sprawie bieżących wyzwań  w zakresie polityki naukowej i wymieniają się informacjami na temat priorytetów badawczych i potencjału w zakresie B+R. Spotkania tego typu koncentrują się, co do zasady, na wybranych tematach. W ostatnich latach odbyły się następujące spotkania JCM:

• 7.11.2013, Waszyngton, w dziedzinie: energii, zdrowia, zarządzania zasobami naturalnymi;
• 20-21.05.2010, Warszawa, w obszarach: energii i czystych technologii węglowych, nauk o środowisku, zdrowia, wymiany akademickiej;
• 19-20.03.2009, Waszyngton, w obszarach: energii, zdrowia, nowych technologii – nanotechnologii, technologii informatycznych.

Program wymiany akademickiej – Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta

Program Fulbrighta jest obecny w Polsce od 1959 r. W 2014 r. obchodzono 55-lecie jego utworzenia w Polsce, a w 2016 r. 70-lecie powstania – w tym czasie skorzystało z niego ok. 4000 stypendystów. Każdego roku ze wsparcia w ramach programu korzysta ok. 50 Polaków udających się do USA w celu kształcenia lub prowadzenia badań naukowych i podobnie liczna grupa Amerykanów przyjeżdżająca do naszego kraju. Polski Program jest największą inicjatywą tego typu w Europie Centralnej i Wschodniej, stanowiąc jednocześnie prestiżową ofertę wymiany akademickiej pomiędzy Polską i USA. Program jest wspierany przez rządy Polski i USA na zasadach partnerskich.

NCN (Narodowe Centrum Nauki)

Narodowe Centrum Nauki jest oficjalnym partnerem programu Partnerships for International Research and Education (PIRE), prowadzonego przez amerykańską National Science Foundation. PIRE wspiera projekty międzynarodowe we wszystkich dziedzinach nauki finansowanych przez NSF. Jego głównym celem jest wspieranie wysokiej jakości projektów badawczych, które nie mogą być realizowane bez współpracy międzynarodowej. NCN przystąpił do programu w 2016 r., wraz 
z ogłoszeniem edycji 2016/2017 konkursu PIRE, stwarzając polskim naukowcom możliwość wzięcia udziału w projektach kierowanych przez amerykańskich badaczy. Budżet polskiej części konkursu wyniósł 2 mln zł, jednak na liście laureatów nie znalazł się żaden projekt z udziałem Polaków. Trwają prace nad kolejną edycją PIRE, w której NCN ponownie weźmie udział. Jej ogłoszenie planowane jest na drugą połowę 2019 r.

NCBR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju). Przykłady współpracy polsko-amerykańskiej:

1. Współpraca NCBR i SRI w ramach tzw. projektu X, czyli wdrożenie nowego podejścia do finansowania prac B+R w oparciu o model amerykańskiej agencji DARPA. Celem programu jest intensyfikacja wdrożenia nowoczesnych rozwiązań w zakresie transportu bezemisyjnego. Stanie się tak dzięki publicznemu wsparciu na opracowanie innowacyjnego autobusu, a także kompleksowych, innowacyjnych rozwiązań technicznych oraz modeli biznesowych, które pozwolą na całościową minimalizację kosztów aplikacyjnych i eksploatacyjnych infrastruktury transportu miejskiego.
2. Współpraca pomiędzy NCBR a NIST (agencja federalna funkcjonująca pod nadzorem Departamentu Handlu) w sprawie Global City Teams Challenge (GCTC). Porozumienie pomiędzy obiema instytucjami podpisano w maju 2016 r. Celem jest umiędzynarodowienie współpracy pomiędzy miastami i przedsiębiorcami w dziedzinie smart cities, Internet of Things oraz Cyber-Physical Systems. Jest to nowa inicjatywa w odniesieniu do której przygotowywane są obecnie działania NCBR.
3. Rozwój współpracy polsko-amerykańskiej w obszarze innowacyjnych zastosowań IT w ochronie zdrowia – kontynuacja rozmów zapoczątkowanych podczas zorganizowanego przez NCBR w październiku 2015 r. w Warszawie okrągłego stołu „IT in Healthcare”.

NAWA (Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej)

Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej zorganizuje stosiko narodowe oraz szereg spotkań w ramach prestiżowych targów i konferencji NAFSA, które będą miały miejsce w dniach 27 maja – 1 czerwca 2018 roku w Filadelfii w Stanach Zjednoczonych. NAFSA jest największą na świecie organizacją pozarządową poświęconą międzynarodowej edukacji. Co roku konferencja i targi NAFSA gromadzą ponad 10 000 uczestników ze 150 krajów na całym świecie. Udział w targach NAFSA to doskonała okazja do promocji polskiego szkolnictwa wyższego, nawiązania kontaktów z międzynarodowymi organizacjami o profilu edukacyjnym, a także do wymiany doświadczeń z innymi specjalistami zajmującymi się edukacją i międzynarodowymi wymianami. Dodatkowo podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych, NAWA we współpracy z polskimi placówkami dyplomatycznymi zorganizuje wizyty na amerykańskich uczelniach w Filadelfii (Villanova University i Penn University) oraz organizacjami zrzeszającymi Polonię z Fundacją Kościuszkowską na czele.